geisha paradosiaki stoli

Μπορούμε να ελπίζουμε και επισήμως πως ατενίζουμε προς ένα μέλλον πιο συμπεριληπτικό όσον αφορά τη διαφορετικότητα.

Αν και ο δρόμος που έχουμε να διαβούμε είναι γεμάτος εμπόδια, τα αντιρατσιστικά κινήματα ανεβαίνουν σε απήχηση και κανονικοποιούνται, παράλληλα βέβαια με το αντίπαλο δέος των ακροδεξιών φρονημάτων, αλλά και πάλι. Το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση έχει γίνει.

Ωστόσο κάπου εδώ είναι που αρχίζει η σύγχυση όσον αφορά τις -σημαντικές- λεπτομέρειες· τα άτομα που έχουν μείνει κάπως πιο πίσω στην ενημέρωση για τα θέματα ισότητας αλλά τυγχάνει να κοινωνικοποιούνται σε προοδευτικούς κύκλους, υποβάλλουν τους εαυτούς τους σε μια υιοθέτηση επιφανειακών, δήθεν φιλελεύθερων συμπεριφορών για να αφομοιωθούν, αντί σε μια δια βίου μάθηση σχετικά με θέματα ανισοτήτων, η οποία θα έφερνε ουσιαστικά αποτελέσματα.

Στην προσπάθειά μας λοιπόν να αγκαλιάσουμε τις διαφορετικές κουλτούρες και μειονότητες, υποκύπτουμε συχνά σ’ ένα πολύ σοβαρό λογικό σφάλμα: αντί να υπονομεύουμε το διαφορετικό, όπως γινόταν παλιά, περνάμε στο αντίθετο άκρο και το θεοποιούμε, αφαιρώντας την ανθρώπινη υπόστασή του.

Το σύνδρομο αυτό έχει όνομα· λέγεται φετιχοποίηση και συμπεριλαμβάνει όλες εκείνες τις συμπεριφορές που αντικειμενοποιούν με δήθεν καλοπροαίρετο τρόπο τους ανθρώπους που αποκλίνουν από τη νόρμα του λευκού, straight, χριστιανού και αρσενικού ανθρώπου.

Και για όσους μπερδεύτηκαν με την παραπάνω περιγραφή, θα φέρουμε και απτά παραδείγματα.

1. «Η γυναίκα είναι το ομορφότερο πλάσμα στη γη»

Η παραπάνω φράση αποτελεί κλασικό παράδειγμα πατροναρίσματος στο πατριαρχικό σύστημα αξιών, και είναι αποτελεσματική ακριβώς επειδή σερβίρεται σε περιτύλιγμα κομπλιμέντου, όπως άλλωστε και όλα τα παραδείγματα της λίστας.

Αν κάνουμε τον κόπο ωστόσο να την αποδομήσουμε, θα καταλάβουμε για ποιόν λόγο είναι εξαιρετικά προβληματική, καθώς και γιατί αποτελεί μια ακόμα δικαιολογία ώστε να φερόμαστε στις γυναίκες με τρόπο λιγότερο ανθρώπινο.

Καταρχάς, η συγκεκριμένη παραδοχή αφήνει έξω τις γυναίκες που δεν είναι συμβατικά όμορφες, τις ηλικιωμένες και γενικότερα όλες εκείνες που δεν είναι σε θέση να θεωρούνται σεξουαλικές, αιθέριες υπάρξεις.

Αυτό το δήθεν λαϊκής σοφίας ρητό μας διδάσκει λοιπόν, εμμέσως πλην σαφώς, πως είναι η ομορφιά αυτή που καθιστά τις θηλυκότητες άξιες σεβασμού, κι όχι το γεγονός ότι είναι άνθρωποι. Κι είναι ένας από τους λόγους που αυτές που αποκλίνουν από τα κοινωνικό πρότυπα αντιμετωπίζονται στην καλύτερη περίπτωση ως αόρατες .

Οι γυναίκες όμως δεν είναι ούτε δώρο από τον θεό, ούτε ευαίσθητα λουλούδια που θέλουν φροντίδα, ούτε τίποτα από όλα αυτά που προσδιορίζουν αυτόματα την χρηστικότητά τους μόνο όταν αυτή ετεροκαθορίζεται από έναν άντρα. Είναι απλά άνθρωποι, που δε χρειάζονται ειδική μεταχείριση, αλλά ισοτιμία και δικαιοσύνη.

2. Οι trans γυναίκες ως αντικείμενα ηδονής

Είναι όντως πολύ ριζοσπαστικό στην ανώριμη πάνω στα trans ζητήματα Ελλάδα να δηλώνει ανοιχτά ένας straight άντρας πως ελκύεται σεξουαλικά από trans γυναίκες.

Το θέμα είναι πως αυτή η έλξη δεν τον κάνει, όπως ο ίδιος νομίζει, αυτόματα υποστηρικτή των δικαιωμάτων των γυναικών αυτών. Αντίθετα, η φετιχιστική αντιμετώπισή μπορεί να προξενήσει μεγάλα τραύματα στον αγώνα τους για την ισότητα, εάν βασίζεται αποκλειστικά στην ανδρική σεξουαλική ικανοποίηση και κυριαρχία.

Ενώ τα σεξουαλικά φετίχ δεν είναι αυτόματα σωστά ή λάθος, ο τρόπος με τον οποίο το άτομο τα εξασκεί, είναι. Μαρτυρίες transgender γυναικών δείχνουν πως οι άντρες που τις προσεγγίζουν όχι ως γυναίκες, αλλά ως «γυναίκες με πέος», γίνονται συχνά φορείς συναισθηματικής βίας, καθώς τις βλέπουν απλά ως αντικείμενα που θα εκτονώσουν τις «κρυφές» σεξουαλικές τους φαντασιώσεις.

Οπότε, οι trans γυναίκες καταλήγουν να απογυμνώνονται από την περιπλοκότητα που χαρακτηρίζει κάθε ανθρώπινο ον, με αποτέλεσμα όχι μόνο να αντιμετωπίζονται αποκλειστικά σε ηδονιστικά πλαίσια, αλλά και να καταλήγουν να αποτελούν τον «απαγορευμένο καρπό». Και κάπως έτσι, ο άνθρωπος πίσω από τα γενετικά όργανα περιθωροιποιείται στο όνομα της σεξουαλικής ικανοποίησης.

3. Οι «γαζέλες, εξωτικές» μαύρες και λατίνες γυναίκες

Αυτό ίσως είναι ένα από τα συχνότερα σφάλματα φετιχοποίησης, ιδιαίτερα στις χώρες που δεν έρχονται σχεδόν καθόλου σε επαφή με μη λευκές κουλτούρες, όπως η Ελλάδα.

Το να αποκαλούμε ανθρώπους χρώματος εξωτικούς σε εμμονικό βαθμό, είναι λες και τους αντιμετωπίζουμε μονίμως ως κάτι ξένο που δε δύναται να αφομοιωθεί ή να ταιριάξει με κανέναν τρόπο στα δικά μας στάνταρ για την ομορφιά.

Κι αν το αντεπιχείρημα λέει πως πλέον οι «γαζέλες» αυτές έχουν εισχωρήσει στην μείνστριμ κουλτούρα, δεν είναι δυνατόν να μη βλέπουμε πως συνεχίζουν να αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία, καθώς οι ελκυστικές γυναίκες διαχωρίζονται ακόμα σε κλασσικά όμορφες και εξωτικές. Άρα οι εξωτικές δε μπορούν να γίνουν κλασσικά όμορφες, γιατί ανήκουν σ’ ένα ακόμα περιθωριοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας.

Η υπερσεξουαλικοποίησή τους είναι επίσης ένα σημαντικό κομμάτι του προβλήματος· φράσεις του τύπου «οι λατίνες είναι φωτιά στο κρεβάτι, όχι σαν τις ξενέρωτες τις (insert white culture)», γενικεύει τις προτιμήσεις ενός τεράστιο συνόλου ανθρώπων, υποβάλλοντας τις γυναίκες χρώματος σε μια διαρκή σεξουαλικά επιθετική συμπεριφορά εκ μέρους του αντρικού πληθυσμού που τις φετιχοποιεί.

4. Οι γλυκούλες, υπάκουες Ασιάτισσες

Φαινόμενο που ονομάζεται στην ποπ κουλτούρα και ως «κίτρινος πυρετός», η σεξουαλικοποίηση των Ασιατών γυναικών λόγω του στερεότυπου της πειθήνιας και ήσυχης γιαπωνεζούλας που δε φέρνει αντιρρήσεις, εκτός από ακραία σεξιστική, βρίσκει τις ρίζες της και σε μια αιματοβαμμένη, για τις καταπιεσμένες γυναίκες της Ανατολής, ιστορία.

Η αθώα αναφορά σε «πορσελάνινες κούκλες» και σε «γκέισες», για να χαρακτηρίσει ακόμα και γυναίκες που είναι γεννημένες σε χώρες του δυτικού κόσμου και απλά τυγχάνει να μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά με τους προγόνους τους, είναι αποτέλεσμα ενός γεωπολιτικού προβλήματος που χρονολογείται αιώνες πριν από το σήμερα.

Οι βρετανικές αποικίες στις χώρες τις Ασίας ήταν αυτές που ξεκίνησαν τον μύθο των σέξι αλλά αλαβάστρινων γυναικών, και ανήγαγαν την καταπίεσή που δεχόντουσαν οι Ασιάτισσες στην εκεί πατριαρχική κοινωνία σε πρότυπο συμπεριφοράς της ιδανικής γυναίκας.

Η εξυπηρέτηση των αντρών μέσω της τελετουργίας του τσαγιού για παράδειγμα, αντί να ιδωθεί ως κομμάτι της γυναικείας σκλαβιάς και αντικειμενοποίησης, ρομαντικοποιήθηκε, θηλυκοποιήθηκε, και έφτασε στη Δύση για να συνετίσει τις μη συμμορφωμένες λευκές γυναίκες.

Το ξέπλυμα της σεξουαλικής αυτής βίας το βλέπουμε σήμερα παντού, από την βιομηχανία του πορνό που αναπαράγει στο έπακρο τα συγκεκριμένα στερεότυπα, μέχρι και τις dating εφαρμογές.

Οφείλουμε όλοι λοιπόν να έχουμε υπ’ όψιν το ιστορικό αυτό πλαίσιο, προκειμένου να κατανοήσουμε πως η φετιχοποίηση των «Chinese dolls» ως τάση, διαιωνίζει έναν κόσμο εξαιρετικά επικίνδυνο για τις Ασιάτισσες και τις κάνει ευάλωτες στη σεξουαλική καταπίεση.

Ντορίνα Παπαγεωργίου