Προσήλωση στο φένγκ σούι, φόβος για τον αριθμό τέσσερα, μαυσωλεία έξω από κτήρια που φέρνουν τύχη κι ευδαιμονία· η λίστα με τις δεισιδαιμονίες γύρω από τις οποίες περιστρέφονται οι ζωές των κατοίκων του Χονγκ Κονγκ, είναι πραγματικά ατελείωτη.
Ως γνωστόν, η προληπτικότητα είναι ένα ευφάνταστο μέσο των ανθρώπων προκειμένου να μπορέσουν να αιτιολογήσουν την τυχαιότητα που μας περιβάλλει και να αισθανθούν ότι ανακτούν εν μέρει τον έλεγχο μέσα στη χαοτική και γεμάτη εκπλήξεις καθημερινότητα.
Αποτέλεσμα αυτού είναι η «κακή τύχη» να αποδίδεται συχνά σε άψυχα αντικείμενα και φαινομενικά άσχετες με το γεγονός ενέργειές μας, αντί να ερμηνεύεται με βάση τη λογική και την επιστημονική σκέψη. Πρόκειται στην ουσία για μια διαχρονική άμυνα του ανθρώπινου μυαλού απέναντι στη σκληρή πραγματικότητα.
Το Χονγκ Κόνγκ, εμπορικό κέντρο της νοτιοανατολικής Κίνας και βασικότερο λιμάνι της, έχει πάει την ενασχόληση με τα μεταφυσικά ένα επίπεδο παραπάνω από το σύνηθες, καθώς μεγάλο μέρος της εκεί ζωής καθορίζεται από την πρακτική του φένγκ σούι.
Ακόμα και μετά την απαγόρευση της συγκεκριμένης τελετουργίας από το πρώην κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας, το Χονγκ Κονγκ υπήρξε από τις λίγες πόλεις που διατήρησαν την παράδοση στο έπακρο, προσκαλώντας μάλιστα πλήθος μεταναστευτικών κυμάτων από την υπόλοιπη χώρα γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.
Για να γίνει κατανοητός ο ζωτικός ρόλος που παίζει η συγκεκριμένη μεταφυσική πίστη καλοτυχίας για τον λαό της πόλης, αρκεί να αναλογιστούμε πως δεν είναι λίγοι οι εργολάβοι κι οι αρχιτέκτονες που συνεχίζουν μέχρι σήμερα να προσλαμβάνουν φένγκ σούι μάστερ, προκειμένου να λάβουν πρακτικές συμβουλές οικοδόμησης που βασίζονται στους κανόνες της αρχαίας αυτή πρακτικής.
Παράλληλα, ο αριθμός τέσσερα αντιπροσωπεύει ό,τι και το 13 για τις δυτικές κοινωνίες, μόνο που εκεί οι άνθρωποι το παίρνουν ένα κλικ πιο σοβαρά· αποφεύγουν, για παράδειγμα, να μένουν στον 4ο ή 24ο όροφο ή διαμέρισμα, ενώ σε κάποια κτήρια η αρίθμηση υπερπηδάει οποιονδήποτε αριθμό περιλαμβάνει το «καταραμένο» αυτό ψηφίο, πηγαίνοντας κατευθείαν στο επόμενο.
Οι λόγοι που κρύβονται πίσω από αυτή την ακραία προληπτικότητα είναι κάπως δύσκολο να διερευνηθούν. Κάποιοι μελετητές, πιστεύουν πως η βρετανική αποικιοκρατία υπό την οποία βρισκόταν το Χονγκ Κονγκ επί 1,5 αιώνα, οδήγησε τον λαό στο να απορροφήσει τόσο τις δοξασίας του Δυτικού όσο και του Ανατολικού κόσμου, συσσωρεύοντας έτσι περισσότερη προληπτικότητα από την αναμενόμενη.
Παράλληλα, η Κίνα ως μη θρησκευτική κατά βάση χώρα, είχε μάλλον την ανάγκη να χρησιμοποιήσει ως όπιο απέναντι στην καθημερινή αγωνία και αβεβαιότητα, ένα διαφορετικό σύστημα αξιών, καθώς πέρα από τη θρησκεία, οι μοναδικές δύο μέθοδοι που έχουμε για να εξηγούμε αυτά που μας συμβαίνουν είναι η προληπτικότητα και η επιστήμη.
Και ως γνωστόν, την επιστήμη αποφεύγουμε να την κοιτάμε στα μάτια, καθώς καθρεφτίζει τον βαθύ μας φόβο πως, όσο σκληρά κι αν προσπαθήσουμε, δε μπορούμε με τίποτα να υπερνικήσουμε την τυχαιότητα- στην καλύτερη, ίσως μπορούμε να την περιορίσουμε.
Σε κάθε περίπτωση, οι δεισιδαιμονίες μπορεί με τα χρόνια να μειώνονται καθώς επικρατεί όλο και περισσότερο ο ορθολογισμός, ωστόσο δεν αναμένεται να εξαλειφθούν εντελώς -ούτε στο Χονγκ Κονγκ αλλά ούτε και πουθενά αλλού-, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν πρόκειται ποτέ να ανακτήσουμε παντελώς τον έλεγχο της καθημερινότητάς μας.
Ντορίνα Παπαγεωργίου
