«Αν θες κάτι, όλο το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να το αποκτήσεις»
«Τα πάντα είναι θέμα εστίασης»
«Αν δεν κατάφερες κάτι, σημαίνει ότι δεν προσπάθησες αρκετά»
Ορίστε μερικά αθώα αποφθέγματα καθημερινής «σοφίας» που μας λένε, εμμέσως πλην σαφώς, ότι ποιος φταίει εάν είμαστε φτωχοί, μόνοι, άνεργοι, ψυχικά άρρωστοι, στον πάτο της κοινωνικής πυραμίδας; Εμείς!
Οι δυσμενείς εξωτερικές συνθήκες εξ’ άλλου είναι εμπόδια που βάζει η ζωή για να μας δοκιμάσει, κι έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν την έκβαση μόνο εάν τα αφήσουμε, με τον ίδιο τρόπο που θα μείνουμε με καμμένη λάμπα στο μπάνιο μόνο αν δεν την αλλάξουμε. Απλούστατο. Αίτιο-αιτιατό.
Ναι, είναι πολύ όμορφο να μπορούμε να βλέπουμε τη θετική πλευρά της ζωής, να βρίσκουμε κάθε μέρα λόγους για να πιστεύουμε ακόμα στα όνειρά μας, να προσπαθούμε να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Δεν είναι απλά όμορφο, αλλά μηχανισμός επιβίωσης και αυτοσυντήρησης.
Το καπιταλιστικό –και δαρβινιστικό- σύστημα όμως, μας έχει πείσει σε τέτοιο βαθμό ότι η επιτυχία (και η ευτυχία) είναι θέμα θέλησης και προσπάθειας, που αντιμετωπίζει τη δυστυχία των ανθρώπων ως αποτέλεσμα λανθασμένων κινήσεων και κολλημένης νοοτροπίας, αγνοώντας παντελώς την περιπλοκότητα που περιβάλλει τις κοινωνίες μας. Και τις ταξικές και παντός φύσεως ανισότητες, που κάνουν την ανέλιξη σε οποιοδήποτε τομέα μαραθώνιο για τους πιο άτυχους εξ’ ημών.
Μιλώντας για ατυχία, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε κάποια στιγμή πως η αβεβαιότητα και η τυχαιότητα είναι καθοριστικοί και πέρα για πέρα αληθινοί παράγοντας στη ζωή, ιδιαίτερα όσον αφορά ιδιότητες που μας δόθηκαν εκ γενετής και χάραξαν μια ελάχιστα ελεγχόμενη από εμάς πορεία.
Είναι τύχη που γεννηθήκαμε σε μια χώρα όπου μπορούμε να ψηφίζουμε, κι όχι σε ολιγαρχικό καθεστώς, Είναι απέραντη, καθαρή τύχη που δε ζούμε σε εμπόλεμη ζώνη. Είναι τύχη που αυτή τη στιγμή πληκτρολογώ αυτά τα λόγια σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, έχοντας πρόσβαση στο διαδίκτυο και την ικανότητα να γράφω και να διαβάζω εξ’ αρχής .
Επίσης, είναι προνόμιο ταξικό να βλέπουμε τα θετικά της καραντίνας, σε σημείο που να μη μπορούμε να καταλάβουμε γιατί οι άλλοι δεν τα βλέπουν. Διότι η απομόνωση σε ένα σπίτι αρκετά μεγάλο ώστε ο καθένας να έχει τον χώρο του, με συνδρομή στο Netflix και ήρεμο κλίμα δύναται όντως να βοηθήσει στο να «επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή μας», «να βρούμε τον εαυτό μας» και «τον χαμένο ελεύθερο χρόνο μας».
Αν σε αυτή την εξίσωση προσθέταμε όμως ένα σπίτι 15 τετραγωνικών, μια ανεργία, μια συγκατοίκηση με άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, έναν χειριστικό σύντροφο ή όλα αυτά μαζί, κατά πόσο θα είχαμε έστω και μια στάλα ενέργειας για να κάνουμε Yoga, να δοκιμάζουμε καινούριες συνταγές και να ποστάρουμε φωτογραφίες στο Instagram αγκαλιά με τον γάτο μας;
Η τοξική θετικότητα κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται άσχημα που στεναχωριούνται για πράγματα που είναι εντελώς αποδεκτό και κατανοητό να προκαλούν αρνητικότητα. Ο θυμός, η στεναχώρια, το άγχος, είναι όλα δείγματα υγιούς ψυχοσύνθεσης· ένας μηχανισμός άμυνας του μυαλού μας μπροστά στα προβλήματα που μας επηρεάζουν, που αν καταπιεστεί θα γίνει ωρολογιακή βόμβα.
Στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα ταμπού με τη δήλωση «δεν είμαι πολύ καλά σήμερα». Αν και παγκοσμίως γνωστοί ως εκφραστικός λαός, το χαρακτηριστικό αυτό συχνά περιορίζεται στα θετικά συναισθήματα, καθώς τα αρνητικά τα σπρώχνουμε συνήθως εκεί που δε τα βλέπει φως. Για να μη μας πουν αχάριστους, γκρινιάρηδες, κακομαθημένους, ψυχασθενείς. Για να μη δείξουμε ότι είμαστε άνθρωποι με αδυναμίες, ότι η ζωή μας δεν είναι τέλεια και πως χρειαζόμαστε βοήθεια.
Όλα αυτά δεν είναι επιχειρήματα υπέρ της μοιρολατρίας, αλλά υπέρ της ενσυναίσθησης και της ταξικής συνείδησης. Μια προσπάθεια να βγούμε από τον μικρόκοσμό μας και να συνειδητοποιήσουμε πως η εμπειρία μας για τον κόσμο είναι απίστευτα περιορισμένη, θα μας επιτρέψει να σταματήσουμε να μιλάμε και ν’ αρχίσουμε να ακούμε.
Συνοπτικά, καλό το Instagram, καλοί οι life-coachers, καλά και τα κοελικά τσιτάτα. Αρκεί να μη προκαλούν.
Ντορίνα Παπαγεωργίου
