Μιχάλης Καραγιάννης: Αλληλεγγύη και νέα ανάπτυξη
Μετά τη μεταναστευτική κρίση του 2015, καθώς πολιτικές ελίτ και θεσμοί που διαχειρίστηκαν την κατάσταση, με τον καιρό έγιναν συστηματικοί και δομημένοι, είδαμε να δημιουργούνται, εδραιώνονται και αλληλεπιδρούν πρωτοβουλίες ομάδων και πολιτών που στόχευαν να διορθώσουν ή να προτείνουν διορθώσεις στις κρατικές πολιτικές. Μαζί με εθελοντικές ομάδες και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών άνοιξαν τον δρόμο για περιεκτικές προσεγγίσεις έναντι των αιτούντων άσυλο και της μετανάστευσης γενικότερα. Συχνά η αυθόρμητη κινητοποίηση, μεταμορφώθηκε σε μορφές πολιτικής δράσης και υπεράσπισης. Ατομα χωρίς απαραίτητα προηγούμενη εμπειρία επικεντρώθηκαν στη νεολαία, την εκπαίδευση, την αναπηρία, την υποστήριξη υγείας.
Αν και κυβερνητικές τάσεις στη μεταχείριση προσφύγων και μεταναστών προβλέπουν τρόπους με τους οποίους μορφές κοινωνικού ελέγχου και νομικά μέτρα σχεδιάζονται για να απευθύνονται στους γηγενείς πολίτες τους στο μέλλον, η ισχυρή κινητοποίηση πολιτών και ομάδων παρέχει μια εναλλακτική λύση στη ρητορική μίσους, τη βία και τον αποκλεισμό κατά οποιωνδήποτε.
Διανύουμε μια νέα εποχή, που δεν κυριαρχείται μόνο από μεγάλες ΜΚΟ ή μεγάλα παγκόσμια ιδιωτικά ιδρύματα. Είναι μια ανάπτυξη όπου οι απλοί πολίτες παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Χαρακτηριστικό αυτής της βοήθειας των πολιτών και σωματείων αλληλεγγύης είναι η λαϊκή βάση της, η αποκεντρωμένη φύση της. Παρέχεται από άτομα τα οποία αποτελούν μέρος, συμμετέχουν σε μια κοινότητα, ανταποκρίνονται και δρουν όπου χρειάζεται υποστήριξη. Συχνά μάλιστα αποφασίζουν από την παρόρμηση της στιγμής να εμπλακούν. Αυτές οι δράσεις είναι σε διαρκή κίνηση. Με την πάροδο του χρόνου, ορισμένες πρωτοβουλίες, όπως δημιουργική απασχόληση, δωρεάν μαθήματα, εκμάθηση δεξιοτήτων, κουλτούρας, μεγαλώνουν και γίνονται καθιερωμένες.
Εθελοντικές δομές και σωματεία αλληλεγγύης, όπως η «Αλληλεγγύη για όλους» στην Αθήνα, το «Σωματείο Εθελοντών Αλληλεγγύης albatros» στη Θεσσαλονίκη, το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά, το Αλληλέγγυο Σχολείο Ετεροτοπίας, το Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας κ.ά., έχουν δείξει και δείχνουν τον δρόμο για αυτή την εξαιρετική δουλειά που μπορούν να κάνουν απλοί πολίτες.
Χαρακτηριστική της διαφορά από την «κύρια» πρακτική ανάπτυξης είναι οι προσωπικές ανθρώπινες σχέσεις. Είναι σχέσεις ενσυναίσθησης και ευαισθησίας. Περιλαμβάνουν αφοσιωμένους και πολλές φορές χαρισματικούς ανθρώπους, που μοιράζονται ένα όραμα για μια πράξη αλληλεγγύης, όπως π.χ. μια λέσχη για δικαιώματα γυναικών. Οι προσωπικές σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν και όσων ωφελούνται και οι άμεσες, ορατές ανταμοιβές των προσπαθειών τους αποτελούν βασικά κίνητρα για όσους προσφέρουν βοήθεια. Αυτή η εγγύτητα όμως δεν είναι διαθέσιμη για τους «επαγγελματίες» εργαζομένους στον τομέα της βοήθειας, οι οποίοι μπορεί να κατευθύνουν μεγάλους προϋπολογισμούς, αλλά δεν έχουν επαφή με τους ανθρώπους στο άκρο υποδοχής.
Αναρωτιόμαστε. Είναι άραγε η βοήθεια των πολιτών και καθενός από εμάς μια νέα ανάπτυξη; Ασφαλώς. Αυξάνεται διαρκώς σε σημασία και έργο. Προσφέρει στους απλούς πολίτες τη δυνατότητα να παρέμβουν, όταν η παγκόσμια ή εσωτερική πολιτική μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται θυμωμένοι και περιορισμένοι. Ετσι νιώθουν ικανοί να κάνουν τη διαφορά. Είναι η απάντηση στην «οργανωμένη ανευθυνότητα» που χαρακτήρισε τη θεσμική προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην προσφυγική-μεταναστευτική κρίση και στην αδιαφορία πολλών χωρών. Αντί να την απορρίπτουμε ως βραχύβιο ερασιτεχνισμό, η βοήθεια των πολιτών είναι κάτι που πρέπει να παροτρύνουμε και να αγκαλιάσουμε. Γιατί το κοινωνικό κράτος προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων.
Πηγή:efsyn.gr
