Η τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας, έχει συνδεθεί στην συνείδηση των καταναλωτών με την πρακτική υπερπροσφορών που ακολουθούν πολλές εταιρίες λιανικού εμπόριού την επονομαζόμενη Black Friday (Μαύρη Παρασκευή). Φέτος λόγω της πανδημίας και της καραντίνας οι αγορές θα γίνουν αποκλειστικά μέσω του διαδικτύου (online αγορές). Τι πρέπει να προσέξουμε και ποια τα δικαιώματα μας σε τέτοιου είδους συναλλαγές, ειδικά αυτές τις ημέρες που πολλοί μπορεί να παρασυρθούν ή και να εξαπατηθούν ακόμη ;
Επισκεπτόμενοι την σελίδα (site) ενός ηλεκτρονικού καταστήματος, προτού προβούμε σε αγορά πρέπει πρωτίστως να ελέγξουμε εάν η επιχείρηση γνωστοποιεί – δηλώνει α) τα πλήρη στοιχεία της (επωνυμία, έδρα, φορολογικά στοιχεία, στοιχεία επικοινωνίας κ.λ.π.), τα οποία καλό θα ήταν να διασταυρώσουμε στο μέτρο του δυνατού, β) τα κυριότερα χαρακτηριστικά του προς πώληση προϊόντος που μας ενδιαφέρει, γ) τους κανόνες παράδοσης και επιστροφής των προϊόντων κυρίως ως προς το δικαίωμα υπαναχώρησης του αγοραστή (προθεσμία και όροι υπαναχώρησης – επιστροφής του προϊόντος και σε ποια κατάσταση), δ) τέλος την τελική τιμή του προϊόντος με τις πρόσθετες επιβαρύνσεις (πχ φόροι, έξοδα αποστολής, έξοδα αντικαταβολής κλπ.).
Σύμφωνα με το άρθρο 102 του Ν. 4512/2018 που τροποποίησε το άρθρο 3 του ν. 2251/1994, ο αγοραστής έχει το δικαίωμα να επιστρέψει το προϊόν (να υπαναχωρήσει), με επιστροφή χρημάτων, χωρίς να απαιτείται καμία δικαιολογία, μέσα σε 14 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία αγοράς. Στα προϊόντα ψηφιακού περιεχομένου, ισχύει κανονικά η προθεσμία των 14 ημερών, ωστόσο εάν ο αγοραστής δηλώσει ρητά με την αγορά ότι συμφωνεί σε άμεση τηλεφόρτωση (downloading) ή ροή του περιεχομένου, χάνει το δικαίωμα υπαναχώρησης.
Η άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης (επιστροφής του προϊόντος), θα πρέπει να γίνει πριν λήξει η προθεσμία των 14 ημερολογιακών ημερών, από α) την ημερομηνία παραλαβής του προϊόντος ή β) την ημερομηνία σύναψης της σύμβασης για τις υπηρεσίες. Η υπαναχώρηση ασκείται με συμπλήρωση και ταχυδρόμηση έντυπου υπαναχώρησης, ηλεκτρονικά μέσω e-mail, ή μέσω της αντίστοιχης ηλεκτρονικής φόρμας που παρέχει ο προμηθευτής.
Για να ολοκληρωθεί η υπαναχώρηση και να μας επιστραφούν τα χρήματα μας είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι στην ίδια προθεσμία, (δηλαδή μέσα σε 14 ημερολογιακές ημέρες από την αγορά) πρέπει να επιστραφεί το προϊόν στον προμηθευτή, στην αρχική του κατάσταση και συσκευασία. Ωστόσο εάν πρόκειται για σφραγισμένα προϊόντα των οποίων την συσκευασία έχει αφαιρέσει ο αγοραστής ή προϊόντα που αφορούν προσωπική υγιεινή, δεν είναι δυνατή η άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης. Υποχρέωση του προμηθευτή εφόσον τηρηθούν τα ανωτέρω είναι να επιστρέψει το ποσό που του καταβλήθηκε για την συγκεκριμένη αγορά μέσα σε δεκατέσσερις (14) ημερολογιακές ημέρες.
Σε περίπτωση που δημιουργηθεί πρόβλημα στην συναλλαγή, είτε διότι ο προμηθευτής δεν δέχεται την επιστροφή του προϊόντος, αν και η υπαναχώρηση ασκήθηκε νομότυπα, είτε διότι το προϊόν είναι ελλαττωματικό, ή αλλοιωμένο, ή είναι άλλο από αυτό της παραγγελίας, ή ακόμη έχει διαφορετικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά, ο καταναλωτής μπορεί να διεκδικήσει το δίκιο του, εκτός από τον γνωστό αλλά δαπανηρό δρόμο των δικαστηρίων και με τους ακόλουθους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών που έχουν θεσπιστεί ειδικά για τους καταναλωτές:
Μπορεί να κάνει καταγγελία στον θεσμό του Συνήγορου του Καταναλωτή (www.synigoroskatanaloti.gr) που είναι μια Ανεξάρτητη Αρχή που συστήθηκε με τον ν. 3297/2004 και εποπτεύεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Με αυτή την διαδικασία καλούνται τα εμπλεκόμενα μέρη σε συνάντηση στα γραφεία του Συνηγόρου του Καταναλωτή, με στόχο την εξεύρεση συμβιβαστικής, αμοιβαία αποδεκτής λύσης της διαφοράς.
Μπορεί να απευθυνθεί στον θεσμό των Επιτροπών Φιλικού Διακανονισμού (Ε.Φ.Δ.), (www.synigoroskatanaloti.gr›stk_efd), οι οποίες με την ρύθμιση του άρθρου 108 παρ. 9 του ν. 4512/2018, εδρεύουν πλέον στις κατά τόπους έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας.
Τέλος υπάρχει η δυνατότητα της χρήσης της πλατφόρμας ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών (ΗΕΔ) (https://ec.europa.eu›consumers›odr›main), η οποία παρέχεται από την Ευρωπαϊκή δωρεάν, σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ.
Αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα των εναλλακτικών θεσμών επίλυσης καταναλωτικών διαφορών είναι η ταχύτητα έκδοσης πορίσματος και ότι είναι δωρεάν, ωστόσο πρέπει να τονισθεί τα πορίσματα τους ακόμη και εάν δικαιώνουν τον αγοραστή δεν παράγουν τις συνέπειες μια δικαστικής απόφασης, ούτε αποτελούν εκτελεστό τίτλο, δηλαδή δεν μπορεί να υποχρεωθεί ο προμηθευτής να συμμορφωθεί.
Το Ινστιτούτο Καταναλωτών Ν.ΙΝΚΑ https://www.newinka.gr που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη στα πλαίσια του θεσμικού του ρόλου, είναι στην υπηρεσία του καταναλωτή παρέχοντας αναλυτικές πληροφορίες και καθοδήγηση για τα δικαιώματα του.
Του Παναγιώτη Γεωργιάδη
Δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω
Μέλος ΔΣ υπεύθυνος Δημοσίων σχέσεων του Ν.ΙΝΚΑ
