Η μεγαλύτερη χριστιανική εκκλησία έως τον 16ο αιώνα, μετατράπηκε σε τζαμί την μέρα της Αλώσεως, την 29η Μαΐου του 1453. Η έφοδος των Οθωμανών έγινε το πρωί, όταν κατά χιλιάδες οι στρατιώτες του Μωάμεθ κατέλαβαν τη Βυζαντική Αυτοκρατορία. Ακολούθησαν λεηλασίες, ενώ ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έχασε τη ζωή του. Το ίδιο βράδυ, ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισήλθε στην Αγία Σοφία και προσευχήθηκε στον Αλλάχ «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης».
Τη στιγμή που κλιμακώνεται η τουρκική προκλητικότητα, δεν θα μπορούσε η συμπλήρωση 567 χρόνων από τότε, να μην μετατραπεί σε μία επικοινωνιακή φιέστα. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, τονώνει το θρησκευτικό συναίσθημα και το κατά πολλούς λαβωμένο προφίλ του Τούρκου προέδρου. Ειδικά τώρα, που ο Σουλτάνος έχει σοβαρά και δυσεπίλυτα προβλήματα στα χέρια του και έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στα ελληνοτουρκικά.
Yarın İstanbul’un Fethi’nin 567. yıl dönümünde, milletimizle birlikte çok güzel programlara şahitlik edeceğiz. pic.twitter.com/Yw6z5rMMjk
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) May 28, 2020
Δεν θα έχανε, λοιπόν, την ευκαιρία να δώσει στο ακροατήριό του τα ισλαμικά του διαπιστευτήρια και να τραβήξει ακόμα περισσότερο το σκοινί. Μεταξύ των άλλων, η προσευχή θα πραγματοποιηθεί εντός ναού, όπου και θα διαβαστεί το εδάφιο της Άλωσης από το Κοράνι. «Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Άλωσης της Κωνσταντινούπολης που διοργανώνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού μας, οι προσευχές θα διαβαστούν στην Αγία Σοφία», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πρόκειται για ένα «ακριβό» τηλεοπτικό σόου, εξαιτίας της πανδημίας. Άρτος και θέαμα, λοιπόν, για χάριν του οποίου έχει στηθεί και ένα ομοίωμα τείχους εκτός του ναού. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι λίγες μόλις ημέρες νωρίτερα, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου είχε αναρτήσει μία φωτογραφία της Αγίας Σοφίας, με την λεζάντα «το επιθυμούμε. Να είστε υπομονετικοί. Θα τα καταφέρουμε μαζί». Έκτοτε, ο τουρκικός τύπος βοά ότι η Αγία Σοφία πρόκειται να ανοίξει ως μουσουλμανικό τέμενος.
Δεν είναι, άλλωστε, μυστικό ότι ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί την επαναφορά του ναού σε τζαμί. Το έχει δηλώσει σε κάθε τόνο από το 2016 μέχρι σήμερα. Είχε, μάλιστα, προαναγγείλει ακόμα και «αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις» στο εσωτερικό της. Μόνο τυχαίο επίσης δεν είναι το γεγονός ότι το άνοιγμα των τζαμιών συμπίπτει με την επέτειο της Άλωσης. Αρχικά, ήταν προγραμματισμένο για τις 12 Ιουνίου, αλλά πραγματοποιήθηκε αυτή η βολική «αλλαγή». Ο Ταγίπ Ερντογάν γνωρίζει, όμως, καλύτερα από τον καθένα ότι η Αγία Σοφία είναι μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και οι αντιδράσεις δεν θα περιοριστούν στην Αθήνα. Αντιθέτως, θα είναι παγκόσμιες. Η εφημερίδα Χουριέτ δημοσίευσε μακροσκελές άρθρο για την ιστορία της Αγίας Σοφίας από την ίδρυσή της ως το σήμερα. Πλέον, η Αγία Σοφίας είναι το δημοφιλέστερο τουριστικό αξιοθέατο στην Τουρκία. Καθώς 3.72 εκατομμύρια τουρίστες την επισκέπτονται ετησίας.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, μέσω συνέντευξής του ξεκαθάρισε πως δεν μπορεί να γίνει δεκτή οποιαδήποτε αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών στο παρελθόν έχει προτρέψει την Τουρκία να δείξει τον “προσήκοντα σεβασμό” στην ιστορία του χώρου. Στο ζήτημα αυτό, άλλωστε, η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Σύσσωμη δίπλα της στέκεται η δυτική χριστιανοσύνη και τη διεθνή κοινότητα. Στο παρελθόν πηγές της UNESCO είχαν δηλώσει ότι ακόμα και η αλλαγή ονόματος σε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς προϋποθέτει την έγκριση του αρμοδίου συμβουλίου του Οργανισμού.
