Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας η 10η Οκτωβρίου κάθε χρόνου. Μια μέρα αφιερώμενη σ’ έναν από τους πιο ευαίσθητους τομείς, της ιατρικής και της καθημερινότητας του ανθρώπου, που θα πρέπει να τιμάται κάθε μέρα.
Με αφορμή λοιπόν, τη σημερινή ημέρα και στην προσπάθεια να αναλογιστούμε τη σημαντικότητα της ψυχικής μας υγείας, δε θα μπορούσε να λείπει μια αναδρομή στη δράση και το έργο του Peter Lehmann· του πρώτου ατόμου με ψυχιατρική εμπειρία, που ανακηρύχθηκε σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ.
Ποιος είναι ο Peter Lehmann
Ο Peter Lehmann είναι διπλωματούχος Κοινωνικός Παιδαγωγός, συγγραφέας και εκδότης, που γεννήθηκε και ζει στη Γερμανία. Το 1977 βίωσε μια σημαντική διακοπή της επαγγελματικής του πορείας και οδηγήθηκε ακούσια, χωρίς δικαστική απόφαση, σε δημόσιο Ψυχιατρείο στην Γερμανία. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του βίωσε μια σειρά από παραβιάσεις της σωματικής του ακεραιότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς του αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του.
Οι απαξιωτικές για τα δικαιώματά του εμπειρίες, που είχε και μετά την έξοδό του από το Ψυχιατρείο, τον οδήγησαν σε επιστημονικές και ανθρωπιστικές δράσεις κατά της ψυχιατρικής αυθαιρεσίας και στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία τόσο στη Γερμανία όσο και διεθνώς.
Το έργο του
Πιο συγκεκριμένα, ασχολήθηκε σε επιστημονικό και πρακτικό επίπεδο με:
- Tην ανάπτυξη της αυτοβοήθειας και αυτο-οργάνωσης ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, με έμφαση στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων
- Tην κριτική του παραδοσιακού ψυχιατρικού μοντέλου
- Tην αντιπαράθεση με την κατασταλτική ιδρυματική ψυχιατρική, ενάντια στις διακρίσεις των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία
- Tην ενημέρωση για την επίδραση και τις αρνητικές παρενέργειες ψυχοφαρμάκων και ηλεκτροσόκ και για τη μείωση των επιπτώσεων, κατά την διακοπή των ψυχοφαρμάκων
- Tη διεκδίκηση για το δικαίωμα της πρόσβασης στον ψυχιατρικό φάκελο και για τη παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε περιόδους κρίσης, έναντι των βιολογικά κατευθυνόμενων ψυχιατρικών ενεργειών
- Tην ανάπτυξη και υπεράσπιση εναλλακτικών απαντήσεων από αυτές της Ψυχιατρικής
Ο Peter Lehmann συνεχίζει μέχρι σήμερα τη δράση του για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία τόσο σε θεωρητικο-επιστημονικό, όσο και σε ανθρωπιστικό επίπεδο.
Είναι Ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Irren-Offensive, πρώτης αμιγούς οργάνωσης αυτοβοήθειας ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία στο Βερολίνο. Επίσης είναι ιδρυτικό μέλος του δικτύου European Network of (ex-)Users and Survivors of Psychiatry αλλά και Ιδρυτικό μέλος του World Network of (ex-)Users and Survivors Psychiatry (WNUSP).
Η πρόταση του Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ.
Όπως ήδη ειπώθηκε, ο Peter Lehmann θεωρείται το πρώτο άτομο παγκοσμίως, με ψυχιατρική εμπειρία, που τιμήθηκε με την ύψιστη ακαδημαϊκή διάκριση. Αυτό το θαρραλέο εγχείρημα -όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς- του ελληνικού Πανεπιστημίου «δεν επιβεβαιώνει μόνο εκ νέου το άνοιγμα του προς νέες επιστημονικές προσεγγίσεις, αλλά συνδέει αυτό το άνοιγμα με τη συμβολή στις προσπάθειες ακύρωσης του κοινωνικού αποκλεισμού· με τη συμβολή του στην αναζήτηση και εφαρμογή θωριών και πρακτικών που δεν παραβιάζουν ανθρώπινες αξίες και ανθρώπινα δικαιώματα», όπως ακριβώς εκφράστηκε από τα μέλη της Εισηγητικής Επιτροπής.
Ολοκληρώνοντας, αυτή την αναδρομή, αυτό που μένει για τη σημερινή ημέρα -και υπενθύμιση για την κάθε άλλη μέρα- είναι πώς ένα βίωμα ψυχιατρικής βίας και εμπειρίας, μπόρεσε να αποτελέσει έμπνευση και κίνητρο για πρακτικές που βοήθησαν στην πορεία, χιλιάδες άλλους ανθρώπους· θύματα των ίδιων «ψυχιατρικών μεθόδων».
