Το δίχως άλλο οι επιπτώσεις της κρίσης του κορωνοϊού σε υγειονομικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο ήδη έχουν γίνει αισθητές σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ οι αντοχές των κρατών εξασθενούν όλο και περισσότερο. Οι χώρες του “ανεπτυγμένου” κόσμου της Δύσης, θρηνούν χιλιάδες θύματα καθημερινά, ενώ παράλληλα συγκεντρώνουν όλες τους τις δυνάμεις, ώστε όταν όλο αυτό τελειώσει, να μπορέσουν να ανακάμψουν. Τί γίνεται όμως με τις χώρες του “τρίτου κόσμου”;
Από τις 28 Απριλίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε 16.469 επιβεβαιωμένα κρούσματα Covid-19 και 472 θανάτους στις λεγόμενες LDCs (λιγότερο αναπτυγμένες χώρες). Οι χώρες αυτές, αντιπροσωπεύουν ένα μικρό, αλλά συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό (0,56%) των παγκόσμιων περιπτώσεων κορωνοϊού και το 0,23 τοις εκατό των παγκόσμιων θανάτων. Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα: Τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα σε αυτές τις χώρες.
Για να περιορίσουν την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού, οι LDCs κατέφυγαν σε παρόμοια μέτρα με άλλες χώρες:
- απαγόρευση δημόσιων συγκεντρώσεων
- κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων
- απαγόρευση διεθνών και εσωτερικών ταξιδιών
- κλείσιμο ορισμένων επιχειρήσεων
Σύμφωνα με τον Oxford COVID-19 Government Response Tracker ήδη από τις 29 Απριλίου 26 LDC είχαν λάβει τα απαραίτητα περιοριστικά μέτρα, ενώ κάποιες χώρες όπως το Τζιμπουτί και η Ρουάντα, είχαν λάβει ακόμα πιο αυστηρά. Ακόμη κάποιες από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες όπως αυτές που βρίσκονται στον Ειρηνικό, έχουν επιβάλει επίσης ταξιδιωτικούς περιορισμούς και μέτρα που αφορούν την τήρηση των αποστάσεων στις κοινωνικές επαφές. Σίγουρα τα συγκεκριμένα μέτρα προστατεύουν τις ζωές των κατοίκων από των κορωνοϊό, ωστόσο δεν μπορούν να τους προστατέψουν από τις τραγικές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Δεν υπάρχει πραγματική εναλλακτική λύση. Μια στρατηγική «δοκιμής, ανίχνευσης και απομόνωσης», η οποία θα επέτρεπε στις οικονομίες να είναι ενεργές με μικρές “διακοπές” περιορίζοντας μόνο τους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί ή εκείνους που έχουν στενή επαφή μαζί τους, έχει αποδειχθεί ανέφικτη για τις περισσότερες χώρες.
Οι LDCs, από την άλλη όχι μόνο δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές για να κάνουν τεστ για τον covid-19, αλλά ούτε τις τεχνολογίες και τα συστήματα διακυβέρνησης που μπορούν να μεριμνήσουν για την αποτελεσματική ανίχνευση και απομόνωση των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον ιό. Μια στρατηγική “λογικής της αγέλης” θα σταματούσε την εξάπλωση νωρίτερα, αλλά θα κόστιζε πολλές ζωές και θα απόβαινε μοιραία για την κοινωνία.
Γιατί είναι δυσκολότερο να προστατευτούν οι αναπτυσσόμενες χώρες
Η καταστολή της εξάπλωσης του κορωνοϊού μέσω lockdown, είναι πολύ πιο δύσκολο να εφαρμοστεί σε αυτές τις χώρες, ιδίως σε παραγκουπόλεις ή σε καταυλισμούς προσφύγων.
Ενώ οι ανεπτυγμένες και οι πιο προηγμένες αναπτυσσόμενες χώρες είναι σε θέση να μεταφέρουν τουλάχιστον ένα μέρος της εργασίας σε τηλεργασία, οι περιορισμένοι τομείς που μπορεί να εργαστεί κανείς, όπως επίσης η έλλειψη υποδομών τεχνολογίας πληροφοριών καθιστούν αδύνατη την εργασία από το σπίτι για τους περισσότερους ανθρώπους σε αυτές τις χώρες.
Πολλοί ευάλωτοι πληθυσμοί στις LDCs δεν έχουν πρόσβαση σε ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας, κατά συνέπεια, το lockdown που είναι απαραίτητo για την προστασία της δημόσιας υγείας, θα αυξήσει αμέσως τη φτώχεια, την πείνα και την δυστυχία.
Μεταξύ αυτών που εκτίθενται περισσότερο στις άμεσες κοινωνικές επιπτώσεις του Covid-19 είναι οι νέοι, και ιδίως οι νέες γυναίκες, καθώς έχουν περιορισμένα δικαιώματα. Για παράδειγμα στις LDCs, οι γυναίκες, δεν έχουν δικά τους χρήματα ενώ ασχολούνται κατά κύριο με χειρωνακτικές εργασίες, πράγμα που σημαίνει πως ένα lockdown θα τις άφηνε απευθείας χωρίς δουλεία.
Τί γίνεται μόλις εξαπλωθεί ο κορωνοϊός σε μία από τις αναπτυσσόμενες χώρες;
Μόλις εξαπλωθεί ο κορωνοϊός σε μία αναπτυσσόμενη χώρα, τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά δύσκολα. Γιατί αν ο ιός έχει ήδη κλονίσει τα υγειονομικά συστήματα των αναπτυγμένων χωρών, σκεφτείτε τι μπορεί να προκαλέσει σε αυτά των αναπτυσσόμενων. Σύμφωνα με πληροφορίες των Ηνωμένων Εθνών, σε αυτές τις χώρες υπάρχουν κατά μέσο όρο μόνο 113 νοσοκομειακά κρεβάτια ανά 100.000 κατοίκους, λιγότερα δηλαδή από το 50% του αριθμού που υπάρχουν σε άλλες πιο προηγμένες αναπτυσσόμενες χώρες, και περίπου 80% λιγότερα από αυτά που υπάρχουν στις ανεπτυγμένες χώρες.
Ακόμη και τα πιο απλά μέτρα πρόληψης, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι, είναι αδύνατο να ληφθούν από πολλούς ανθρώπους στις LDC.
Ακόμη, ενώ μπορεί οι χώρες αυτές να έκλεισαν να σύνορα τους προκείμενου να προστατευτούν από την μετάδοση του ιού από τουρίστες, εξακολουθούν να κινδυνεύουν από τους ανθρώπους που εισέρχονται στη χώρα από το εξωτερικό για να παρέχουν βοήθεια και «τεχνογνωσία».
Οι ανισότητες αμβλύνονται
Σε αυτές τις χώρες το lockdown ενέχει πολλούς ακόμη μακροπρόθεσμους κινδύνους για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, καθώς οι υπάρχουσες οικονομικές, κοινωνικές και κοινωνικές ανισότητες αμβλύνονται. Σε συνδυασμό με την απώλεια εισοδήματος των νοικοκυριών, εκατομμύρια γυναίκες αναγκάζονται να μένουν σπίτι με τους ανθρώπους που τις κακοποιούν, ενώ δεν μπορούν να λάβουν από πουθενά βοήθεια και υποστήριξη.
Η άνιση κατανομή της μη αμειβόμενης φροντίδας και της οικιακής εργασίας αυξάνεται επειδή οι γυναίκες και τα κορίτσια περνούν ακόμη περισσότερο χρόνο από τους άνδρες και τα αγόρια στο σπίτι, ένα σημαντικό εμπόδιο στην ισότητα των φύλων και στην οικονομική χειραφέτηση των γυναικών. Ακόμη, το κλείσιμο των σχολείων για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργεί μεγάλα προβλήματα ιδίως για τα κορίτσια και τις νέες γυναίκες, καθώς εμποδίζει τη μελλοντική οικονομική τους ανάπτυξη λόγω της αδυναμίας εφαρμογής της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος παραμένει εξαιρετικά αβέβαιος
Οι προκαταρκτικές προβλέψεις από την WESP μέσα στο 2020 δείχνουν μια παγκόσμια ύφεση καθώς το παγκόσμιο ΑΕΠ μειώνεται κατά 3,1%. Τα στοιχεία από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 δείχνουν ότι χρειάστηκαν περισσότερα από πέντε χρόνια για να ανακάμψουν οι LDCs, σκεφτείτε λοιπόν πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να ανακάμψουν μετά το πέρας της πανδημίας του κορωνοϊού.
Άννα Σαϊνίδου
