Δεν είναι τυχαίο που οι άνθρωποι καταλήγουν να κάνουν παρέα με ανθρώπους που δεν τους συμπαθούν ιδιαίτερα, όπως επίσης δεν είναι τυχαίο πως άνθρωποι προτιμούν να ταξιδεύουν μόνοι τους. Την μοναξιά πολλοί αναγκάζονται να την παλέψουν, καθώς όπως είχε πει κι ο Αριστοτέλης, “ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό”. Ποια όμως είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην μοναξιά και την μοναχικότητα;
Η μοναξιά “πονάει”, η μοναχικότητα όχι
Η κατάσταση της μοναξιάς είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρα για αυτόν που την βιώνει, καθώς προκαλεί αρνητικά συναισθήματα, όπως η θλίψη, ο φόβος ή η οργή. Δεν έχει σημασία αν ένας άνθρωπος βρίσκεται μόνος του για να αισθάνεται μοναξιά. Μπορεί να βρίσκεται σε ένα πλήθος, ή να ζει με τα μέλη της οικογένειάς του και παρόλα αυτά, να έχει τέτοια συναισθήματα. Γιατί η μοναξιά δεν έχει να κάνει με την συναναστροφή, αλλά με τις προσωπικές συναισθηματικές ανάγκες του καθενός. Το αίσθημα του κενού, ο καθένας το βιώνει με τρόπο διαφορετικό. Ωστόσο οι άνθρωποι που νιώθουν μοναξιά, είναι και αυτοί που ψάχνουν την συναναστροφή με κάθε τρόπο, ακόμα και σε περιπτώσεις που γνωρίζουν πως το κενό τους δεν θα καλυφθεί. Η ειλικρινής συντροφικότητα όπως και η αγάπη ξεκινούν πάντα από μέσα μας. Όταν η ασφάλεια δεν πηγάζει εσωτερικά, τότε οι επιλογές για συντροφιά δεν είναι ουσιαστικές. Μπορεί πλασματικά, να απομπλέκεται κανείς από τα αρνητικά συναισθήματα, ωστόσο μακροπρόθεσμα το άτομο ξαναγυρνά στην αρχική κατάσταση που βρισκόταν.
Η μοναχικότητα είναι επιλογή
Για αρκετούς από εμάς, οι μοναχικοί άνθρωποι μοιάζουν περίεργοι, καθώς οι συνήθειες τους διαφέρουν από τα όσα προστάζει η κοινωνία. Οι περισσότεροι θα ένιωθαν άβολα να πιούν τον καφέ τους μόνοι τους σε κάποιο μαγαζί, όπως επίσης δεν θα πήγαιναν το ταξίδι που ονειρεύονταν αν δεν έβρισκαν παρέα να τους ακολουθήσει. Κατά συνέπεια, φαίνεται παράξενος στους υπόλοιπους ένας άνθρωπος που σπάει την κοινωνική σύμβαση που θέλει τους ανθρώπους να κάνουν τις δραστηριότητές τους έχοντας πάντα κάποια συντροφιά. Για τον ίδιο όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι, αφού ένας μοναχικός έχει κατορθώσει να επιλέξει τον δικό του διαφορετικό δρόμο. Ο μοναχικός σίγουρα δεν θα κάνει θόρυβο, όπως επίσης σίγουρα δεν θα χρειαστεί την επιβεβαίωση που χρειάζονται οι υπόλοιποι ώστε να νιώθουν αποδεκτοί από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν κατασταλάξει με τον εαυτό τους για τις επιθυμίες τους και για τον τρόπο που θέλουν να ζήσουν την ζωή τους. Οπότε, η κατάσταση της μοναξιάς δεν μπορεί να τους επηρεάσει αφού ο τρόπος σκέψης τους την έχει απορρίψει ήδη. Για αυτούς, το να πορεύεται κανείς μόνος, είναι απλά “εντάξει”.
Οι κοινωνικές συμβάσεις εντείνουν την μοναξιά
Οι κοινωνίες που ζούμε, είναι φτιαγμένες με τρόπο ο οποίος θέλει να έχουμε δίπλα μας “τον άλλον” ή “τους άλλους”. Η κριτική που γίνεται σε άτομα που δεν έχουν σύντροφο ή δεν έχουν παντρευτεί και η συχνή πίεση του περίγυρού τους για τα ζητήματα αυτά, όπως έχει αποδειχθεί, αποτελούν παράγοντες που δημιουργούν δυσλειτουργικές σχέσεις. Γιατί οτιδήποτε γίνεται προκειμένου να ικανοποιήσει τους άλλους και δεν αποτελεί μια προσωπική επιθυμία του ατόμου, καταλήγει να γίνεται τοξικό. Έτσι λοιπόν, η ανάγκη να έχει κανείς κοινωνικές δεξιότητες, ή να μπορεί να βγάζει προς τα έξω ένα κοινωνικά αποδεκτό προφίλ, για μερικούς ανθρώπους αποτελεί κάτι ιδιαίτερα στρεσογόνο.
Η ουσία βρίσκεται στο να αντιληφθούμε τις βαθύτερες ανάγκες μας
Άσχετα με το αν κάποιος νιώθει μοναξιά είτε επιλέγει έναν μοναχικό τρόπο ζωής, το κλειδί για να διατηρήσει την ψυχική του ισορροπία βρίσκεται στην αποδοχή. Όταν ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται γιατί αισθάνεται μοναξιά, μπορεί εύκολα να βρει τους τρόπους να το αντιμετωπίσει με τρόπο υγιή και που να ανταποκρίνεται επί της ουσίας στις ανάγκες του. Αν πάλι κάποιος νιώθει καλύτερα με την μοναχικότητά του και το γνωρίζει, μπορεί κάλλιστα να συνεχίσει να ζει τη ζωή του με τον τρόπο που του ταιριάζει, χωρίς να νιώθει υποχρεωμένος να λογοδοτήσει στην κοινωνία για την συγκεκριμένη του επιλογή. Άλλωστε οι υγιείς κοινωνίες φτιάχνονται όταν τα ίδια τα άτομα μπορούν να νιώθουν μέσα σε αυτές υγιή.
Άννα Σαϊνίδου
