Συνέντευξη του Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτη Φάμελλου, στην εφημερίδα «Αυγή» και τη δημοσιογράφο, Αντιγόνη Ζούντα.
Την απουσία οράματος και συνεκτικής πολιτικής που να συνδέεται με την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας αλλά, την περίσσεια αποσπασματικών παρεμβάσεων ακόμη και σε βάρος του κλίματος και του περιβάλλοντος επισημαίνει ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη δημοσιογράφο, Αντιγόνη Ζούντα, και δημοσιεύτηκε εχθές, 20.12.2020, στο Κυριακάτικο φύλλο της εφημερίδας «Αυγή». Προσθέτει ότι μοναδικό όραμα της κυβέρνησης Ν.Δ. είναι η εξυπηρέτηση μίας μικρής ελίτ γύρω από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και του Μαξίμου και παραθέτει χαρακτηριστικά δείγματα γραφής της διακυβέρνησης έως τώρα: αύξηση του κόστους ηλεκτρισμού με τις αυξήσεις Χατζηδάκη, τον Σεπτέμβριο του 2019, στα τιμολόγια της ΔΕΗ, ανοχή σε φαινόμενα αισχροκέρδειας των προμηθευτών ρεύματος το 2020, χρεοκοπία του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ, δημιουργία κλίματος αναξιοπιστίας σχετικά με επενδύσεις σε ΑΠΕ, νέα χαράτσια στους καταναλωτές, λειτουργία καρτέλ στην αγορά ηλεκτρισμού και η αύξηση των ρευματοκοπών εν μέσω πανδημίας.
Σημειώνει επιπλέον ότι η Ν.Δ εφαρμόζει μνημονιακές πολιτικές εκτός Μνημονίων, «από την πίσω πόρτα», εμμένοντας στις ιδιωτικοποιήσεις και τη συμφωνία που έχει κάνει για την εξυπηρέτηση μιας μικρής ελίτ που λυμαίνεται τη δημόσια περιουσία, με την εκχώρηση πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων χωρίς κανένα ρίσκο κατά προτίμηση φυσικά μονοπώλια με σίγουρη απόδοση (ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΠΑ Υποδομών).
Σε ερώτηση της δημοσιογράφου σχετικά με το ρόλο της ΔΕΗ στη νέα εποχή, ο Σ.Φάμελλος απαντά ότι πρέπει να παραμείνει πυλώνας του ενεργειακού μας συστήματος, να επανασυνδεθεί με τον κοινωνικό και αναπτυξιακό της ρόλο και, εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση που έχει στην αγορά ηλεκτρισμού, να συμβάλει στον υγιή ανταγωνισμό προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας.
Σχετικά με το προσφάτως εγκριθέν master plan της κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση, σχολίασε ότι τα «τηλεφωνήματα» και η εκδήλωση ενδιαφέροντος που δέχεται από επενδυτές ο κύριος Χατζηδάκης δεν μπορούν να θεωρηθούν σχέδιο ενώ, έχουμε ήδη ,σήμερα, πάνω από 2.000 άνεργους, η απολιγνιτοποίηση εξελίσσεται βίαια και ταχύτατα και η αλλαγή της παραγωγικής δομής σε τρία χρόνια είναι ανέφικτη και παρουσιάζει προτάσεις για ένα άμεσο, βραχυπρόθεσμο σχέδιο ώστε η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη να μείνουν όρθιες.
Υπογραμμίζει ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) της Ν.Δ. και η κούφια εξαγγελία απολιγνιτοποίησης του Μητσοτάκη επιβεβαιώνουν ότι η Ν.Δ κάνει πολιτική μόνο με την επικοινωνία και αποδεικνύουν ότι το πράσινο προσωπείο της είναι υποκριτικό και πως έχει ήδη ναρκοθετήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που διασφαλίζουν ότι η μετάβαση στις ΑΠΕ θα πραγματοποιηθεί μαζί με την κοινωνία και με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον.
Αναφέρεται τέλος στο φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας που εντείνεται σήμερα λόγω της πανδημίας και της νέας οικονομικής κρίσης, καθώς και στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για την αναστολή όλων των ρευματοκοπών έως τη λήξη του lockdown για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και πληττόμενες επιχειρήσεις, καθώς και τη ρύθμιση των οφειλών, τονίζοντας παράλληλα ότι απαιτείται και μακροχρόνιος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Ακολουθεί η συνέντευξη όπως δημοσιεύτηκε:
Πώς αποτιμάτε τη μέχρι σήμερα ακολουθούμενη ενεργειακή πολιτική από την κυβέρνηση της Ν.Δ ιδιαίτερα σε σχέση με το κόστος της ενέργειας;
Η ενεργειακή πολιτική της Ν.Δ και του κυρίου Χατζηδάκη αποδεικνύεται κάθε μέρα κοινωνικά άδικη και καταστροφική για τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας μας. Λείπουν το όραμα και μία συνεκτική στρατηγική που να συνδέεται με την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας, ενώ περισσεύουν οι αποσπασματικές παρεμβάσεις εις βάρος ακόμη και του περιβάλλοντος και του κλίματος. Μοναδικό όραμα είναι η εξυπηρέτηση μίας μικρής ελίτ γύρω από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και του Μαξίμου. Χαρακτηριστικά δείγματα γραφής είναι: Η αύξηση του κόστους ηλεκτρισμού με τις αυξήσεις Χατζηδάκη, τον Σεπτέμβριο του 2019, στα τιμολόγια της ΔΕΗ, η ανοχή σε φαινόμενα αισχροκέρδειας των προμηθευτών ρεύματος το 2020, η χρεοκοπία του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ, η δημιουργία κλίματος αναξιοπιστίας σχετικά με επενδύσεις σε ΑΠΕ, νέα χαράτσια στους καταναλωτές, η λειτουργία καρτέλ στην αγορά ηλεκτρισμού και η αύξηση των ρευματοκοπών εν μέσω πανδημίας.
Απουσία μνημονιακών δεσμεύσεων ποιοι λόγοι πιστεύετε ότι βρίσκονται πίσω από τις ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων εταιρειών και εθνικών υποδομών ηλεκτρισμού και αερίου;
Κύριοι λόγοι είναι η ιδεοληπτική εμμονή της Ν.Δ στις ιδιωτικοποιήσεις και η συμφωνία που έχει κάνει για την εξυπηρέτηση μιας μικρής ελίτ που λυμαίνεται τη δημόσια περιουσία. Εκχώρηση πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων χωρίς κανένα ρίσκο κατά προτίμηση φυσικά μονοπώλια με σίγουρη απόδοση. Καλύτερο παράδειγμα ο ΔΕΔΔΗΕ, που διαχειρίζεται το δίκτυο διανομής όλης της χώρας με προίκα 850 εκατ. ευρώ για το εμβληματικό έργο έξυπνων μετρητών και εγγυημένο ετήσιο έσοδο (WACC) 7% για το 2020 και 6,7% για την επόμενη τετραετία. Ή όλο το δίκτυο φυσικού αερίου, σε όλη τη χώρα, που είναι σε διαδικασία πώλησης, σε ένα ιδιωτικό μονοπώλιο με έτοιμους πελάτες και επενδύσεις και χωρίς κανένα ανταγωνιστή. Η Ν.Δ., ως κυβέρνηση, «τρέφει» και αναπαράγει το μοντέλο του παρασιτικού κρατικοδίαιτου ιδιωτικού κεφαλαίου που δεν θέλει και δεν μπορεί να λειτουργήσει σε περιβάλλον κράτους δικαίου καινοτομίας και υγιούς διάφανου ανταγωνισμού. Η χυδαία αυτή λογική εξυπηρετήσεων οδηγεί στην απώλεια κρίσιμων εργαλείων της πολιτείας για την ενεργειακή μετάβαση, θέτει σε κίνδυνο την επέκταση δικτύων με κοινωνική και αναπτυξιακή λογική, ενώ αναδιαρθρώνει την αγορά προς ολιγοπωλιακή δομή. Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η Ν.Δ εφαρμόζει μνημονιακές πολιτικές εκτός Μνημονίων, «από την πίσω πόρτα».
Πώς βλέπετε την εξέλιξη της ΔΕΗ; Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος της στη νέα εποχή σε σχέση με την επιχειρηματική της ανάπτυξη αλλά και με το κοινωνικό της προφίλ;
Η ΔΕΗ πρέπει να παραμείνει πυλώνας του ενεργειακού μας συστήματος, να επανασυνδεθεί με τον κοινωνικό και αναπτυξιακό της ρόλο και, εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση που έχει στην αγορά ηλεκτρισμού, να συμβάλει στον υγιή ανταγωνισμό προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Αντί αυτού, ο κύριος Χατζηδάκης προχώρησε σε αυξήσεις τον Σεπτέμβριο του 2019 που κράτησαν ψηλά τις τιμές ηλεκτρισμού στη χώρα, όπως επιβεβαιώνει η Eurostat, ενώ πουλούσε ακόμα και τέσσερις φορές πάνω από την τιμή χονδρικής (Απρίλιος 2020). Η ΔΕΗ δεν προχώρησε σε μείωση των τιμών ηλεκτρισμού ούτε μετά τα φουσκωμένα κέρδη εννεαμήνου, εν μέσω μάλιστα πανδημίας.
Ο κύριος Χατζηδάκης οφείλει να παρέμβει και να μην κάνει απλές «συστάσεις» ή και πλάτες στα παιχνίδια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που παίζονται τους τελευταίους σχεδόν δύο μήνες στην αγορά εξισορρόπησης του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, ειδικά όταν είναι επιτακτική η ανάγκη η κοινωνία και η οικονομία να ανακάμψουν μετά την πανδημία.
Τι γνώμη έχετε για το προσφάτως εγκριθέν master plan της κυβέρνησης που αφορά την επόμενη μέρα των περιοχών που θα υποστούν τις συνέπειες μιας βεβιασμένης πρόωρης απολιγνιτοποίησης;
Τα «τηλεφωνήματα» και η εκδήλωση ενδιαφέροντος που δέχεται από επενδυτές ο κύριος Χατζηδάκης δεν μπορούν να θεωρηθούν σχέδιο. Το σχέδιο το αποκάλυψε άλλωστε ο κύριος Μητσοτάκης και στην Bild: «Οι κάτοικοι των λιγνιτικών περιοχών πρέπει να βρουν κάτι άλλο να κάνουν». Καμία συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στο σχεδιασμό ούτε στην υλοποίηση του σχεδίου. Δεκαοκτώ μήνες μετά δεν υπάρχει χωροταξικό σχέδιο, απουσιάζουν οι προτεραιότητες και δεν έχουμε συμφωνία με την Ε.Ε. για τα κίνητρα επιδοτήσεων και φοροαπαλλαγών. Και ενώ θα περίμενε κάποιος ένα σχέδιο με ενισχυμένες δημόσιες επενδύσεις, για να λειτουργήσει και ως «γέφυρα», τελικά αυτό δεν υπάρχει. Μόνο άχρηστες και άκαιρες θριαμβευτικές δηλώσεις για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η οποία είναι τελικά μικρότερη και δεν επαρκεί. Παράλληλα η απορρόφηση χρημάτων από τα 60 εκατομμύρια ευρώ που άφησε στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ελάχιστη.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ήδη σήμερα έχουμε πάνω από 2.000 άνεργους, η απολιγνιτοποίηση εξελίσσεται βίαια και ταχύτατα και η αλλαγή της παραγωγικής δομής σε τρία χρόνια είναι ανέφικτη. Άρα, χρειάζεται ένα άμεσο, βραχυπρόθεσμο σχέδιο ώστε η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη να μείνουν όρθιες, με στήριξη των επιχειρήσεων και του κόστους εργασίας για τις νέες θέσεις εργασίας, ένα ισχυρό πρόγραμμα Εξοικονομώ, δημόσια στήριξη των Ενεργειακών Κοινοτήτων για φθηνή πράσινη ενέργεια, έναρξη της αποκατάστασης εδαφών οριοθέτηση εκτάσεων που να αποδοθούν στις τοπικές κοινωνίες, επενδύσεις στον αγροτοδιατροφικό τομέα με βάση τη βιοποικιλότητα της περιοχής, επενδύσεις στην Υγεία, την Παιδεία, τον πολιτισμό και την καινοτομία, για έργα πιλότους και αναπαραγωγής εργασίας επιχειρηματικότητας και τοπικού ΑΕΠ.
Η ακολουθούμενη πρακτική της διαρκούς διεύρυνσης της κατανάλωσης/χρήσης φυσικού αερίου και της αθρόας εισροής ΑΠΕ με οποιοδήποτε κόστος συνάδει τελικά με την Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε;
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) της Ν.Δ. και η κούφια εξαγγελία απολιγνιτοποίησης του Μητσοτάκη επιβεβαιώνουν ότι η Ν.Δ κάνει πολιτική μόνο με την επικοινωνία και αποδεικνύουν ότι το πράσινο προσωπείο της είναι υποκριτικό. Η απόφαση της Ε.Ε. αυτήν την εβδομάδα να εξαιρεθούν τα έργα φυσικού αερίου από χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ταμείου δίκαιης μετάβασης δείχνει πόσο λανθασμένο είναι το σχέδιό τους. Το οποίο ήταν η αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ με ιδιωτικές μονάδες φυσικού αερίου και όχι η απανθρακοποίηση, όσο και αν υποστηρίζουν στα λόγια τον νέο στόχο 55% που θέτει η Ε.Ε για το 2030. Επιπρόσθετα η Ν.Δ. έχει ήδη ναρκοθετήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που διασφαλίζουν ότι η μετάβαση στις ΑΠΕ θα πραγματοποιηθεί μαζί με την κοινωνία και με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, που ξεκίνησε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, παρέμεινε παγωμένη για δεκαοκτώ μήνες (18) μήνες, ενώ στις Ενεργειακές Κοινότητες έχουν τεθεί σημαντικότατα εμπόδια (με τελευταία αυτά του Ν. 4759) και έχει παγώσει το χρηματοδοτικό εργαλείο για τη στήριξη τους ύψους 25 εκατ. ευρώ, που είχε ετοιμάσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον ο κύριος Χατζηδάκης, με τον αντιπεριβαλλοντικό Νόμο 4685, κατάφερε να ακυρώσει τους δασικούς χάρτες και να καθυστερήσει τα Προεδρικά Διατάγματα που θα έθεταν όρια σε δραστηριότητες και χρήσεις γης στις περιοχές Natura 2000, που είχε δρομολογήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, δυναμιτίζοντας το πλαίσιο χωροθετήσεων ΑΠΕ σε καθεστώς κράτους δικαίου και με σεβασμό στα οικοσυστήματα. Οι νέες εστίες έντασης με τις τοπικές κοινωνίες που δημιουργούν οι ρυθμίσεις Χατζηδάκη θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την ενεργειακή μετάβαση.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Το 50% της παραγωγής πράσινης ενέργειας-ΑΠΕ να προέρχεται μικρά έργα και Ενεργειακών Κοινοτήτων, ώστε οι τοπικές κοινωνίες να απολαμβάνουν τα οφέλη φθηνότερης ενέργειας και να υπάρχει συνεννόηση στις χωροθετήσεις.
Οι συνθήκες της πανδημίας αναδεικνύουν μεταξύ άλλων κι ένα πλαίσιο εντεινόμενης ενεργειακής φτώχειας ιδίως για τα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά. Μπορεί να ανασχεθεί η κατάστασή αυτή;
Παρά τη βελτίωση που είχε υπάρξει την περίοδο 2015-2019, τα ποσοστά ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα ήταν πολύ υψηλά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ενεργειακή Φτώχεια, το 2019, το ποσοστό των νοικοκυριών με οικονομική αδυναμία να κρατήσουν ζεστή την οικία τους ανήλθε σε 17,9% έναντι του εκρηκτικού 32,9% το 2014. Σήμερα, η πανδημία και η νέα οικονομική κρίση εντείνουν το πρόβλημα. Ως ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχουμε προτείνει την αναστολή όλων των ρευματοκοπών έως τη λήξη του lockdown για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και πληττόμενες επιχειρήσεις, καθώς και τη ρύθμιση των οφειλών. Απαιτείται όμως και μακροχρόνιος σχεδιασμός. Κεντρική λύση μπορεί να δοθεί μέσω προγραμμάτων τύπου Εξοικονομώ, ειδικά για τα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά, με πολύ υψηλότερες επιδοτήσεις ενδεχομένως σε συνδυασμό και με πρόσθετα εργαλεία όπως οι μικροπιστώσεις για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες καθώς και εργαλεία για την ενεργειακή αναβάθμιση των μη ιδιόκτητων κατοικιών.
