Ο Πάπας έχει ξεκινήσει μια σειρά έκτακτων μέτρων μείωσης του δημοσιονομικού κόστους μετά τη μεγάλη μείωση εσόδων το 2020, το οποίο περιλαμβάνει τα έσοδα που χάθηκαν από τα επαναλαμβανόμενα κλεισίματα των Μουσείων του Βατικανού, μια από τις σημαντικότερες πηγές χρηματοδότησης του κράτους.
Ο Πάπας, ο οποίος δεν παίρνει μισθό, επέβαλε μείωση κατά 10% σε όλους τους καρδινάλους που εργάζονταν για το Βατικανό, καθώς και μια κλιμακωτή μείωση των μισθών για άλλους υψηλόβαθμους κληρικούς και μοναχές. Οι εργαζόμενοι που αντιμετωπίζουν δαπανηρούς λογαριασμούς για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έχουν εξαιρεθεί από τις περικοπές. Τα άλλα μέτρα που πήρε περιλαμβάνουν λιγότερα ταξίδια για υπαλλήλους του Βατικανού, την ακύρωση μη απαραίτητων εργασιών ανακαίνισης σε ιστορικά κτίρια και την αναστολή αγορών επίπλων για ακίνητα του Βατικανού.
Οι απλοί υπάλληλοι του Πάπα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που εργάζονται στα Μουσεία του Βατικανού, δεν έχουν επηρεαστεί. «Κανένας συνάδελφος δεν έχει χάσει τη δουλειά του λόγω της πανδημίας και όλοι μας είχαμε τον μισθό μας προστατευμένο στο σημερινό του επίπεδο», επιβεβαίωσε εκπρόσωπος των μουσείων.
«Ο Πάπας Φραγκίσκος επιμένει ότι η εξοικονόμηση χρημάτων δεν πρέπει να σημαίνει απολύσεις υπαλλήλων. Είναι πολύ ευαίσθητος με την κατάσταση των οικογενειών», δήλωσε ο κορυφαίος οικονομικός αξιωματούχος του Βατικανού, Juan Antonio Guerrero Alves, στα Νέα του Βατικανού, σημειώνοντας ότι «οι προϋπολογισμένες δαπάνες για το 2021 είναι οι χαμηλότερες στην πρόσφατη ιστορία της Αγίας Έδρας». Σημείωσε επίσης ότι το Βατικανό δεν μπορεί να συγκεντρώσει χρήματα όπως μεγαλύτερες χώρες από αυξήσεις φόρου καθώς οι 1.000 μόνιμοι κάτοικοι της πόλης του Βατικανού δεν πληρώνουν φόρο.
«Εάν ήμασταν ένα κράτος όπως κάθε άλλο, θα είχαμε αυξήσει το χρέος μας και θα παίρναμε φορολογικά μέτρα. Στην περίπτωσή μας, εάν δεν γίνουν δωρεές, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο τα αποθεματικά που έχουμε », είπε.
Παρά τις πρόσφατες προσπάθειες του Πάπα Φραγκίσκου να καταστήσει τα οικονομικά του Βατικανού πιο διαφανή, εξακολουθούν να καλύπτονται από μυστικότητα και το μέγεθος των χρηματοοικονομικών αποθεμάτων είναι άγνωστο. Το εισόδημα της Αγίας Έδρας – η οποία διαχειρίζεται τα ζητήματα της καθολικής εκκλησίας παγκοσμίως- διαχειρίζεται χωριστά από τα οικονομικά της πολιτείας του Βατικανού.
Ο ποντίφικας, με προσωπική του απόφαση, απαγόρευσε σε καρδινάλιους, υψηλόβαθμους κληρικούς και υπεύθυνους εκκλησιαστικών οργανισμών γενικότερα, να δέχονται δώρα αξίας μεγαλύτερης των σαράντα ευρώ.
Παράλληλα, θα πρέπει να υπογράφουν υπεύθυνη δήλωση με την οποία να βεβαιώνουν ότι δεν έχουν καταδικαστεί για φοροδιαφυγή, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος ή τρομοκρατική δράση. Δηλώνοντας, επίσης, ότι όλα τα ποσά στην κατοχή τους, είναι νόμιμης προέλευσης.
Οι καρδινάλιοι δεν θα μπορούν, στο εξής, να κάνουν καταθέσεις σε «φορολογικούς παραδείσους» (ούτε μέσω τρίτων προσώπων ) και θα τους απαγορεύεται να επενδύουν χρήματα σε επιχειρήσεις που δεν σέβονται τις διδαχές και τις αρχές τις καθολικής εκκλησίας.
Ο Φραγκίσκος έχει υπογράψει, παράλληλα, και απόφαση με την οποία έχει επιβάλει τη μέγιστη δυνατή διαφάνεια στον τομέα των εργολαβιών και προμηθειών. «Η διαφθορά μπορεί να παρουσιαστεί με σειρά διαφορετικών τρόπων και μορφών», τόνισε ο ποντίφικας. «Για τον λόγο αυτό-πρόσθεσε ο πάπας- οι καλύτεροι κανόνες σε διεθνές επίπεδο, προβλέπουν, για τον δημόσιο τομέα, ειδικές υποχρεώσεις σε ό,τι αφορά την διαφάνεια, με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση των συγκρούσεων συμφερόντων, των πελατειακών πρακτικών και της διαφθοράς γενικότερα».
Τα χρήματα για την πρώτη, προέρχονται από διεθνείς επενδύσεις σε ακίνητα και άλλες επενδύσεις, ενώ τα Μουσεία του Βατικανού συνήθως βοηθούν στη χρηματοδότηση των εργασιών του δεύτερου. Ωστόσο, χρήματα που συγκεντρώνονται από τις καλλιτεχνικές συλλογές μπορούν να μεταφερθούν στην Αγία Έδρα εάν απαιτείται.
Το 2020, τα Μουσεία του Βατικανού έκλεισαν τρεις φορές και έχασαν το 81% των επισκεπτών σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, και έφτασαν από 6,9 εκατομμύρια το 2019 σε 1,3 εκατομμύρια επισκεπτών το 2020. Δεν είναι γνωστό πόσα χρήματα συγκεντρώνει το ίδρυμα κάθε χρόνο για την Πόλη του Βατικανού από εισιτήρια, πωλήσεις καταστημάτων δώρων και εκδηλώσεις, μερικά εκτιμούν περίπου 100 εκατ. ευρώ, ή πόσα από αυτά τα χρήματα διοχετεύονται στα μουσεία.
Παρά τις περικοπές του προϋπολογισμού, το Βατικανό αναμένει έλλειμμα 49,7 εκατ. ευρώ για το 2021, σύμφωνα με τον Guerrero Alves. Το 2019, πριν από την πανδημία, τα έσοδα του Βατικανού ήταν 307 εκατομμύρια ευρώ. «Φέτος περιμένουμε 30% λιγότερα, 213 εκατομμύρια ευρώ», είπε. Εκτός από τη μείωση των εσόδων του μουσείου, το Βατικανό έχει πληγεί σοβαρά από μια σοβαρή πτώση των δωρεών από τους πιστούς.
