Η ακρίβεια τροφοδοτείται και από την απροθυμία της κυβέρνησης να πραγματοποιήσει αποτελεσματικούς ελέγχους στην αγορά.
Και στο ζήτημα των ελέγχων στην αγορά, όπως και σε πολλά άλλα , η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός ενοχλούνται όταν δέχονται τεκμηριωμένη κριτική και ερωτήσεις.
Γιατί; Γιατί πολύ απλά δεν έχουν απαντήσεις.
Ας δούμε πρώτα πως δουλεύει ή για την ακρίβεια πως δεν δουλεύει το σύστημα των ελέγχων.
Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς ( ΔΙΜΕΑ) δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας για τον έλεγχο και την πάταξη και των φαινομένων αισχροκέρδειας στην αγορά.
Από τον Ιούλιο του 2021 που άρχισαν να γίνονται αισθητές οι ανατιμήσεις σε όλους μας έως την ημέρα ψήφισης της τροπολογίας για το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους (3 Μαρτίου 2022) η ΔΙΜΕΑ εξέδωσε 71 δελτία τύπου στα οποία δεν υπήρχε ούτε μία αναφορά για ελέγχους σε καταστήματα λιανικής που να οδήγησαν σε βεβαιώσεις παραβάσεων και καταλογισμούς προστίμων.
Άρα, για 8 ολόκληρους μήνες που η ακρίβεια σαρώνει τη χώρα, με τις τιμές να ανεβαίνουν διαρκώς στα τρόφιμα, τα αγαθά και τα καύσιμα, η ΔΙΜΕΑ και κατ’ επέκταση το αρμόδιο υπουργείο και η κυβέρνηση δεν έκαναν ούτε ένα έλεγχο για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, πλην σημειακών παρεμβάσεων για επικοινωνιακούς λόγους (πχ μάσκες ΚΝ-95).
Στις 3 Μαρτίου, ημέρα που ψηφίζεται η επίμαχη τροπολογία στη Βουλή και κάτω από το βάρος της λαϊκής δυσαρέσκειας για την ακρίβεια, η ΔΙΜΕΑ -η οποία κάθε εβδομάδα εξέδιδε σταθερά 2 δελτία τύπου σχετικά με τη δράση της-μας ενημερώνει ξαφνικά ότι έχει πραγματοποιήσει πολλούς ελέγχους το προηγούμενο διάστημα και έχει επιβάλλει πρόστιμα αρκετών χιλιάδων ευρώ.
Αν ισχύει αυτό, τότε μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι η ΔΙΜΕΑ κρατούσε κρυφά αυτά τα στοιχεία, για κάποιον ανεξήγητο λόγο και δεν τα δημοσιοποιούσε, ενώ η δημοσίευση τέτοιων παραβάσεων λειτουργεί αποτρεπτικά για πιθανά μελλοντικά φαινόμενα αισχροκέρδειας από επιτήδειους.
Θα πρέπει, όμως, τώρα να δώσει στοιχεία και να δημοσιοποιήσει τις παραβάσεις που βεβαιώθηκαν και τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν.
Στις 10 Μαρτίου, για πρώτη φορά από τη στιγμή που η ακρίβεια άρχισε να σαρώνει τη χώρα, η ΔΙΜΕΑ εκδίδει δελτίο τύπου με την επιβολή προστίμου 140.000 σε κατάστημα λιανικής τροφίμων. Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι το πρόστιμο επιβάλλεται ενώ δεν ισχύει το ‘’νομικό πλαίσιο της τροπολογίας Γεωργιάδη’’, αφού δεν έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση 27585/14-3-2022 (ΦΕΚ 1145 Α) η οποία θέτει σε ισχύ τη διάταξη για το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους που ψηφίστηκε στις 3 Μαρτίου του 2022.
Προκύπτουν, λοιπόν, εύλογα 3 ερωτήματα:
1) Αφού υπήρχε το νομοθετικό πλαίσιο (Ν.4818/2021) γιατί δεν γίνονταν έλεγχοι στην αγορά για 8 μήνες; Υπάρχει απάντηση;
2) Αφού υπήρχε ήδη νομοθετικό πλαίσιο, γιατί παρουσιάστηκε με τόσο πανηγυρικό τρόπο η τροπολογία του κ. Γεωργιάδη (αρ.1232/44 – 3/3/2022) ως πολιτική απόφαση για την πάταξη της αισχροκέρδειας; Προφανώς για επικοινωνιακούς λόγους.
Όταν έθεσα το ερώτημα στη Βουλή, έλαβα μια ελάχιστα πειστική απάντηση που συνοψιζόταν στο ότι έπρεπε να καλυφθεί νομοθετικά και ο έλεγχος των καυσίμων, ο οποίος δεν καλυπτόταν. Με τη διαφορά όμως ότι στο άρθρο 58 του ισχύοντος νόμου (4818/2021) προβλέπεται με σαφήνεια στις υπηρεσίες και τα προϊόντα που ελέγχονται για αθέμιτη κερδοφορία οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που είναι απαραίτητα για την μετακίνηση του καταναλωτή! Άρα καλύπτονταν τα καύσιμα…
3) Ακόμα και αν δεχτούμε αυτό που λέει η κυβέρνηση για τα καύσιμα, τότε γιατί δεν γίνονταν έλεγχοι τουλάχιστον στα τρόφιμα και λοιπά αγαθά και υπηρεσίες για 8 ολόκληρους μήνες;
Πάμε, τώρα, στο σημαντικότερο ζήτημα, ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζει η παρούσα κυβέρνηση.
Στην υπουργική απόφαση που εξειδικεύει την ‘’τροπολογία Γεωργιάδη’’ για το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους (ΥΑ 27585-14/3/2022) περιγράφονται η διαδικασία με την οποίο γίνονται οι έλεγχοι από την αρμόδια υπηρεσία και ένας αδρός τρόπος με τον οποίο προσδιορίζεται το πρόστιμο που θα επιβληθεί.
Το πρόστιμο -σύμφωνα με την απόφαση- πρέπει να είναι τουλάχιστον διπλάσιο του ‘’Οφέλους Υπέρ του Κανονικού’’, όπως αυτό προσδιορίζεται στην ΥΑ, χωρίς όμως να προσδιορίζεται μέχρι πόσο μπορεί να φτάσει (πχ πενταπλάσιο, δεκαπλάσιο, εικοσαπλάσιο). Μεγάλη ευελιξία, λοιπόν, παρέχεται στο αρμόδιο όργανο για την επιβολή του προστίμου.
Το πρόστιμο, επίσης, προβλέπεται ότι μπορεί να κυμανθεί από 5.000 ως 1.000.000 ευρώ, με το αρμόδιο όργανο να αποφασίζει το τελικό ποσό. Ποσό για το οποίο θα αποφανθεί το αρμόδιο όργανο, σχετικά αυθαίρετα και ανάλογα με το πόσες φορές πάνω από το διπλάσιο του ‘’Οφέλους Υπέρ του Κανονικού’’ θέλει να ορίσει το πρόστιμο. Πολύ μεγάλη ευελιξία, λοιπόν, παρέχεται στο αρμόδιο όργανο για την επιβολή προστίμου.
Ποιο είναι, όμως, το αρμόδιο όργανο που έχει αυτή την τόσο μεγάλη ‘’ευελιξία’’ να επιβάλλει πρόστιμα για τις παραβάσεις που θα βεβαιώσει η ΔΙΜΕΑ;
Το όργανο αυτό είναι μονοπρόσωπο, είναι ο υπουργός Ανάπτυξης! Ενός ανδρός αρχή…δηλαδή!
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο της ΔΙΜΕΑ , η υπηρεσία υπάγεται απευθείας στον υπουργό , ο διοικητής της ορίζεται με απόφαση του υπουργού , όλοι οι προϊστάμενοι των μονάδων τοποθετούνται με απόφαση του υπουργού , ενώ και το μητρώο ελεγκτών της ΔΙΜΕΑ ορίζεται με απόφαση του υπουργού…
Ο διοικητής της ΔΙΜΕΑ (ο οποίος έχει διοριστεί από τον υπουργό Ανάπτυξης) έχει το δικαίωμα να μεταβιβάζει στους προϊσταμένους διεύθυνσης της ΔΙΜΕΑ ορισμένες αρμοδιότητες ή το δικαίωμα υπογραφής ενώ η μετακίνηση υπαλλήλων στη ΔΙΜΕΑ (και από τον υπουργό Ανάπτυξης) γίνεται κατά παρέκκλιση του Ν.440/2016 .
Ποιο είναι το συμπέρασμα:
Έχουμε μια υπηρεσία εξ’ ολοκλήρου ορισμένη από τον υπουργό, αφού όλοι έχουν τοποθετηθεί από τον υπουργό και οι αρμοδιότητές τους καθορίζονται από τον (διορισμένο από τον υπουργό) διοικητή της ΔΙΜΕΑ. Έχουμε μια υπηρεσία η οποία εισηγείται με σημείωμα (όπως αναφέρει η ΥΑ) στον υπουργό την επιβολή κυρώσεων, για να αποφασίσει ο υπουργός.
Το τελικό, όμως, ύψος του προστίμου το αποφασίζει ο υπουργός , έχοντας την ‘’ευελιξία’’ να αποφασίσει για το εύρος και το ακριβές ύψος του προστίμου.
Ο κ. Γεωργιάδης, όταν τέθηκε το σχετικό ζήτημα στη Βουλή, δήλωσε ότι δεν τον αφορά η σχετική συζήτηση γιατί ‘’δεν έχει σβήσει ποτέ στη ζωή του πρόστιμο’’, για να παραδεχτεί λίγα λεπτά αργότερα ότι το έχει κάνει στην περίπτωση προστίμου που επιβλήθηκε σε ασφαλιστική εταιρεία…για κάποιους λόγους.
Όπως αντιλαμβάνονται, λοιπόν, όλοι, η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα ασφαλές πλαίσιο για όσους θέλει να προστατεύσει, εκτός από αυτούς που πραγματικά πρέπει να προστατεύσει, δηλαδή τους καταναλωτές.
Γιατί όσοι έλεγχοι και αν γίνουν (αν γίνουν), όσες παραβάσεις και αν βεβαιωθούν (αν βεβαιωθούν), αυτός που τελικά θα αποφασίσει για το πρόστιμο θα είναι ο υπουργός.
Κάπως έτσι η κυβέρνηση ‘’δίνει’’ τη μάχη για την καταπολέμηση της ακρίβειας.
Μια μάχη που έχει ως θύματα μόνο τους πολίτες και τα νοικοκυριά που βλέπουν καθημερινά να μειώνεται η αγοραστική τους δύναμη.
