Σήμερα, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος παρουσιάζουν για πρώτη φορά κοινή ανακοίνωση σχετικά με την ευρωπαϊκή διαστημική στρατηγική για την ασφάλεια και την άμυνα.
Τα διαστημικά συστήματα και οι διαστημικές υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας μας, καθώς και για την ασφάλεια και την άμυνα. Ως εκ τούτου, η ΕΕ έχει προσδιορίσει το διάστημα ως στρατηγικό τομέα. Στο σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο του αυξανόμενου ανταγωνισμού ισχύος και της εντατικοποίησης των απειλών, η ΕΕ αναλαμβάνει δράση για την προστασία των διαστημικών της πόρων, την υπεράσπιση των συμφερόντων της, την αποτροπή εχθρικών δραστηριοτήτων στο διάστημα και την ενίσχυση της στρατηγικής στάσης και αυτονομίας της.
Η στρατηγική αποτελεί άμεση εφαρμογή της στρατηγικής πυξίδας της ΕΕ, η οποία εγκρίθηκε λιγότερο από ένα έτος πριν και όριζε το διάστημα, μαζί με τον κυβερνοχώρο και τη θάλασσα, ως διεκδικούμενους στρατηγικούς τομείς, η ασφάλεια των οποίων πρέπει να διασφαλιστεί. Η στρατηγική προβλέπει ένα σύνολο δράσεων που καλύπτουν τα ακόλουθα σκέλη.
Κοινή αντίληψη των διαστημικών απειλών
Η στρατηγική περιγράφει, με βάση έναν κοινό ορισμό του διαστημικού τομέα, τις αντιδιαστημικές ικανότητες και τις κύριες απειλές στο διάστημα που θέτουν σε κίνδυνο τα διαστημικά συστήματα και τις επίγειες υποδομές τους. Για να αυξηθεί η κοινή αντίληψη των απειλών σε όλα τα κράτη μέλη, ο ύπατος εκπρόσωπος θα εκπονήσει διαβαθμισμένη ετήσια ανάλυση του τοπίου των διαστημικών απειλών σε επίπεδο ΕΕ, με βάση πληροφορίες των κρατών μελών.
Ανθεκτικότητα και προστασία των διαστημικών συστημάτων και υπηρεσιών στην ΕΕ
Η στρατηγική προτείνει δράσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των διαστημικών συστημάτων και υπηρεσιών στην ΕΕ. Προς τούτο, η Επιτροπή:
- θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει νόμο της ΕΕ για το διάστημα, ο οποίος θα παρέχει κοινό πλαίσιο για την ασφάλεια, την προστασία και τη βιωσιμότητα στο διάστημα. Το εν λόγω πλαίσιο θα διασφαλίζει μια συνεκτική και πανευρωπαϊκή προσέγγιση.
- θα δημιουργήσει ένα κέντρο ανταλλαγής και ανάλυσης πληροφοριών (ISAC) για την αύξηση της ευαισθητοποίησης και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ εμπορικών και αρμόδιων δημόσιων φορέων σχετικά με μέτρα ανθεκτικότητας για τις διαστημικές ικανότητες.
- θα δρομολογήσει προπαρασκευαστικές εργασίες για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης αυτόνομης πρόσβασης της ΕΕ στο διάστημα, ιδίως για την αντιμετώπιση των αναγκών ασφάλειας και άμυνας.
- θα ενισχύσει την τεχνολογική κυριαρχία της ΕΕ διά της μείωσης των στρατηγικών εξαρτήσεων και της διασφάλισης της ασφάλειας του εφοδιασμού για το διάστημα και την άμυνα, σε στενό συντονισμό με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
Αντιμετώπιση των διαστημικών απειλών
Η στρατηγική περιγράφει συγκεκριμένα μέτρα για την κινητοποίηση σχετικών εργαλείων της ΕΕ προς αντιμετώπιση των διαστημικών απειλών, μεταξύ άλλων:
- επέκταση του υφιστάμενου μηχανισμού αντιμετώπισης διαστημικών απειλών, ο οποίος χρησιμοποιείται επί του παρόντος για την προστασία του Galileo, σε όλα τα διαστημικά συστήματα και τις διαστημικές υπηρεσίες της ΕΕ.
- βελτίωση του εντοπισμού και της αναγνώρισης διαστημικών αντικειμένων διά της πρόσβασης σεvπληροφορίεςvαντίληψης της κατάστασης στον διαστημικό τομέα μέσω των αρμόδιων εθνικών διαστημικών υπηρεσιών, με σκοπό τον χαρακτηρισμό ανάρμοστων συμπεριφορών στο διάστημα και την προστασία των πόρων της ΕΕ.
- διεξαγωγή διαστημικών ασκήσεων, μεταξύ άλλων με εταίρους, για τη δοκιμή και την περαιτέρω ανάπτυξη της αντίδρασης της ΕΕ σε διαστημικές απειλές και τη διερεύνηση μηχανισμών αλληλεγγύης.
Χρήση του διαστήματος για την ασφάλεια και την άμυνα
Η στρατηγική προτείνει τη μεγιστοποίηση της χρήσης του διαστήματος για σκοπούς ασφάλειας και άμυνας. Η ανάπτυξη υπηρεσιών διττής χρήσης απαιτεί να λαμβάνονται υπόψη οι αμυντικές απαιτήσεις κατά την προετοιμασία της εξέλιξης των διαστημικών προγραμμάτων της ΕΕ. Η στρατηγική προτείνει:
- τη δρομολόγηση δύο πιλοτικών έργων, εκ των οποίων το πρώτο θα αποσκοπεί στη δοκιμή της παροχής αρχικών υπηρεσιών αντίληψης της κατάστασης στον διαστημικό τομέα με βάση τις ικανότητες των κρατών μελών, ενώ το δεύτερο θα αποσκοπεί στη δοκιμή μιας νέας κυβερνητικής υπηρεσίας γεωσκόπησηςστο πλαίσιο της εξέλιξης του Copernicus.
- τη βελτίωση της σύνδεσης του διαστήματος με την άμυνα και την ασφάλεια σε επίπεδο ΕΕ και τη διασφάλιση συνεργειών και γόνιμης αλληλεπίδρασης, ιδίως όσον αφορά την έρευνα και την ανάπτυξη.
- την πρόταση συγκεκριμένων μέτρων για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα του διαστήματος και της άμυνας.
- την ενίσχυση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την ανάπτυξη διαστημικών υπηρεσιών για την ασφάλεια και την άμυνα.
Σύμπραξη για υπεύθυνη συμπεριφορά στο διάστημα
Η ΕΕ θα ενισχύσει τη δράση της σε πολυμερή φόρουμ και θα προωθήσει πρότυπα, κανόνες και αρχές υπεύθυνης συμπεριφοράς στο διάστημα μέσω συγκεκριμένων και ρεαλιστικών ενεργειών. Η στρατηγική θα εμβαθύνει την υφιστάμενη συνεργασία στον τομέα της διαστημικής ασφάλειας, ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες, και θα επεκτείνει τις ανταλλαγές με άλλους εταίρους, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ, καθώς και με άλλες ομόφρονες χώρες.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα παρουσιάσουν σύντομα στα κράτη μέλη τα πρώτα βήματα για τη μελλοντική πορεία όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής. Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα υποβάλλουν έκθεση στο Συμβούλιο σε ετήσια βάση σχετικά με την επιτευχθείσα πρόοδο και τις πιθανές περαιτέρω δράσεις.
Ιστορικό
Πέρυσι, οι ηγέτες της ΕΕ προσδιόρισαν το διάστημα ως στρατηγικό τομέα στη στρατηγική πυξίδα και ζήτησαν μια διαστημική στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα.
Πηγή: www.ec.europa.eu
