Η 1η Διαβαλκανική Επιστημονική Εκδήλωση Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, που πραγματοποιήθηκε στις 24 και 25 Ιανουαρίου 2025 στην Αλεξανδρούπολη, ανέδειξε σημαντικά ζητήματα βιοηθικής, όπως τα εγκαταλελειμμένα έμβρυα και τα κενά στο νομοθετικό πλαίσιο που αφορούν την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Στη συνάντηση συμμετείχαν γιατροί, γενετιστές, βιολόγοι, νομικοί και θεολόγοι, οι οποίοι δεν περιορίστηκαν μόνο στις τελευταίες εξελίξεις της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, αλλά και στις νομικές και ηθικές προεκτάσεις που σχετίζονται με την γονεϊκότητα. Ειδικότερα, συζητήθηκαν οι προβλέψεις για τα εγκαταλελειμμένα έμβρυα και οι νομικές αδυναμίες που σχετίζονται με την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή (ΙΥΑ).
Η επιστημονική προσέγγιση σε τέτοια ζητήματα δεν μπορεί να είναι αποσπασματική ή μονομερής, καθώς πρόκειται για μια διαδικασία με μακρά ιστορία. Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ξεκίνησε τον 16ο αιώνα με τις ανακαλύψεις του Gabriele Fallopio και του Antonie Van Leeuwenhoek, οι οποίοι έθεσαν τις βάσεις για την κατανόηση των μηχανισμών της αναπαραγωγής.
Στον 17ο αιώνα, η μέθοδος της ενδοσωματικής γονιμοποίησης ήρθε στο προσκήνιο, αποτελώντας μια πρώιμη μορφή τεχνητής σπερματέγχυσης. Σήμερα, η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή μέσω τεχνητής σπερματέγχυσης είναι ευρέως διαδεδομένη, προσφέροντας λύσεις σε ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας.
Ωστόσο, η σύγχρονη πραγματικότητα φέρνει στο προσκήνιο ηθικά διλήμματα που συχνά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από νομικές ρυθμίσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση ενός ζευγαριού από την Αμερική το 1981, που είχε καταψύξει έμβρυα πριν από τον θάνατό του σε αεροπορικό δυστύχημα. Η απουσία νομικού πλαισίου για την τύχη των κατεψυγμένων εμβρύων ανέδειξε τις αδυναμίες του νομικού συστήματος και τις ηθικές αβεβαιότητες που προκύπτουν.
Ο ηθικός προβληματισμός συχνά υπερβαίνει τις νομικές δικλείδες, καθώς τα βιοηθικά διλήμματα αναδύονται όταν προσπαθεί ο νομικός κόσμος να νομιμοποιήσει σύνθετες καταστάσεις. Ο Ιρλανδός συγγραφέας George Bernard Shaw μας υπενθυμίζει ότι η εκπλήρωση των επιθυμιών μας μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ενισχύοντας τη σημασία του διαλόγου γύρω από αυτά τα ζητήματα.
