Ο αριθμός των ατόμων ηλικίας έως 39 ετών που εργάζονταν στον Αγροτικό Τομέα παρουσίασε σημαντική μείωση έως το 2020. Σήμερα, οι Έλληνες αγρότες που είναι συνταξιούχοι ή κοντά στη συνταξιοδότηση, κυρίως άνω των 55 ετών, αποτελούν τη μεγαλύτερη μερίδα του κλάδου.
Η ελληνική παραγωγή και η Περιφέρεια δεν αντιμετωπίζουν μόνο προκλήσεις σχετικά με τις τιμές και την αναδιοργάνωση της αγροτικής παραγωγής, όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των αγροτών, αλλά και την έλλειψη εργατικών χεριών. Οι ηλικιωμένοι διαχειριστές και η έλλειψη εργατών γης επιδεινώνουν την κατάσταση.
Η χώρα φαίνεται να παρακολουθεί παθητικά το Δημογραφικό πρόβλημα, με την Περιφέρεια να πλήττεται από ερημοποίηση. Σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των νέων αγροτών (έως 39 ετών) μειώθηκε δραματικά, από 29,7% το 2008 σε 20,3% το 2020, ενώ οι αγρότες άνω των 55 ετών αύξησαν το ποσοστό τους από 32,7% σε 38% παρά τη μείωση των απόλυτων αριθμών.
Από το 2021, ωστόσο, η κατάσταση έχει αρχίσει να αλλάζει, με τους νέους αγρότες να αυξάνονται κατά 37%, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αύξηση του αγροτικού πληθυσμού. Αυτή η μερική επανάκαμψη, κυρίως από νέους επιστήμονες που στρέφονται σε δυναμικές καλλιέργειες, κινδυνεύει να ανατραπεί λόγω των αυξανόμενων τιμών πρώτων υλών και αγροτικών προϊόντων.
Κίνδυνος
Η απώλεια μιας γενιάς νέων αγροτών που επανήλθαν στον πρωτογενή τομέα θα σηματοδοτήσει και την απώλεια μιας ευκαιρίας για οικονομική ανάπτυξη, τη στιγμή που τα αγροτικά προϊόντα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες.
Το πρόβλημα της γήρανσης είναι πιο έντονο στους διαχειριστές αγροτικών εκμεταλλεύσεων, καθώς σχεδόν το 65% τους είναι τουλάχιστον 55 ετών, με το 37,1% να είναι άνω των 65 ετών, σύμφωνα με μελέτη της διαΝΕΟσις. Χρειάζεται να αναπληρωθούν περίπου 200.000 άτομα που ήταν ηλικίας 65+ το 2020, ενώ για τα επόμενα χρόνια απαιτείται κάτι ανάλογο και για 150.000 άτομα ηλικίας 55-64.
Η μη έγκαιρη αντικατάσταση αυτών των ατόμων μπορεί να οδηγήσει σε απότομη μείωση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και στην απενεργοποίηση μεγάλου μέρους της εκμεταλλεύσιμης αγροτικής γης. Είναι επιτακτική ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες για την κινητοποίηση νέων επιχειρηματιών στον τομέα, καθώς και για τη συγχώνευση και μεταβίβαση αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
