Στις μέρες της πρωτόγνωρης και πολυδιάστατης κρίσης που βιώνει η χώρα μας, πλανάται το ερώτημα “ της επόμενης μέρας” στην Ελλάδα. Ακούγεται από πολλά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ΜΜΕ ότι η επόμενη μέρα σίγουρα “ δεν θα είναι ίδια” με όρους οικονομικών, κοινωνικών και διαπροσωπικών σχέσεων.
Έχω την αίσθηση , ότι δύσκολα μπορούμε να προβλέψουμε την επόμενη μέρα και με οικονομικούς όρους , που και οικονομικοί αναλυτές αδυνατούν, αλλά και με όρους προσδιορισμού κοινωνικών και διαπροσωπικών σχέσεων, μη γνωρίζοντας την πιθανή, ή μη, διαφοροποίηση των αναγκών των ανθρώπων, των αξιών, των πεποιθήσεων, του τρόπου που βλέπουν τα πράγματα, που απαιτούν, που συγχωρούν, που ξεχνούν, που επαναπροσδιορίζουν, πάντα με χρόνο αναφοράς την “επόμενη μέρα”.
Τρομοκρατία, φόβος , ανασφάλεια , αναφέρονται ως κύριοι παράγοντες αλλαγής του κοινωνικού γίγνεσθαι και των ανθρώπινων σχέσεων. Μπορεί, και είναι δυνατό…
Ωστόσο, μιλώντας αναφορικά με τον ελληνισμό, ο τελευταίος επέζησε θριαμβευτικά στην τουρκοκρατία, αλλά και στα χρόνια της μετανάστευσης των Ελλήνων. Κι ενώ “ο Έλληνας”επέζησε στην τρομοκρατία και καταπίεση της τουρκοκρατίας εποχής , άνθησε στα χρόνια της χρυσής εποχής του Περικλή, όπου ο άνθρωπος επανανοηματοδότησε την αξία της ύπαρξης του με ανώτερες έννοιες , όπως η ελευθερία και η δημοκρατία. Και βρέθηκε αυτή η ελληνική συνείδηση σε μεγαλύτερη άνθηση , όταν ήρθε ο εκχριστιανισμός να μπολιάσει την έννοια της δημοκρατίας με την έννοια της “ άνευ όρων αγάπης” από έναν Θεό, όχι τιμωρό , αλλά Πατέρα που αγαπά και συγχωρεί, όσο και για όσο αυτό φυσικά εφαρμόστηκε και έμπρακτα στις χριστιανικές κοινότητες…
Και αυτή η ίδια ελληνική συνείδηση παράδοξα “χάθηκε” στα χρόνια του υλισμού , του ατομισμού και “εξευρωπαϊσμού” της μεταπολίτευσης, αλλά και του πικρού εμφυλίου. Έχουμε αποδείξει ότι ανάλογα με την συλλογική και ατομική μας συσπείρωση σε αξίες μπορούμε να θριαμβεύσουμε , ή να καταρρακωθούμε.
Σήμερα ωστόσο, μέσα στην κοινωνία του έμπρακτου ατομισμού και υλισμού που πορευόμαστε, παρατηρούμε όλο και περισσότερα λαμπρά παραδείγματα “ανοίγματος” του ατόμου σε πράξεις εθελοντισμού, αλτρουϊσμού και βοήθειας στον συνάνθρωπο. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι δηλώνουν εθελοντισμό σε ποικίλες δράσεις και χορηγοί στα νοσοκομεία μας γίνονται από μεγάλοι επιχειρηματίες, μέχρι και η απλοϊκή γειτόνισα που σπεύδει με δάκρυα να χαρίσει στο νοσοκομείο το ένα κουτί μάσκες που της έχει μείνει στο σπίτι από προηγούμενο χρόνο, δηλώνοντας την ανάγκη του ανθρώπου να επανορίσει και να προασπίσει τα σημαντικά και χρήσιμα στη ζωή του.
Αυτά τα λαμπρά παραδείγματα μπορούν να μας δώσουν την αισιοδοξία της επόμενης μέρας , που σίγουρα θα μας δοκιμάσει σκληρά σε πολλά επίπεδα.
Το στοίχημα επομένως είναι, πως και άν θα επανορίσουμε εμπράκτως κύριες ανάγκες και αξίες, την σημασία της αγκαλιάς και στήριξης στον σύντροφο,την αλληλεγγύη στον γείτονα που περνά δύσκολα, την ανεκτικότητα στον βιαστικό οδηγό στον δρόμο, της διαφορετικής γνώμης και της διαφορετικότητας, αλλά και την συλλογική προάσπιση των ατομικών ελευθεριών. Το στοίχημα μένει σε ποιο βαθμό θα είμαστε ικανοί και έτοιμοι να θυσιάσουμε το ατομικό στο συλλογικό,αλλά και αν ταυτόχρονα το συλλογικό θα είναι έτοιμο να υπερασπιστεί την σημαντικότητα του ατομικού, σε μία εναρμονισμένη ισορροπία.
Στην περίπτωση που τα καταφέρουμε, μπορεί η “επόμενη μέρα” να μας εκπλήξει.
Αποτελεί το σίγουρα δύσκολο ατομικό και συλλογικό μας στοίχημα να καταφέρουμε να επανορίσουμε και να περιφρουρήσουμε τις σημαντικές αξίες και προσωπικές μας σχέσεις, και να καταφέρουμε την προάσπιση του συλλογικού καλού, μαζί με την αξία του ατομικού. Το στάδιο βρίσκεται έτοιμο μπροστά μας, κι έχουμε στο παρελθόν αποδείξει ότι στα δύσκολα μπορούμε πολλές φορές καλύτερα!
Κλινική Ψυχολόγος Γ.Π.Ν.Θ.Γ.Παπανικολάου
Master degree Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας Εξαρτήσεων και Ψυχοκοινωνικών Προβλημάτων
Συστημική Ομαδική και Οικογενειακή θεραπεύτρια
Μένουμε Speedy
#menoumespeedy