Ο Νίκος Τυριλιώμης, Ιστορικός και καθηγητής μέσης εκπαίδευσης τελευταία ασχολείται με την συμβουλευτική. Η καθημερινή του επαφή με τους νέους του έδωσε κίνητρο για να γράψει ένα άρθρο με κάποιες παρατηρήσεις για το πως ένας νέος μπορεί να επιλέξει το επάγγελμά του.
Σκέψου την επιλογή…
Κάθε χρόνο, περίπου τέτοια εποχή, οι νέοι μας καρδιοχτυπούν για τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων και για τις πιθανότητες που έχουν να εισαχθούν σε μια πανεπιστημιακή σχολή που θα τους παρέχει προοπτικές και –μολονότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό στην εποχή μας- επαγγελματική ασφάλεια. Οι συζητήσεις που συνήθως κάνουμε μαζί τους αποδεικνύει χρόνο με το χρόνο ότι τα παιδιά δεν ξέρουν πραγματικά τι τους αρέσει ή τι θα ήθελαν να κάνουν.
Αν ανοίξουμε τις εφημερίδες ή αν αναζητήσουμε σχετικές πληροφορίες για τον επαγγελματικό προσανατολισμό στο διαδίκτυο, θα διαπιστώσουμε πως τα νέα παιδιά βρίσκονται μπροστά σε μια μεγάλη απόφαση, καθοριστική εν πολλοίς για τη ζωή τους, και καλούνται να προσαρμοστούν σ’ ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο εργασιακό περιβάλλον, χωρίς όμως -στην εποχή της υπερπληροφόρησης- να διαθέτουν τις πληροφορίες για τις γνώσεις ή τις δεξιότητες που χρειάζονται, ώστε να είναι «ανταγωνιστικοί» στην αγορά εργασίας.
Για αυτόν τον λόγο η απορία τους παραμένει και πολλές φορές είναι αφοπλιστική: τι επάγγελμα να επιλέξω; πώς; Συνήθως τα ερωτήματα αυτά συνοδεύονται και από την αγωνία του νέου να βρει μια εύκολη απάντηση σε όλα αυτά που αρχίζουν και τον βασανίζουν και συνειρμικά παραπέμπουν σε άβολες οικογενειακές συζητήσεις που συνήθως καταλήγουν σε τσακωμούς. Οι γονείς, με τη σειρά τους αγωνιούν, αλλά πολλές φορές προσπαθούν να κατευθύνουν τις επιλογές των παιδιών τους, ενώ φοβούνται να τους ενημερώσουν για όλα όσα συμβαίνουν στη σύγχρονη αγορά εργασίας (παρανομίες, αδικίες, εκφοβισμός, αλόγιστος ανταγωνισμός κλπ.) για να μην τα απογοητεύσουν. Με λίγα λόγια, καλούμε τα νέα παιδιά να λάβουν αποφάσεις, χωρίς όμως να τους παρέχουμε στοιχεία για την πλήρη εικόνα της αγοράς εργασίας.
Τα νέα παιδιά δεν μπορούν να ξέρουν, αν οι μεγαλύτεροι δεν τους μεταφέρουμε την εμπειρία μας αποχρωματισμένη κατά το δυνατό, για να μπορέσουν να καταλάβουν πόσο σημαντικά θα είναι στο μέλλον για αυτά αφενός η διεκδίκηση καλύτερων όρων εργασίας, αίτημα επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε, αφετέρου η εμπέδωση της αντίληψης πως όντας δημιουργικοί σε ό,τι κάνουν, θα είναι και ικανοί. Αν κάτι διδασκόμαστε από τα νέα σύγχρονα επιτεύγματα στο χώρο της επιστήμης, δεν είναι ότι τα δημιουργικά επαγγέλματα προσφέρουν πολλά λεφτά και έχουν μέλλον, αλλά ότι αν κάτι σου αρέσει και το αγαπάς, αν κάτι συνεχίζεις να το εκσυγχρονίζεις και εκφράζεις με κάθε τρόπο το φιλερευνητικό σου πνεύμα, τότε το μέλλον σου προδιαγράφεται λαμπρό.
Και πώς θα το βρω αυτό; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί μόνο από ένα παιδί. Σίγουρα πρέπει και οι έφηβοι να μπουν σε μια διαδικασία αυτοκριτικής που θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν ορισμένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία που διέπουν τη συμπεριφορά τους. Σε καμία περίπτωση, ωστόσο, δεν μπορούν να ξεκινήσουν μόνοι τους να σκέπτονται τόσο μεθοδικά. Πρώτο απ’ όλα το υπουργείο Παιδείας δεν πρέπει «περί άλλων να τυρβάζει» και να αδιαφορεί επιδεικτικά∙ αντίθετα, πρέπει να συνδράμει την προσπάθεια των παιδιών να ονειρευτούν ένα καλύτερο επαγγελματικό μέλλον, με προοπτικές και ίσες ευκαιρίες, με υψηλότερους μισθούς, εφόσον το μοντέλο στο οποίο καλούνται να προσαρμοστούν είναι κατά βάση καταναλωτικό.
Έτσι, το υπουργείο πρέπει να επανδρώσει άμεσα τα σχολεία μας με ειδικούς συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού, για να προσφέρει και το ελληνικό κράτος το ελάχιστό, ώστε όσα παιδιά διανύουν την εφηβεία τους να λαμβάνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για ορθές επιλογές και επ’ ουδενί –αν το σκέφτεται κάποιος – κατευθυνόμενες.
