*Του Παναγιώτη Γεωργιάδη
Το σοκ για την παγκόσμια οικονομία λόγω της πανδημίας του COVID-19 έχει πλήξει
τους δικηγόρους σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Clio (legal
technology company με έδρα τον Καναδά), έχει προκαλέσει πτώση 40% στον αριθμό
νέων υποθέσεων που προκύπτουν κάθε εβδομάδα στις ΗΠΑ σε σύγκριση με τα τέλη
Φεβρουαρίου του 2020.
Η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απόφαση των καταναλωτών να αναβάλουν τις αξιώσεις τους σχετικά με νομικά ζητήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σχεδόν το 50% των – περισσότερων από 1.000 – ερωτηθέντων δήλωσαν ότι πιθανότατα θα καθυστερήσουν την αναζήτηση νομικής βοήθειας έως ότου η κρίση του COVID-19 τελειώσει.
Το 22% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι πίστευαν ότι οι δικηγόροι έχουν σταματήσει εντελώς να παρέχουν νομικές υπηρεσίες. Παράλληλα, η έρευνα έδειξε ότι το 56% των δικηγορικών
εταιρειών είδε σημαντική μείωση στα αιτήματα νομικής υποστήριξης. Μόλις το 14% των εταιρειών δήλωσε ότι έχει σημειωθεί αύξηση στις εργασίες τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πηγή: https://www.lawspot.gr/nomika-nea/meiosi-nomikon-ypotheseon-kai-ayxisi-toy-roloy-tis-tehnologias-sti-dikigoria-deihnoyn
Στην χώρα μας που εφαρμόζεται ένα από τα πλέον αυστηρά και με μεγάλη διάρκεια
lockdown σύμφωνα με την κατάταξη Covid Resilience του Bloomberg (πηγή: https://www.tovima.gr/2020/12/22/society/bloomberg-oi-kalyteres-kai-oi-xeiroteres-
xores-na-zei-kaneis-en-meso-pandimias-poia-i-thesi-tis-elladas/), από τις αρχές Μαρτίου που ενέσκηψε η πανδημία έως σήμερα, τα δικαστήρια λειτούργησαν ουσιαστικά μόνο τέσσερις μήνες τον Ιούνιο, Ιούλιο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, οδηγώντας σε οικονομικό αδιέξοδο χιλιάδες δικηγόρους.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι σύμφωνα με στοιχεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, «τον Μάρτιο του 2020 τα γραμμάτια προείσπραξης μειώθηκαν κατά 70.353 (-94,18%), τον Απρίλιο τα γραμμάτια μειώθηκαν κατά 102.385 (-95,30%), τον Μάιο τα γραμμάτια μειώθηκαν κατά 53.622 (- 63,48%), ενώ κατά το μήνα Νοέμβριο τα γραμμάτια μειώθηκαν κατά 53.499 (- 45,29%) σε σχέση με τις αντίστοιχες περσινές περιόδους», (χωρίς να
έχουμε ακόμη στοιχεία για τον Δεκέμβριο του 2020 και τον τρέχοντα Ιανουάριο του 2021 που τα δικαστήρια συνεχίζουν να υπολειτουργούν και για ορισμένες μόνο
διαδικασίες).
Το παράδοξο είναι ότι παρότι αποδεδειγμένα οι δικηγόροι στην χώρα μας έχουν υποστεί τεράστιες απώλειες εισοδημάτων από τον Μάρτιο του 2020 έως σήμερα, έχουν λάβει μία και μόνο επιδότηση ύψους 600 ευρώ (για τα περίφημα προγράμματα επιμόρφωσης σκόιλ ελικικού) τον Απρίλιο που μας πέρασε.
Εξίσου παράδοξο είναι το γεγονός ότι είχαν αποκλειστεί από την ενίσχυση της επιστρεπτέας προκαταβολής 1, 2 και 3 που δόθηκαν στους ελεύθερους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις έως το Σεπτέμβριο του 2020. Ύστερα από σφοδρές αντιδράσεις εν τέλει εντάχθηκαν για πρώτη φορά ως πληττόμενος ΚΑΔ στην 4η επιστρεπτέα προκαταβολή, την οποία ωστόσο λόγω κριτηρίων έλαβαν μόλις 7.884 δικηγόροι σε σύνολο 42.000, δηλαδή ο
ένας στους πέντε πηγή https://www.kathimerini.gr/economy/561195469/apokleistikan-apo-tin-epistreptea-prokatavoli-logo-forodiafygis/.
Δεν έχουν λάβει ακόμη παρά τις επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις των αρμόδιων υπουργών, ούτε καν το χορήγημα από τον ειδικό λογαριασμό ΟΑΕΔ του ν. 3996/2011, που έχει δημιουργηθεί από τις εισφορές των ίδιων των δικηγόρων και προορίζεται μόνο για αυτούς, πηγή:https://www.taxheaven.gr/news/51934/thn-oikonomikh-enisxysh-mesw-ths-
epistrepteas-prokatabolhs-5-zhtoyn-oi-dikhgoroi.
Επειδή ωστόσο στην πολιτική και οικονομική πραγματικότητα, όλα συνδέονται με
σχέση αιτίου και αιτιατού, η μη στήριξη ενός ολόκληρου επαγγελματικού κλάδου που
πλήττεται σφοδρά, μπορεί να φαίνεται ακατανόητη σε πολλούς, αλλά μπορεί εν τέλει
να αποτελεί και σαφή πολιτική επιλογή. Να επιχειρείται δηλαδή μέσω της οικονομικής
κρίσης που δημιουργεί η πανδημία, ο βίαιος αποπληθωρισμός του κλάδου.
Μόνο τυχαία δεν είναι η ομιλία του πρόεδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
Ιωάννη- Κωνσταντίνου Χαλκιά στην φετινή παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης για τις
εργασίες του ΝΣΚ κατά το 2019, που συσχέτισε την αργή απονομή δικαιοσύνης στη
χώρα, με τον μεγάλο αριθμό δικηγόρων που υπάρχει στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον κ. Χαλκιά ο μεγάλος αριθμός δικηγόρων και ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων νομικών σχολών, καθώς και ο μεγάλος αριθμός δικαστών έχουν ως αποτέλεσμα ζητήματα
που σε άλλες χώρες θα επιλύονταν νομικά με απλές διαδικασίες, να γίνονται σύνθετα
στη χώρα μας λόγω της ανάγκης ύπαρξής ύλης για τους δικηγόρους.
Σύμφωνα με στοιχεία που παράθεσε (έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEPEJ) που
διεξάγεται ετησίως), η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τον πολύ μεγάλο αριθμό δικηγόρων, καθώς ανά 100.000 κατοίκους αντιστοιχούν 390 δικηγόροι, που μας κατατάσσει στην τρίτη θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σε απόλυτους αριθμούς η Ελλάδα διαθέτει 42.091 δικηγόρους, πηγή https://www.cnn.gr/oikonomia/story/237598/nomiko-symvoylio-kratoys-390-dikigoroi-
ana-100-000-katoikoys-stin-ellada.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η έκθεση της «Επιτροπής Πισσαρίδη» που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2020, στην οποία επισημαίνεται με όρους προβλήματος το ζήτημα της ύπαρξης μεγάλου αριθμού αυτοαπασχολούμενων : ότι έχουν πολύ χαμηλή παραγωγικότητα, υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής και συμμετοχής στην άτυπη οικονομία κ.λπ., πηγή:https://www.kathimerini.gr/economy/local/561170278/ekthesi-
pissaridi-oi-ameses-proteraiotites-gia-tin-oikonomia/ .
Συνεπώς οι αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι στην Ελλάδα είμαστε πάρα πολλοί και αυτό σύμφωνα με τους ειδήμονες στα οικονομικά είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί, η οικονομική κρίση δε, λόγω της πανδημίας αποτελεί το απόλυτο εργαλείο επίλυσης.
Χιλιάδες δικηγόροι αντιμέτωποι με την απειλή της οικονομικής εξαθλίωσης, εν μέσω πανδημίας χωρίς ουσιαστική οικονομική στήριξη από την πολιτεία, άνοιξαν πλέον την συζήτηση για την κατάργηση του ασυμβίβαστου.
Να μπορούν δηλαδή να ασκήσουν κι άλλη επαγγελματική δραστηριότητα, πηγή :
https://www.capital.gr/epikairotita/3507054/oi-dikigoroi-suzitoun-arsi-ton-
asumbibaston-gia-na-allaxoun-douleia.
Ο θάνατος του “δικηγοράκου” που βιώνουν οικονομικά χιλιάδες δικηγόροι, κατά παράφραση του διαχρονικού έργου του βραβευμένου με Πούλιτζερ συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ "Ο θάνατος του εμποράκου", έχει τραγικές ομοιότητες με την ιστορία του Γουίλλυ Λόμαν, ενός ηλικιωμένου πωλητή, που έφαγε τα πόδια του στο δρόμο και τώρα αισθάνεται ότι είναι άχρηστος.
Πάντα υπήρχε κάτι το “ασταθές” στον χαρακτήρα του και τη δουλειά του. Αλλά ξαφνικά αυτή η “αστάθεια“ γίνεται καθολική και τον συντρίβει. Όταν ήταν νέος ήταν ορμητικός, απολάμβανε την δουλειά του και την κοινωνική συναναστροφή. Στις αρχές των εξήντα του χρόνων, ο Γουίλλυ βλέπει τη δουλειά του να πηγαίνει χειρότερα από ποτέ. Το ζωηρό βήμα έφυγε και μαζί το χαμόγελο από το πρόσωπό του. Είναι τελειωμένος γιατί νιώθει ότι δεν είναι τίποτα.
*Ο Παναγιώτης Γεωργιάδης είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
