Σε μια δεκαετή και πλέον περίοδο οικονομικής κρίσης και ύφεσης, η διοίκηση του Γ. Μπουτάρη, η Πρωτοβουλία, προσπάθησε να επανασχεδιάσει τη ζωή της πόλης στα νέα δεδομένα, να ξαναβρεί την χαμένη της ταυτότητα, τον σύγχρονο βηματισμό της αντιλαμβανόμενη της προκλήσεις της εποχής.Μέσα σ αυτόν τον επανασχεδιασμό και το φεστιβάλ της πόλης τα Δημήτρια, ένας θεσμός χρόνων, που κατάφερε να αντέξει σε δύσκολες περιόδους, με διαφορετικές κατά καιρούς προσεγγίσεις, με μεγάλες παραγωγές και αντίστοιχους προϋπολογισμούς.
Της Ελλης Χρυσίδου για την Parallaxi
Στα 10 προηγούμενα χρόνια,το φεστιβάλ,εκτιμώντας τα δεδομένα και τις ανάγκες της πόλης,αλλά και τις σύγχρονες αναζητήσεις της τέχνης,καλλιέργησε μιά νέα φεστιβαλική κουλτούρα,ανοιχτή,νεανική,εναλλακτική,συνεργατική επι της ουσίας με τους φορείς,τους οργανισμούς,τις ομάδες αλλά και τους ιδιώτες,εκπαιδευτικη οργανώνοντας workshops με τους φιλοξενούμενους καλλιτέχνες και τον καλλιτεχνικό χώρο της πόλης.Το φεστιβάλ ανέπτυξε μια σχέση εμπιστοσύνης με την πόλη και υποστηρίχθηκε από τον ιδιωτικό τομέα,δημιούργησε ένα μεγάλο δίκτυο εθελοντών.Χρησιμοποίησε χώρους ”νέκρους”που δεν λειτουργούσαν ως χώροι εκδηλώσεων και τους ανέδειξε. Στήριξε την μνήμη της πόλης μέσα σε σύγχρονες προτάσεις και σχεδιασμούς.Παρουσίασε τις πιό πρωτοποριακές καλλιτεχνικές προτάσεις και σημαντικά ονόματα -όχι ”φίρμες”-της τέχνης.Συνδέθηκε με αντίστοιχα φεστιβάλ του εξωτερικού σε κοινές παραγωγές,αλλά κυρίως προώθησε την συμμετοχή σ’αυτά, ελληνικών θεατρικών σχηματων.
Το φεστιβάλ των Δημητρίων, ήταν ένα φεστιβάλ ,με πάθος, έμπνευση, δυναμική, με επινόηση των νοημάτων και των καταστάσεων, με ταυτότητα αναγνωρίσιμη πλέον και στο εξωτερικό, ένα φεστιβάλ που αγαπήθηκε και υποστηρίχθηκε από την πόλη, με τον λιγότερο προυπολογισμό, αντιλαμβανόμενο την κατάσταση που βίωνε ο τόπος.
Σήμερα,σε μιά πραγματικά δύσκολη διαφορετική κρίση που βιώνουμε παγκόσμια,εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19,καλείται η νέα διοίκηση του δήμου, να αντιμετωπίσει την πρόκληση της επιβίωσης του πολιτισμού και του φεστιβάλ.
Είναι φανερό ότι παγκόσμια η πανδημία έπληξε βαθύτατα τον χώρο του πολιτισμού και της τέχνης, με τα μουσεία και τις αίθουσες εκθέσεων, τις θεατρικές, τις συναυλιακές, τις κινηματογραφικές κλειστές, με τις παραστάσεις , τις συναυλίες, τις εκθέσεις να ακυρώνονται η να προσπαθούν να υπάρξουν με τα μέτρα ασφαλείας, οι εργαζόμενοι, απασχολούμενοι στο χώρο του πολιτισμού σε απελπισία, άνεργοι και οι καλλιτέχνες να προσπαθούν να βρουν τρόπους επιβίωσης και να αντιμετωπίζουν και την αβεβαιότητα του μέλλοντος τους. Σε αυτήν την τραγική κατάσταση, το φεστιβάλ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης και να αναδειχθεί πρωταγωνιστής στην διαχείριση του προβλήματος. Δυστυχώς με τον σχεδιασμό και το πρόγραμμα που παρουσιάστηκε, παράγει μια συμπεριφορά κλειστοφοβική, αδιάφορη προς αυτά που συμβαίνουν, χωρίς να προτείνει λύσεις, χωρίς έμπνευση ,χωρίς επαφή με τον καλλιτεχνικό χώρο της πόλης, τους φορείς, τις ομάδες….έτσι απλά να γίνει για να γίνει.
Η διοίκηση του δήμου, έχοντας αξιόλογους συνεργάτες, τόσο στην επιτροπή του φεστιβάλ, όσο και στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, που σε καμμία περίπτωση ούτε τους αμφισβητούμε, απεναντίας σεβόμαστε το έργο και την πορεία τους-με πολλούς από αυτούς έχουμε συνεργαστεί στο παρελθόν-δεν προσπάθησε να ανοιχθεί στην πόλη, στους ανθρώπους της, στους φορείς της και να σχεδιάσουν από κοινού ένα φεστιβάλ ικανό να ανατρέψει την ισχύουσα κατάσταση, να δώσει αισιοδοξία και προοπτική τόσο στον καλλιτεχνικό χώρο, όσο και στον θεσμό.
Το ζητούμενο και αυτό που καθορίζει το επίπεδο ενός φεστιβάλ δεν είναι μόνο οι συμμετοχές του αλλά κυρίως το πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται και ο τρόπος που το δημιουργείς. Παγκόσμια, η αγωνία και ο προβληματισμός όλων είναι να βρούν τους νέους τρόπους που θα τροφοδοτήσουν,που θα σχεδιάσουν την προοπτική και το μέλλον της κουλτούρας και της τέχνης στο σήμερα και στην μεταπανδημίας εποχή.Το φεστοβάλ έπρεπε να δεί ως πρόκληση οχι τα εμπόδια που δημιουργεί ο Covid-19,αλλά η υπέρβαση τους για να συνεχίσουμε να αισιοδοξούμε,να υπάρχουμε ,να ονειρευόμαστε τους ”άλλους”κόσμους.
Χάθηκε η ευκαιρία, από την αδιαφορία, αλλα και την άγνοια για τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του, το φεστιβάλ να αναδείξει όλους αυτούς τους νέους καλλιτέχνες, δημιουργούς που έχουν την γνώση ,την δύναμη, αλλά και τη νέα σκέψη, τις σύγχρονες προτάσεις, που θα μπορούσαν να σχεδιάσουν με τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας, μιά νέα πρόταση για το φεστιβάλ, απαντώντας και στην αγωνία για την συνέχεια της ύπαρξης της τέχνης.
Δυστυχώς το φεστιβάλ των 55ων Δημητρίων βρέθηκε στα χέρια πολιτικών, των πιο ανίκανων, αδιάφορων, ανόρεχτων, με παντελή έλλειψη γνώσης, χωρίς καμμία ευαισθησία και συναίσθηση της ευθύνης και καταδικάζεται να αναδειχθεί ως το πιο εσωστρεφές,αμήχανο,υποτονικό,αποσπασματικό,αδιάφορο φεστιβάλ.
Το υλικό υπάρχει, οι άνθρωποι της τέχνης είναι εδώ, ομάδες που διερευνούν την επόμενη μέρα επίσης, το μόνο που όφειλαν να κάνουν είναι να ξεπεράσουν την φοβική τους συμπεριφορά και να συνεργαστούν με όλους για την παραγωγή μίας νέας πρότασης ψηφιακού φεστιβάλ, που θα παρουσιάζει τις νέες συνθήκες θέασης της τέχνης, όχι απλά βιντεοσκοπημένες εκδηλώσεις σε μια ψηφιακή πλατφόρμα, που θα σέβεται των χρόνων ιστορία του και θα βλέπει με αισιοδοξία το σήμερα και με προοπτική το μέλλον.
Η απόφαση ήταν πολιτική και η ευθύνη βαραίνει μόνον αυτούς.
*Σαν πολίτης αυτής της πόλης, σαν καλλιτέχνης και σαν αρμόδια υπεύθυνη του φεστιβάλ των προηγούμενων χρόνων, θέλω να ευχαριστήσω την επιτροπή, τους καλλιτέχνες ,τους συνεργάτες του φεστιβάλ, για την χωρίς προοπτική περιπέτεια τους σε αυτό.
*Η Έλλη Χρυσίδου είναι εικαστικός και πρώην αντιδήμαρχος Πολιτισμού του δήμου Θεσσαλονίκης
