Του Παναγιώτης Ι. Γεωργιάδης Δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω
O πλανήτη μας γερνάει. Επίσημες στατιστικές του ΟΗΕ καταδεικνύουν ότι μέχρι το 2030, oι άνω των 60 ετών πολίτες θα αγγίζουν το 20% του Παγκόσμιου πληθυσμού (1,4 δις) ενώ μέχρι το 2050 ο αριθμός θα φθάσει τα 2,1 δις από τα οποία 392 εκ. οι άνω των 80 ετών, 3 φορές περισσότεροι από σήμερα. Εύλογα υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990, η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία» που εορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου.
Η χώρα μας το 2030 θα μετατραπεί σε χώρα γερόντων με ποσοστό 32,5% του πληθυσμού άνω των 68 ετών. Το γεγονός ωστόσο ότι οι άνθρωποι της Τρίτης Ηλικίας έχουν αποσυρθεί από τον εργασιακό βίο δεν θα πρέπει να τους καθιστά κοινωνικά ανενεργούς, ανήμπορους ή αμέτοχους, αντιθέτως θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ως καταναλωτές έχουν πολύ μεγάλη δύναμη στα χέρια τους. Χρησιμοποιώντας την αγοραστική τους δύναμη μπορούν με επιλεγμένες αγορές ή με μη αγορές (μποϊκοτάζ) να συμβάλουν στην δημιουργία όχι μόνο καλύτερων προϊόντων, αλλά και ενός καλύτερου και δικαιότερου κόσμου.
Το καταναλωτικό κίνημα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου, με στόχο την ενημέρωση των πολιτών για τα δικαιώματα τους όχι μόνο ως καταναλωτών αλλά και για θέματα που αφορούν την ποιότητα της ζωής τους για την βελτίωση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας. Τα άτομα που ανήκουν στην Τρίτη ηλικία ωστόσο δεν είναι απλά καταναλωτές, αλλά αποτελούν την μεγαλύτερη ποσοτικά ευπαθή ομάδα που χρήζει συνεχής ενημέρωση, στήριξη και ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, στοχεύοντας κυρίως σε 7 καταναλωτικά δικαιώματα που είναι : α) το δικαίωμα αποτελεσματικής και δίκαιης κάλυψης των βασικών αναγκών, β) το δικαίωμα στην ασφάλεια, γ) το δικαίωμα της εκπροσώπησης δ) το δικαίωμα της αποζημίωσης ε) το δικαίωμα για κατάλληλη και ορθή πληροφόρηση, στ) το δικαίωμα για καταναλωτική εκπαίδευση, ζ) το δικαίωμα για ένα υγιεινό περιβάλλον.
Στην χώρα μας ένας από τους πλέον ιστορικούς φορείς που εκπροσωπούν το καταναλωτικό κίνημα είναι το Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών Ν.ΙΝΚΑ που είναι ιδιωτικός, μη κερδοσκοπικός, κοινωφελής, ερευνητικός οργανισμός. Αναγνωρίστηκε επίσημα ως ένωση καταναλωτών το 1996 με σκοπό την προώθηση της επιστημονικής έρευνας για τα τρέχοντα και αναδυόμενα προβλήματα των Ελλήνων πολιτών – καταναλωτών, την παροχή αντικειμενικής πληροφόρησης και να την διατύπωση προτάσεις, οι οποίες είναι χρήσιμες στη διαμόρφωση πολιτικής για την προστασία των δικαιωμάτων τους. Το Ν.ΙΝΚΑ είναι μέλος της Consumers International (CI), του παγκόσμιου Δικτύου Ενώσεων Καταναλωτών και συνεργάζεται με 220 οργανώσεις σε 115 χώρες.
Στο πλαίσιο των στόχων και δράσεων του Νέου ΙΝΚΑ ανήκει και το Κέντρο Μελέτης Προβλημάτων & Αλληλεγγύης της Τρίτης Ηλικίας, με σκοπό την προώθηση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που διάγουν την Τρίτη Ηλικία της ζωής τους, αλλά και την ενημέρωση και την εκπαίδευση τους ιδιαίτερα σε ζητήματα που αφορούν τη διεκδίκηση, ικανοποίηση, προαγωγή και προστασία των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτών, όπως αυτά της προστασίας της υγείας και της ασφάλειας τους, των οικονομικών τους συμφερόντων, ενημέρωσης και εκπαίδευσης, αποζημίωσης και αποκατάστασης των ζημιών που ενδέχεται να υποστούν, της εκπροσώπησης και συμμετοχής τους στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν, της διαβίωσης σε ένα υγιεινό περιβάλλον και της ποιότητας ζωής.
Περαιτέρω προωθεί και υλοποιεί δράσεις μετεκπαίδευσης και δια βίου μάθησης των ανθρώπων της Τρίτης Ηλικίας, και σε τομείς όπως η Οικολογική Κατανάλωση, ο Περιβαλλοντικός Έλεγχος, η Διαχείριση των Οικονομικών της Οικογένειας, η Διαχείριση των Χρεών, η Ψυχολογική Στήριξη, και Αλληλεγγύη μεταξύ των μελών αλλά και της κοινωνίας, η πληροφόρηση και χρήση νέων προϊόντων και υπηρεσιών, η διαχείριση κινδύνων της καθημερινότητας αλλά και η προστασία από ανάρμοστες κοινωνικές συμπεριφορές, από όπου και αν προέρχονται αυτές.
Οι καλύτερες και αποτελεσματικότερες ενέργειες γίνονται από ομάδες πολιτών που μαζί μπορούν να διαθέτουν την απαραίτητη ισχύ και επιρροή, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα συμφέροντα τους αλλά και του συνόλου των καταναλωτών αντιμετωπίζονται με την απαραίτητη προσοχή.
