Με αφορμή την σημερινή είδηση της βεβήλωσης του Μνημείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη, όπου τιμά τους 50.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους που εξοντώθηκαν κατά το Ολοκαύτωμα, και ενώ έχουν σημειωθεί πολλά ανάλογα περιστατικά στην υπόλοιπη Ελλάδα τις προηγούμενες ημέρες, ένα μνημείο που τιμά ανθρώπους που εξοντώθηκαν, μπαίνει στο στόχαστρο αυτών που λειτουργούν με μίσος για οτιδήποτε είναι διαφορετικό για μια ακόμα φορά.
Κάθε μνημείο στην χώρα μας έχει να μας πει τη δική του ιστορία. Τις περισσότερες φορές, αυτή η ιστορία είναι ιδιαίτερα σκληρή καθώς η πολιτική αστάθεια, οι πόλεμοι αλλά και οι κοινωνικές συνθήκες από την αρχαιότητα ακόμη, προκάλεσαν αγώνες αλλά και φρικτές εξοντώσεις ολόκληρων κοινωνικών και φυλετικών ομάδων.
Από το Άγαλμα του Αριστοτέλη στην πλατεία Αριστοτέλους που συχνά χρειάζεται να καθαριστεί μέχρι και την σημερινή, βαθιά πολιτική, βεβήλωση του Μνημείου Ολοκαυτώματος, όπου κάποιοι έγραψαν “with Jews you lose”, αποδεικνύεται πως ακόμη και μια απλή μουτζούρα που μπορεί να βρει κανείς σε ένα μνημείο ή άγαλμα, είναι μια βαθιά πολιτική πράξη.
Μπορεί να πει κανείς τι το πολιτικό υπάρχει πίσω από έναν έφηβο που μουτζουρώνει μία επιφάνεια δημόσιου χώρου; Κι όμως. Υπάρχει.
Στον ορισμό της πολιτικής συμπεριφοράς γίνεται λόγος για την “πολιτική των πολιτών” δηλαδή, τον τρόπο που συμπεριφέρονται και αλληλεπιδρούν οι πολίτες σε κοινωνικό επίπεδο και κατ’ επέκταση με τον τρόπο που οι συγκεκριμένες τους συμπεριφορές αποτυπώνονται στο φάσμα της πολιτικής. Κατά συνέπεια, κάθε πράξη, ακόμα και στις περιπτώσεις που κάποιος δεν μπορεί να το αντιληφθεί, -όπως είναι λογικό σε περιπτώσεις όπως είναι αυτές των εφήβων- δηλώνει μια “πολιτική τοποθέτηση”.
Το παράδειγμα είναι απλό.
Ένα μικρό παιδί θα βάψει τον τοίχο του σπιτιού του επειδή πήρε καινούργιους μαρκαδόρους και έχει ενθουσιαστεί με την μεγάλη λευκή επιφάνεια. Κατευθείαν, η μαμά του θα τρέξει να του εξηγήσει πως δεν πρέπει να βάφει τον τοίχο καθώς χρειάζεται ιδιαίτερος κόπος από την πλευρά της για να τον καθαρίσει.
Τον ρόλο λοιπόν της “μαμάς” θα πρέπει να παίξει και η πολιτεία με τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους γενικότερα. Γιατί πέρα από αυτούς που εξαιτίας του μίσους που αισθάνονται για συγκεκριμένες φυλετικές, πολιτικές κ.α. ομάδες επιλέγουν να βανδαλίσουν ένα μνημείο, δεν είναι λίγες οι φορές που υπάρχουν άνθρωποι που θα δράσουν ανάλογα, είτε από επιπολαιότητα, είτε από άγνοια.
Γιατί αν μπορέσαμε να καταλάβουμε πως η ιστορία των ανθρώπων και των λαών είναι κάτι πολύ δικό μας, όπως το γενεαλογικό μας δέντρο, σίγουρα θα βρούμε τρόπους να την σεβαστούμε και να την αγαπήσουμε!
Άννα Σαϊνίδου
