Γράφει η Μαρία Λίλα
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπερασπίστηκε την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας-κοινώς πατέντα- που σχετίζεται με τον κορωνοϊό, ως «πολύτιμη», παρά τις εκκλήσεις των ηγετών των χωρών της Αφρικής για προσωρινή άρση του καθεστώτος της, ώστε να προχωρήσει η παραγωγή εμβολίων και να σωθούν εκατομμύρια άνθρωποι.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας σήμερα στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ με την Αφρικανική Ένωση στις Βρυξέλλες, αντέτεινε πως «αντί της προσωρινής αναστολής της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας που σχετίζεται με τα εμβόλια, οι παγκόσμιοι ηγέτες θα πρέπει να στραφούν στη μεταφορά τεχνογνωσίας».
«Εδώ νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε μια γέφυρα» είπε, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της οποίας οι επικοινωνίες και οι δεσμοί της με τη φαρμακευτική βιομηχανία έχουν τεθεί υπό ολοένα και περισσότερο ενδελεχή έλεγχο, τις τελευταίες εβδομάδες.
Τον περασμένο Νοέμβριο, το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» είχε αναφέρει ότι η Επιτροπή της ΕΕ δεν αρχειοθετεί τα μηνύματα WhatsApp.
Πρόσθετε ότι χιλιάδες μηνύματα κειμένου διαγράφονται κάθε μήνα, χωρίς να κοινοποιούνται.
Οι New York Times είχαν αποκαλύψει νωρίτερα ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλάς, αντάλλασσαν μηνύματα και κλήσεις για μήνες, προκειμένου να κλείσουν τη συμφωνία για τα 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Pfizer/BioNTech κατά του Covid-19.
Οι σημερινές δηλώσεις της προέδρου περί «πολύτιμης» πατέντας έγιναν αμέσως μετά την έκκληση του Νοτιοαφρικανού προέδρου Ραμαφόζα, που επέμεινε ότι οι προσπάθειες για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του κορωνοϊού με βάση το mRNA στην αφρικανική ήπειρο, έχουν «εμποδιστεί από το καθεστώς προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας» που δημιουργήθηκε, βάσει της συμφωνίας TRIPS του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Μέχρι σήμερα, η Αφρική έχει αναγκαστεί να εισάγει το 99% των εμβολίων της για τον κορωνοϊό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περισσότερο από το 80% του πληθυσμού της Αφρικής δεν έχει λάβει ακόμη, ούτε μία δόση εμβολίου κατά του κορωνοϊού.
«Αυτό για εμάς είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα», είπε ο Ραμαφόζα, ο οποίος προειδοποίησε ότι η προστασία της πατέντας μπορεί να υπονομεύσει το έργο ενός κόμβου μεταφοράς τεχνογνωσίας, που υποστηρίζεται από τον ΠΟΥ στη Νότια Αφρική, καθώς ο Οργανισμός δημιούργησε ένα εμβόλιο mRNA χρησιμοποιώντας ως πρότυπο, το εμβόλιο της Moderna.
Σήμερα, εξάλλου, ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι έξι αφρικανικές χώρες—Αίγυπτος, Κένυα, Νιγηρία, Σενεγάλη, Νότια Αφρική και Τυνησία—θα είναι οι πρώτοι αποδέκτες τεχνολογίας mRNA από το κέντρο του Κέιπ Τάουν, στο οποίο αναμένεται να ξεκινήσουν δοκιμές ασφαλείας για το νέο εμβόλιο mRNA, αργότερα φέτος.
«Αυτή η ανακοίνωση σηματοδοτεί ένα ευπρόσδεκτο ορόσημο στον δρόμο για την επέκταση της ικανότητας παραγωγής εμβολίων σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα» δήλωσε η Κέιτ Στέιγκεμαν, συντονίστρια υπεράσπισης της εκστρατείας πρόσβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε τον κόμβο μεταφοράς τεχνολογίας mRNA να πλησιάζει στην ανάπτυξη και την επικύρωση της πρώτης στον κόσμο πλατφόρμας παραγωγής εμβολίων ανοιχτής πρόσβασης mRNA» είπε.
Ωστόσο, η μη άρση του καθεστώτος της πατέντας θέτει σε κίνδυνο, την αναπτυσσόμενη πρωτοβουλία μεταφοράς τεχνολογίας, καθώς ενδέχεται να αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις από φαρμακευτικούς γίγαντες όπως η Moderna, στην οποία έχουν χορηγηθεί τουλάχιστον τρία διπλώματα ευρεσιτεχνίας εμβολίου mRNA, μόνο στη Νότια Αφρική.
Η εταιρεία έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να συνεργαστεί με τον κόμβο mRNA του ΠΟΥ, ο οποίος αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με εγκαταστάσεις στην Αργεντινή και τη Βραζιλία, σε μια προσπάθεια να επεκτείνει περαιτέρω την ικανότητα παραγωγής εμβολίων σε όλο τον Παγκόσμιο Νότο.
Ο Στεφάν Μπανσέλ, ο δισεκατομμυριούχος διευθύνων σύμβουλος της Moderna, δήλωσε χθες στο πρακτορείο Reuters, ότι η εταιρεία του «δεν έχει αποφασίσει ακόμη» εάν θα ζητήσει να επιβληθούν οι όροι για την χρήση της πατέντας της, σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος μόλις κρίνει ότι η παγκόσμια πανδημία έχει τελειώσει».
Η πρόταση άρσης της πατέντας έχει κολλήσει, σε πολλές άκαρπες διαπραγματεύσεις με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, από τον Οκτώβριο του 2020, λόγω της αντίθεσης πλούσιων κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και άλλων ισχυρών χωρών μελών της ΕΕ.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επίσης αντιμετωπίσει επικρίσεις για παθητική προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ, μετά την έγκριση της προτεινόμενης απαλλαγής από την πατέντα των εμβολίων, πέρυσι.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια παγκόσμια πανδημία, μια παγκόσμια πανδημία που θα μείνει μαζί μας για πολύ καιρό» είπε ο Ραμαφόζα. «Και το μόνο που ζητήθηκε είναι να γίνει μια απαλλαγή από το TRIPS εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος, ώστε να μπορέσουν οι χώρες που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε εμβόλια να έχουν πρόσβαση».
«Μιλάμε για τις ζωές εκατομμυρίων, εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων και όχι για την κερδοφορία των λίγων εταιρειών», συνέχισε. «Δεν είναι αποδεκτό το γεγονός ότι η Αφρική βρίσκεται σταθερά στο πίσω μέρος της ουράς σε σχέση με την πρόσβαση στα φάρμακα.
