Έξι δύσκολες και περίπλοκες εβδομάδες στα ελληνοτουρκικά προδιαγράφονται έως το επόμενο σταθμό που θα είναι η 24η και 25η Σεπτεμβρίου οπότε και θα συνεδριάσει του Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και σε επίπεδο κορυφής θα εξετάσει τις σχέσεις Ευρώπης – Τουρκίας.
Η δυσκολία συνίσταται όχι μόνον στην διαχείριση της τουρκικής προκλητικότητας αλλά και στς απαιτήσεις που εγείρει η Γερμανία προκειμένου ως τότε Ελλάδα και Τουρκία να έχουν δρομολογήσει συνθήκες διμερών επαφών ή ακόμη και διαλόγου. Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται την προοπτική του διαλόγου, όμως προωθεί το δικό της αφήγημα: Την αμφισβήτηση του τουρκο-λιβυκού συμφώνου για ΑΟΖ στην μεσόγειο ]και την ακύρωση της προσπάθειας της Άγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα στην Μεσόγειο. Μια «γραμμή» που δείχνει αποφασισμένη να στηρίξει, όπως κατέδειξε και η παραίτηση του πρωθυπουργικού συμβούλου Αλέξανδρου Διακόπουλου, μετά τις δηλώσεις του περί ερευνών του Oruc Reis.
Διάλογο θέλει η Γερμανία
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ στην χθεσινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με αντικείμενο τις εξελίξεις στην Λευκορωσία, σημείωσε για τα ελληνοτουρκικά ότι το θέμα «το παραπέμψαμε στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου, στο οποίο θα ασχοληθούμε σε βάθος με την σχέση μας με την Τουρκία, κάτι που ασφαλώς έχει πολλές πτυχές». Δήλωσε ανήσυχη για τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο τονίζοντας ότι «πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου η κατάσταση να αποκλιμακωθεί». Ξεκαθάρισε όμως ότι είναι υπέρ της «επανέναρξης του διαλόγου για τα διαφιλονικούμενα ζητήματα της οριοθέτησης των θαλασσίων συνόρων» στα πρότυπα μάλιστα που αυτός ίσχυε έως και το 2016.
Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης τέθηκε με ένταση το θέμα του σταματήματος των τουρκικών προκλήσεων στην περιοχή, Επίσης όπως έδειξε και η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη γίνεται προσπάθεια στην ευρωπαϊκή ατζέντα να «μπεί» και η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ που θα εγκριθεί την ερχόμενη εβδομάδα και από την ελληνική Βουλή. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε αυτή λέγοντας πως είναι «απόλυτα νόμιμη και υποδειγματική συμφωνία».
Προβληματίζει η στάση του ΝΑΤΟ
Στην τουρκική προκλητικότητα εστιάστηκε και η συνέντευξη που παραχώρησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο μεγάλο αμερικανικό δίκτυο CNN. H είδηση που προέκυψε από τα όσα είπε είναι πώς προτίθεται προσωπικά να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες ώστε να υπάρξει πιο ενεργή παρέμβαση του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης «έθεσα το θέμα στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και θα το θέσω ξανά». Αναφέρονταν προφανώς στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε προ ημερών με τον γ.γ της συμμαχίας, Γένς Στόλτενμπεργκ όπου σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις τονίστηκε από ελληνικής πλευράς ότι η τακτική των ίσων αποστάσεων δεν θα γίνει ανεκτή.
Η κυβέρνηση φέρεται να έχει σοβαρό ζήτημα με την απουσία ουσιαστικής αντίδρασης από την πλευρά του επικεφαλής του ΝΑΤΟ, ενώ δεν φαίνεται να είναι μόνη σε αυτούς τους προβληματισμούς. Στο παρελθόν έχει καταδειχθεί ότι πολλούς εξ αυτών συμμερίζεται και η Γαλλία, ιδίως όσον αφορά την συμπεριφορά της Τουρκίας. Αν και η θέση του ΝΑΤΟ περί «μη εμπλοκής» σε διαφωνίες χωρών – μελών είναι μια πάγια αρχή επί δεκαετίες. Ο πρωθυπουργός πάντως έθιξε στην συνέντευξή του σε ένα αμερικανικό δίκτυο το θέμα, λέγοντας πως «είμαστε σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ αλλά η Τουρκία δεν συμπεριφέρεται με τρόπο που θα περίμενε κανείς από έναν σύμμαχο».
Συνολικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στη προοπτική της επίλυσης των ελληντουρκικών διαφορών για την υφαλοκρηπίδα στην Χάγη. Σημείωσε πως «πρέπει να καθίσουμε να συζητήσουμε ως πολιτισμένοι γείτονες και, αν δεν μπορούμε να το επιλύσουμε οι δυο μας να πάμε στο διεθνές δικαστήριο και να αποφασίσει εκ μέρους μας». Παράλληλα όμως είπε αναφορικά με την τουρκική δραστηριότητα στην Ν.Α Μεσόγειο πως «δεν θα αποδεχτούμε τετελεσμένα γεγονότα ως αποτέλεσμα των τουρκικών προκλήσεων. Και αυτή δεν είναι μόνο δική μου άποψη. Είναι μια πρόκληση για την ΕΕ, για τον κόσμο. Για αυτό βλέπετε το γαλλικό ναυτικό, την ΕΕ να στηρίζει την Ελλάδα και την Κύπρο, για αυτό βλέπετε τις ΗΠΑ να στέλνουν ένα πολύ σαφές μήνυμα ότι ο μοναδικός τρόπος για να επιλυθεί το ζήτημα είναι η τήρηση του διεθνούς δικαίου. Η αίσθησή μου είναι ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη».
Τι έδειξε η παραίτηση Διακόπουλου
Στο εσωτερικό πάντως κυριαρχούν οι συζητήσεις για την παραίτηση του πρωθυπουργικού συμβούλου σε θέματα ασφάλειας. Η παραίτηση του Αλέξανδρου Διακόπουλου, όπως παραδέχεται και ο ίδιος συνέβη επειδή «προκάλεσε σύγχυση και δημιούργησε πρόβλημα στον Πρωθυπουργό και την Κυβέρνηση, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν αποτελούσε πρόθεσή μου». Η σύγχυση που εννοεί ο αντιναύαρχος εν αποστρατεία προφανώς αφορά το αν το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis έκανε ή δεν έκανε έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, Αυτό ακριβώς το θέμα αφορούσε η πρώτη καταφατική δήλωσή του σε τηλεοπτικό κανάλι όπως και η ανασκευή που επιχείρησε να κάνει μερικές ώρες αργότερα.
Στην ουσία όμως αφορά την ρήξη που επέφερε η δήλωσή του Αλέξανδρου Διακόπουλου στο κυβερνητικό αφήγημα σύμφωνα με το οποίο η κινητικότητα του Oruc Reis δεν μπορεί να αποτελέσει δεδομένο ή προηγούμενο περί «ερευνών σε διεθνή ύδατα». Τέτοιο τουλάχιστον, που να μπορεί να το προβάλλει ως επιχείρημα η τουρκική διπλωματία σε ένα τραπέζι διαλόγου. Είτε στο τραπέζι αυτό θα «κάθονται» η Ελλάδα και η Τουρκία, είτε τα κράτη που αξιώνουν κυριαρχικά δικαιώματα στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ουσιαστικά η δήλωση του συμβούλου του πρωθυπουργού αφορούσε ένα θέμα για το οποίο η σύγχυση είναι σχεδόν …αναπόφευκτη. Αφού το ερώτημα του αν πραγματοποιήθηκαν ή όχι έρευνες, δεν κρίνεται από την ποιότητα των ερευνών αυτών, ούτε όμως και από την πρόθεση της Τουρκίας να τις διεξάγει. Ουσιαστικά η πραγματική απάντηση βρίσκεται …στο μέλλον: Δηλαδή στο πώς θα διευθετηθεί το θέμα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στην Μεσόγειο και με ποιες διαδικασίες. Αυτό ακριβώς που είναι το επίδικο των εξελίξεων που θα υπάρξουν το επόμενο διάστημα και σημαντικό ρόλο σε αυτές θα παίξει το αποτέλεσμα του διμερούς διαλόγου Ελλάδας και Τουρκίας.
Πάντως η παραίτηση Διακόπουλου, αποτελεί ένα μήνυμα προς το εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας: Το Μέγαρο Μαξίμου θεωρεί ότι στις παρούσες συνθήκες οι θέσεις με τις οποίες προσέρχεται σε μία δύσκολη συγκυρία για την εξωτερική πολιτική δεν μπορούν να αμφισβητούνται με δημόσιες δηλώσεις. Ιδίως από την στιγμή που είναι βέβαιο ότι στο εσωτερικό του κόμματος υπάρχει από σκεπτικισμός έως και κατηγορηματικές διαφωνίες για τα ζητήματα αυτά.
Όσον αφορά την αντιπολίτευση, είναι σαφές ότι η παραίτηση Διακόπουλου συνιστά απόδειξη για τους λανθασμένους κυβερνητικούς χειρισμούς. Σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξανδρος Διακόπουλος «εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από το «επιτελικό» κράτος της Νέας Δημοκρατίας. Ο λόγος είναι απλός: είπε την αλήθεια και αποκάλυψε τα ψέματα του κ. Μητσοτάκη για τις δήθεν «ανύπαρκτες έρευνες» του Oruc Reis». Αντίστοιχη εκτίμηση υπάρχει και στο Κίνημα Αλλαγής που σημείωσε ότι «τα όσα είπε ο κ. Διακόπουλος για τη δράση του Oruc Reis και την παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, ήταν η αλήθεια. Μόνο που η αλήθεια δεν βόλευε τον κ. Μητσοτάκη, που τον παραίτησε».
