Ένα έργο που δεν σταματά ποτέ, ακόμη και εν μέσω κορωνοϊού
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση που παρέχει ιατρική φροντίδα σε ανθρώπους αποκλεισμένους από την υγειονομική περίθαλψη, σε θύματα βίας, φυσικών καταστροφών ή ενόπλων συγκρούσεων. Το μοναδικό κριτήριο δράσης τους είναι οι ιατρικές ανάγκες, ανεξάρτητα από φυλετικά, θρησκευτικά ή πολιτικά κριτήρια με στόχο την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τις ανθρωπιστικές κρίσεις που μαίνονται στον πλανήτη.
Ρεπορτάζ: Δήμητρα Τάγκα
Το πολύτιμο έργο τους δεν σταμάτησε ούτε εν μέσω της πανδημίας. Αντιθέτως, οι δράσεις τους ήταν ακόμη περισσότερες με την παρουσία τους να είναι δίπλα σε ανθρώπους με πραγματική ιατρική ανάγκη.
Το έργο τους από την έναρξη της πανδημίας
Εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μίλησε στη speedynews.gr, λέγοντας: «Μετά το ξέσπασμα της επιδημίας COVID-19 στην Ελλάδα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θέσαμε ως βασική προτεραιότητα τη διατήρηση, αλλά και προσαρμογή των ιατρικών μας υπηρεσιών προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις. Πρωταρχικός στόχος μας ήταν η υποστήριξη και φροντίδα αιτούντων άσυλο, προσφύγων και μεταναστών σε Λέσβο, Σάμο και Αθήνα όπου υλοποιούμε ιατρικά προγράμματα, καθώς ο συνωστισμός και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς αποτελούν υψηλό κίνδυνο εξάπλωσης του ιού»,
Και συνέχισε αναφέροντας: «Παράλληλα, στο πρώτο κύμα της πανδημίας οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεργαστήκαμε με τη Γ’ Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μια από τις πλέον ενεργές και καινοτόμες κλινικές στην αντιμετώπιση της λοίμωξης COVID-19 στην Ελλάδα, παρέχοντας ψυχολογική υποστήριξη σε υγειονομικό προσωπικό, ασθενείς και συγγενείς τους για θέματα που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19».
Επιπλέον δήλωσε: «Κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας και λαμβάνοντάς υπόψιν την τεράστια πίεση που δέχονται τα κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων εν μέσω COVID-19, πραγματοποιούμε ενημερωτικές εκπαιδεύσεις για το προσωπικό των κέντρων αυτών σχετικά με τα μέτρα πρόληψης από τον ιό και συμβουλές ψυχικής υγείας. Λειτουργούμε, επίσης, και τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης για το προσωπικό των οίκων ευγηρίας» τόνισε και συμπλήρωσε: «Ταυτόχρονα, ανταποκρινόμενοι στις αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας, πραγματοποιούμε δωρεές προστατευτικού υλικού και ειδών πρώτης ανάγκης σε νοσοκομεία, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εξυπηρετούμενους και στο προσωπικό δομών για ηλικιωμένους, άστεγους και άλλες ευάλωτες ομάδες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Κρήτη και άλλες μεγάλες πόλεις».
Μπροστά σε αυτή την επείγουσα συνθήκη που γέννησε ο κορωνοϊός, και έχοντας ως πολύτιμη αποσκευή την εμπειρία τους από μεγάλες επιδημίες στον πλανήτη, πραγματοποιούν δράσεις σε πάνω από 70 χώρες. Για πρώτη φορά στην καρδιά της Ευρώπης, αλλά και σε πιο γνώριμες για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα περιοχές του πλανήτη, όπως η Αφρική, η Ασία, η Μέση Ανατολή και η Αμερική, εξειδικευμένες ομάδες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της νόσου COVID-19.
Σήμερα πια οι αρχικές τους επείγουσες παρεμβάσεις ανταπόκρισης κατά της COVID-19 έχουν μετατραπεί σε σταθερά προγράμματα για τη μείωση των κρουσμάτων προκειμένου να αποσυμφορήσουν τα συστήματα υγείας χωρών που πλήττονται ιδιαίτερα από τον κορωνοϊό.
Στην Ευρώπη, στο επίκεντρο των παρεμβάσεών τους, με σχετικές δράσεις σε Βέλγιο, Γαλλία και Τσεχία, βρίσκονται οι οίκοι ευγηρίας που δέχονται μεγάλο πλήγμα σε αυτό το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Σε Γαλλία και Ιταλία παρέχουν, επίσης, ιατρική φροντίδα σε άστεγους, πρόσφυγες και μετανάστες. Στη Ρωσία πραγματοποιούν διανομές προστατευτικού υλικού και στην Ουκρανία κινητές μονάδες επισκέπτονται στα σπίτια τους ασθενείς με ήπια συμπτώματα προκειμένου να μην επιβαρυνθούν τα νοσοκομεία της χώρας.
Στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν νοσοκομεία, εκπαιδεύουν υγειονομικό προσωπικό, κάνουν διανομές προστατευτικού υλικού, παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη σε ασθενείς και έχουν δημιουργήσει ειδικές δομές για ασθενείς με κορωνοϊό. Στην Ιορδανία για παράδειγμα, τμήμα νοσοκομείου τους στο Αμμάν έχει διαμορφωθεί σε κλινική για περιστατικά COVID-19 με 40 κρεβάτια. Συγκεκριμένα, παρεμβαίνουμε σε Ιράκ, Λίβανο, Ιορδανία, Συρία, Λιβύη, Παλαιστίνη και Υεμένη.
«Στην Αφρική μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, περίπου 37.000 θάνατοι σχετίζονταν με τον κορωνοϊό. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε προγράμματα σε Μπουρκίνα Φάσο, Καμερούν, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Εσουατίνι, Αιθιοπία, Κένυα, Λιβερία, Μαλάουι, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Σενεγάλη, Σιέρα Λεόνε, Σομαλία, Νότιο Σουδάν, Νότια Αφρική, Τανζανία, Σουδάν, Ουγκάντα και Ζιμπάμπουε.», δήλωσε ο εκπρόσωπος των Γιατρών.
Σε Ασία και Αμερική οι δράσεις τους επικεντρώνονται σε παροχή ψυχολογικής υποστήριξης, εκπαίδευση προσωπικού, διανομές προστατευτικού υλικού και υποστήριξη νοσοκομείων και ιατρικών δομών. Συγκεκριμένα, παρεμβαίνουν σε Αφγανιστάν, Μπανγκλαντές, Ινδία, Ινδονησία, Κιργιστάν, Μαλαισία, Μιανμάρ, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν, Βραζιλία, Βολιβία, Κολομβία, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα, Μεξικό και Βενεζουέλα.
«Όταν άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα, φοβήθηκα την κατάρρευση του συστήματος υγείας και την έλλειψη ατομικών μέσων προστασίας. Η δύσπνοια των ασθενών ήταν τρομακτική, πολλοί από αυτούς υπέφεραν μόνοι τους με εμάς ντυμένους σαν αστροναύτες. Κάποιοι από αυτούς έχασαν δικούς τους ανθρώπους, ενώ πάλευαν για τη ζωή τους. Υπήρχαν μέρες που πήγαινα στη δουλειά πρωί με τα πόδια σε μία έρημη Αθήνα, έκλαιγα για να εκτονώσω την ένταση και να μπορέσω να βγάλω τη μέρα» είπε σε δηλώσεις της η λοιμοξιωλόγος και αντιπρόεδρος του ΔΣ των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Ελένη Κάκκαλου, που εργάζεται στο νοσοκομείο «Σωτηρία», στο περιοδικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
«Βρέθηκα μακριά από την οικογένειά μου και δεν είχα χρόνο να δω τη μικρή μου κόρη για πάνω από ένα μήνα. Ήταν η πρώτη φορά που ένιωθα να είμαι σε αποστολή στην Ελλάδα, δουλεύοντας στο ΕΣΥ» είπε μεταξύ άλλων η Ελένη Κάκκαλου.
Οι επιπτώσεις του κορωνοϊού στο έργο τους
Κατά τη διάρκεια όλου αυτού του επίπονου και επίμονου αγώνα ενάντια σε μία πανδημία που έχει δείξει τα δόντια της σε όλο τον πλανήτη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βρέθηκαν αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις στην παροχή ιατρικής και ανθρωπιστικής βοήθειας.
Οι ομάδες τους αντιμετώπισαν μεγάλες αβεβαιότητες και διλήμματα, από την προστασία του υγειονομικού προσωπικού και τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 μέχρι τη διατήρηση των σταθερών τους προγραμμάτων.
Λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών προέκυψαν σοβαρά εμπόδια στην πρόσβαση στο πεδίο και ελλείψεις σε ιατρικό προστατευτικό εξοπλισμό. Τα προβλήματα αυτά ήταν εντονότερα σε ζώνες συγκρούσεων και σε απομακρυσμένες κοινότητες: από την περιοχή του Αμαζονίου και τις εμπόλεμες Υεμένη και Συρία, μέχρι τους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και τα κέντρα κράτησης στη Λιβύη.
«Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εδώ και 50 χρόνια βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή σε δύσκολα περιβάλλοντα, όπως εμπόλεμες ζώνες, περιοχές που έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές, χώρες που μαστίζονται από επιδημίες. Με αυτή την πανδημία χρειάστηκε πολλές φορές να χρησιμοποιήσουμε την τεχνογνωσία την οποία έχουμε αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια που αντιμετωπίζουμε άλλες επιδημίες, όπως ο Έμπολα. Όμως ο κορωνοϊός έφερε και σε εμάς πρωτόγνωρες προκλήσεις που καλούμαστε καθημερινά να αντιμετωπίσουμε σε διαφορετικά περιβάλλοντα.», επισήμανε ο εκπρόσωπος των Γιατρών.
Ερωτηθείς για το εάν έχουν αλλάξει οι δράσεις τους λόγω κορωνοϊού στην Ελλάδα απάντησε:
«Οι δράσεις μας έχουν πάντοτε στο επίκεντρο την υποστήριξη και φροντίδα των πλέον ευπαθών ομάδων. Από το 1996 που δραστηριοποιούμαστε στην Ελλάδα παρέχουμε ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια σε αιτούντες άσυλο και μετανάστες. Αυτή τη στιγμή διατηρούμε προγράμματα σε Λέσβο, Σάμο και Αθήνα, παρέχοντας πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, θεραπεία για χρόνια νοσήματα, υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ολοκληρωμένη φροντίδα κοινωνικής στήριξης υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας σε πρόσφυγες και μετανάστες.», μας εξήγησε.
«Την ίδια στιγμή, κατανοώντας τις ανάγκες που προκύπτουν λόγω της πανδημίας, πραγματοποιούμε παράλληλες δράσεις για COVID-19 σε οίκους ευγηρίας, αλλά και δωρεές προστατευτικού υλικού και ειδών πρώτης ανάγκης σε νοσοκομεία, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλες δομές. Χωρίς κανένα ίχνος εφησυχασμού και με αίσθημα ευθύνης, εκτός από τις παραπάνω δράσεις και την υποστήριξη που ήδη παρέχουμε, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παραμένουν σε εγρήγορση, κάνοντας διαρκή επαναξιολόγηση της κατάστασης προκειμένου να συμβάλουν με οποιονδήποτε τρόπο στην αντιμετώπιση του COVID-19» κατέληξε.
Συμμετοχή εργαζομένων
Οι εργαζόμενοι που έχουν ήδη ενταχθεί στο δυναμικό των αποστολών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα επιθυμούν ακόμη περισσότερο να βρίσκονται σε κάποιο σημείο του πλανήτη για να βοηθήσουν τα προγράμματα της οργάνωσης. Υπάρχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για βοήθεια και ενίσχυση των αποστολών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και το 2020 εν μέσω πανδημίας δεκάδες Έλληνες γιατροί, νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό έφυγαν για αποστολή σε Ινδία, Μαλάουι, Νότιο Σουδάν, Κένυα, Λιβύη, Ιορδανία, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λίβανο, Νιγηρία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Μπανγκλαντές, Σουδάν, Καμερούν, Μπουρκίνα Φάσο, Παλαιστίνη, Υεμένη, Αιθιοπία, Αφγανιστάν, Ιράκ και Ιορδανία. Λοιμωξιολόγοι και επιδημιολόγοι με μεγάλη εμπειρία σε υγειονομικές κρίσεις, βρέθηκαν, επίσης, στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του κορωνοϊού τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλα σημεία του πλανήτη.
Δίπλα στους ανθρώπους χωρίς εξαιρέσεις
Παρά το γεγονός ότι τα προγράμματα τους στην Ελλάδα είναι εστιασμένα στον προσφυγικό και μεταναστευτικό πληθυσμό από το 1996 που ξεκινήσαν τις δράσεις τους στη χώρα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσπαθούν να είναι δίπλα και στους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε το μέλος των Γιατρών: «Βρισκόμαστε πάντοτε σε ετοιμότητα προκειμένου να παρεμβαίνουμε σε επείγουσες κρίσεις, όπως η COVID-19 και να καλύπτουμε τις ιατρικές ανάγκες που προκύπτουν, όπως έχουμε κάνει αρκετές φορές στο παρελθόν (φωτιές στο Μάτι και στην Ηλεία, σεισμοί στη Σάμο, στο Αίγιο και στην Αθήνα)».
Φόβοι και ανησυχίες για τον κορωνοϊό
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανησυχούν ιδιαίτερα για την πρόσβαση σε φάρμακα, τεστ και εμβόλια για την COVID-19 σε όλο τον κόσμο. Αυτό που απαιτείται είναι παγκόσμια δράση και αλληλεγγύη για να διασφαλιστεί η δίκαιη πρόσβαση όλων σε προστατευτικό εξοπλισμό, διαγνωστικά εργαλεία, θεραπείες και εμβόλια. Ωστόσο, πολλές χώρες υιοθετούν εθνικές στρατηγικές που θα βλάψουν, αντί να ωφελήσουν όλες τις χώρες. Οι εθνικές στρατηγικές είναι αντιπαραγωγικές και επιβλαβείς.
Περισσότερες από τις μισές εταιρείες που πρόκειται να παράξουν το εμβόλιο έχουν ήδη δεσμευτεί μέσω συμφωνιών με πλούσια κράτη που αντιπροσωπεύουν μόλις το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, οι οποίες θα έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται COVAX, αναμένεται προς το παρόν να λάβουν περιορισμένες προμήθειες εμβολίου μέχρι το τέλος του 2021. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτες, 9 στους 10 ανθρώπους σε χώρες χαμηλού εισοδήματος δεν θα εμβολιαστούν το 2021.
Και αυτό είναι κάτι για το οποίοι ανησυχούν ιδιαίτερα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε διεθνές επίπεδο.
