Η συζήτηση για την εισαγωγή ηλεκτρονικών βραχιολιών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) φαίνεται πολλά υποσχόμενη. Η ιδέα ότι με την τοποθέτηση ενός βραχιολιού θα λυθούν τα προβλήματα της υπερφόρτωσης, των καθυστερήσεων και της ταλαιπωρίας των ασθενών ακούγεται καλή – τουλάχιστον θεωρητικά. Ωστόσο, η πραγματικότητα στα νοσοκομεία μας είναι διαφορετική.
Ως γιατρός που εργάζομαι στην πρώτη γραμμή, στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης, εφαρμόζεται ήδη εδώ και κάποιο καιρό ο ηλεκτρονικός φάκελος και βραχιολάκι με barcode, μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι τα ηλεκτρονικά βραχιολάκια δεν μειώνουν το χρόνο αναμονής. Το πρόβλημα δεν είναι η καταγραφή ή η παρακολούθηση των ασθενών – το πρόβλημα είναι συστημικό και χρειάζεται ριζικές λύσεις, όχι ημίμετρα που δημιουργούν ψευδαισθήσεις βελτίωσης.
Γιατί τα βραχιολάκια δε δουλεύουν
1. Έλλειψη προσωπικού
Κανένα τεχνολογικό εργαλείο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τους γιατρούς και τους νοσηλευτές. Όταν το προσωπικό είναι ελάχιστο για να καλύψει τις ανάγκες των ασθενών, ακόμα και το πιο εξελιγμένο σύστημα δε θα κάνει καμία διαφορά. Στα ΤΕΠ, όπου το προσωπικό συχνά εργάζεται υπό συνθήκες εξουθένωσης, η προσθήκη ενός εργαλείου απλώς προσθέτει ακόμα μια ευθύνη στους ήδη πιεσμένους εργαζόμενους.
2. Κακή οργάνωση και έλλειψη δομών
Η αναμονή στα ΤΕΠ δεν οφείλεται μόνο στον αριθμό των ασθενών, αλλά και στη συνολική έλλειψη οργάνωσης. Τα ηλεκτρονικά βραχιολάκια παρακολουθούν την «κίνηση» ενός ασθενούς μέσα στο νοσοκομείο, αλλά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχει διαθέσιμος χώρος, εξοπλισμός ή ειδικός για να καλυφθεί το περιστατικό έγκαιρα.
3. Προβλήματα τεχνολογικής υποστήριξης
Το σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης μέσω βραχιολιών χρειάζεται συνεχή τεχνική υποστήριξη. Όταν το λογισμικό παρουσιάζει προβλήματα ή δεν ενσωματώνεται αποτελεσματικά στο ήδη υπάρχον σύστημα των νοσοκομείων, η χρήση του καθίσταται περισσότερο εμπόδιο παρά βοήθεια.
4. Απουσία πραγματικής αξιολόγησης περιστατικών
Το πρόβλημα με τα επείγοντα είναι ότι δεν γίνεται σωστή διαλογή και ιεράρχηση των περιστατικών. Όσο κι αν ένα σύστημα δείχνει τον χρόνο αναμονής, αν δεν υπάρχουν επαρκείς πόροι για την άμεση διαχείριση των επειγόντων περιστατικών, ο χρόνος αναμονής δε θα μειωθεί.
Τι πρέπει πραγματικά να γίνει
Αν θέλουμε να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής στα ΤΕΠ και να βελτιώσουμε την εμπειρία του ασθενή, χρειαζόμαστε πραγματικές αλλαγές:
1. Άμεση ενίσχυση του προσωπικού
Είναι απαραίτητη η πρόσληψη περισσότερων γιατρών και νοσηλευτών, ιδιαίτερα με εξειδίκευση στην επειγοντολογία. Τα ηλεκτρονικά συστήματα μπορούν να βοηθήσουν, αλλά μόνο εφόσον υπάρχουν αρκετά χέρια για να διαχειριστούν τον όγκο περιστατικών.
2. Βελτίωση της διαλογής (triage)
Η δημιουργία εθνικών πρωτοκόλλων για τη διαλογή περιστατικών είναι κρίσιμη. Η σωστή εκτίμηση του επείγοντος χαρακτήρα κάθε περίπτωσης από την είσοδο του ασθενούς μπορεί να μειώσει σημαντικά την ταλαιπωρία και τον χρόνο αναμονής.
3. Επένδυση στην πρωτοβάθμια φροντίδα
Πολλοί ασθενείς που επισκέπτονται τα ΤΕΠ θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε καλά οργανωμένα κέντρα υγείας ή από οικογενειακούς γιατρούς. Η αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα αποσυμφορήσει τα νοσοκομεία και θα δώσει τη δυνατότητα στα ΤΕΠ να επικεντρωθούν στα πραγματικά επείγοντα.
4. Αξιοποίηση της τεχνολογίας με μέτρο
Τα ηλεκτρονικά εργαλεία μπορούν να είναι χρήσιμα μόνο όταν είναι μέρος μιας συνολικής στρατηγικής και όχι αυτοσκοπός. Πριν από την εφαρμογή οποιουδήποτε νέου συστήματος, χρειάζεται πιλοτική δοκιμή και αξιολόγηση από τους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας.
Ένα σύστημα που πρέπει να αλλάξει
Η βελτίωση των ΤΕΠ δεν είναι θέμα τεχνολογίας – είναι θέμα προτεραιοτήτων. Αντί να επενδύουμε σε λύσεις που δεν αγγίζουν τη ρίζα του προβλήματος, πρέπει να επικεντρωθούμε σε πραγματικές, ανθρώπινες αλλαγές: περισσότερους γιατρούς, καλύτερη οργάνωση και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Το μέλλον της Υγείας στη χώρα μας δεν είναι τα βραχιολάκια – είναι οι άνθρωποι. Ας τους δώσουμε τις συνθήκες που χρειάζονται για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα.
