Εκ βάθρων αλλαγές στο δόγμα του ΝΑΤΟ, άρα και στη θέση της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια εντός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου επιφέρει ο ρωσοουκρανικός πόλεμος.
Η Αθήνα με την απόφαση για αποστολή οπλικών συστημάτων συμβατών με την τεχνογνωσία που διαθέτουν οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις (20.000 καλάσνικοφ, 815 εκτοξευτήρες RPG-18 και 122 ρουκέτες για τον εκτοξευτή RM-70) έδειξε από την αρχή τη βούληση για εναρμόνισή της με τη συμμαχική στάση –λελογισμένης– στήριξης του Κιέβου, ενώ παράλληλα άρχισε να προετοιμάζεται για την περαιτέρω αναβάθμιση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης και τη μετατροπή του σε κόμβο ενίσχυσης του νοτιότερου σκέλους της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.
Η τελευταία εξέλιξη, αφορά την πρόθεση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων για μεταφορά μέσω της Αλεξανδρούπολης συνολικά 3.000 στρατιωτών και προσωπικού, καθώς και εξοπλισμού. Ήδη αναμένεται τις επόμενες ημέρες και ώρες η προσέγγιση πλοίων με δυνατότητα μεταφοράς σημαντικών οπλικών συστημάτων, τα οποία από την Αλεξανδρούπολη θα μεταφερθούν προς τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Ουσιαστικά, η Ελλάδα μετατρέπεται σε δίοδο μεταφοράς δυνάμεων προς τις δύο αυτές χώρες, οι οποίες λόγω του καθεστώτος που διαθέτουν ως παράκτια κράτη στη Μαύρη Θάλασσα αποκτούν μεγάλη σημασία για το ΝΑΤΟ και αναβαθμίζονται σε νέο μέτωπο (frontline states).
Ήδη την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, από το Βίλνιους όπου βρέθηκε, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα από την ενεργοποίηση της Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης (NRF) του ΝΑΤΟ και έκανε λόγο για ανάγκη μόνιμης στάθμευσης (permanent stationing) δυνάμεων της Συμμαχίας στην ανατολική πτέρυγα. Ουσιαστικά αλλάζει συνολικά η έννοια της συλλογικής άμυνας (collective defense) της Ανατολικής Ευρώπης, η οποία στα επόμενα χρόνια θα προικιστεί με δυνατότητες αλλά και αυξημένη στρατιωτική παρουσία. Με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στον βορρά και τη βάση της Σούδας στην Κρήτη, η Ελλάδα αποτελεί πέρασμα μεγάλης γεωγραφικής αξίας, καθώς βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη Μαύρη Θάλασσα, αλλά προσφέρει και πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου το ρωσικό ναυτικό από τη συριακή βάση της Ταρτούς αποτελεί μια μόνιμη ανησυχία για το ΝΑΤΟ.
Ήδη η Ελλάδα αποτελεί κρίσιμο κρίκο του ΝΑΤΟ λόγω των δυνατοτήτων της Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίες μπορεί να συγκριθούν με πολύ λίγα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή, με την εξαίρεση της Ιταλίας, η οποία ωστόσο κείται γεωγραφικά μακράν. Ήδη ελληνικά αεροσκάφη περιπολούν τους ουρανούς της Βόρειας Μακεδονίας και της Βουλγαρίας, ενώ από την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής έχουν ενεργοποιηθεί αεροσκάφη από την 380 Μοίρα Αερομεταφερόμενου Συστήματος Εγκαίρου Προειδοποίησης και Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) τύπου Erieye EMB-145 AEW&C για την επιτήρηση των παραλιών της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία έως το δέλτα του Δούναβη στα ρουμανικά σύνορα. Το επόμενο χρονικό διάστημα η Ελλάδα θα κληθεί να συνεισφέρει και δυνάμεις στην NRF, που έχει αναπτυχθεί σε όλο το εύρος της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και ενισχύεται διαρκώς. Και σε αυτή την περίπτωση αναμένεται ότι οι υπηρεσίες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων θα ζητηθούν για την ενίσχυση της συμμαχικής παρουσίας στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Παράλληλα, τις προηγούμενες ημέρες ελικόπτερα UH-64 Black Hawk και «Απάτσι» (AH-64) της Α΄ Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας της αμερικανικής Αεροπορίας Στρατού μεταφέρθηκαν μέσω της Ελλάδας μέχρι την Πολωνία. Περιττό να τονιστεί και η σημασία που έχει η διαρκής παρουσία μεγάλων αεροπλανοφόρων στις ελληνικές θάλασσες, όπως το αμερικανικό «Χάρι Σ. Τρούμαν» και το γαλλικό «Σαρλ ντε Γκωλ».
Είναι πραγματικά ενδιαφέρον ότι οι αμερικανικές προσπάθειες αξιοποίησης των ευκολιών που διαθέτουν οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα συνεχίζονται, παρά το γεγονός ότι ο αδιαμφισβήτητα σημαντικότερος εταίρος του ΝΑΤΟ με τεράστια ακτογραμμή στη Μαύρη Θάλασσα είναι η Τουρκία. Είναι, βέβαια, προφανής η αξία της Αγκυρας για την Ουάσιγκτον στην παρούσα φάση, γι’ αυτό άλλωστε και ενθαρρύνεται η ολοένα και πιο στενή συνεργασία ανάμεσα σε Τουρκία και Ισραήλ.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η στάση της Τουρκίας στον ρωσοουκρανικό πόλεμο έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των ΗΠΑ σε πολλαπλά επίπεδα, όπως έχει φανεί από τις επικοινωνίες σε ανώτατο επίπεδο και τις επισκέψεις αξιωματούχων στην Αγκυρα. Μόλις προχθές δημοσιεύθηκε και η τελευταία έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου (CRS), όπου αξιολογείται η στάση της Τουρκίας και τα ζητήματα που αφορούν την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.
