Τι συζήτησαν οι δύο ηγέτες για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, τις τουρκικές προκλήσεις και τον πόλεμο στην Ουκρανία

Η ανάδειξη της Ελλάδας ως σταθερού και αξιόπιστου εταίρου με κομβικό ρόλο σε πολλαπλά επίπεδα, από τα ενεργειακά και την οικονομία ως τη διασφάλιση της σταθερότητας, ιδίως σε μια περίοδο αναθεωρήσεων και ανατροπών λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, ήταν η βασική παράμετρος για την Αθήνα στο χθεσινό τετ α τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα ως πύλη εισόδου ενεργειακών πόρων προς την Ευρώπη ενόσω η ΕΕ επιδιώκει απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ένας από τους άξονες στις ελληνοαμερικανικές συζητήσεις που συνεχίζονται σήμερα, ενώ ψηλά στην ατζέντα ήταν χθες σειρά ζητημάτων της διμερούς συνεργασίας, όπως η ασφάλεια και η άμυνα – με ενδιαφέρον της Ελλάδας για τα F-35 και με ψηφισμένη ήδη την τροποποίηση της αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ.

«Η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος εταίρος» ήταν από τις πρώτες φράσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη μέσα στο Οβάλ Γραφείο, στον Λευκό Οίκο, όπου βρέθηκε λίγο μετά τις 15:30 (ώρα Ουάσιγκτον). Παίρνοντας τον λόγο μετά το καλωσόρισμα από τον αμερικανό πρόεδρο, σχολίασε ότι Ελλάδα και ΗΠΑ «αντιμετωπίζουμε αλληλέγγυοι» τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Τζο Μπάιντεν μιλώντας για τη ρωσική εισβολή έκανε λόγο για «βάρβαρη επίθεση» που αποτελεί «απειλή για τη Δημοκρατία».

Ο αμερικανός πρόεδρος έστειλε σειρά μηνυμάτων για το Ουκρανικό, καθιστώντας σαφές ότι αποτελεί κορυφαίο θέμα για την Ουάσιγκτον. Εκανε λόγο «για ηθικό, ηγετικό ρόλο που έχει διαδραματίσει η Ελλάδα» στο Ουκρανικό, προσθέτοντας: «Δεν είναι εύκολο. Το γνωρίζω και σας ευχαριστώ… Σήμερα, η φιλία μας και η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες, ανάμεσα στους Ελληνες και τους Αμερικανούς, είναι – θεωρώ – πιο σημαντικές από ποτέ».

«Τους τελευταίους δύο αιώνες, οι δύο χώρες μας βρίσκονταν πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Πολεμήσαμε μαζί. Και τώρα αντιμετωπίζουμε, ενωμένοι, την πρόκληση της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παράλληλα, αυτή η επίσκεψη είναι μια ευκαιρία να αξιολογήσουμε εκ νέου το επίπεδο της σχέσης μας. Πιστεύω ειλικρινά ότι είναι στο υψηλότερο, ιστορικά, επίπεδο. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο αμυντικό σκέλος της σχέσης μας, αλλά και στο εμπόριο, τις επενδύσεις, τον ρόλο της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου στην Ανατολική Μεσόγειο, ως μιας χώρας που ξεπέρασε τη χρηματοπιστωτική κρίση με μια οικονομία που αναπτύσσεται και αποτελεί πυλώνα σταθερότητας τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην ευρύτερη περιοχή» σχολίασε από την πλευρά του ο Πρωθυπουργός. 

Κατά τον Μητσοτάκη, «δεν καθορίζω τα συμφέροντα της Ελλάδος μέσα από μία άλλη χώρα», που σημαίνει ότι ο Πρωθυπουργός έθεσε στον Λευκό Οίκο το θέμα των «απαράδεκτων» υπερπτήσεων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ήθελε «μονοθεματική» προσέγγιση.

Στο πλαίσιο αυτό εξελίχθηκαν οι διευρυμένες συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών αμέσως μετά τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο και τη δεξίωση. Από την αμερικανική πλευρά πήραν μέρος στις συζητήσεις μεταξύ άλλων ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν και η αρμόδια για θέματα Ευρώπης στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας Αμάντα Σλόουτ, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν, ο Εϊμος Χόκστιν, ειδικός σύμβουλος του προέδρου για θέματα ενέργειας, και ο Στιβ Ριτσέτι, ειδικός σύμβουλος του προέδρου για θέματα εσωτερικής πολιτικής.

Στη δεξίωση προς τιμήν του Πρωθυπουργού που ακολούθησε στο East Room του Λευκού Οίκου και άνοιξε με ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου, έδωσαν το «παρών» αμερικανοί βουλευτές, γερουσιαστές και παράγοντες της Ομογένειας. Με εγκωμιαστικά λόγια για την Ελλάδα μίλησε η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ Τζιλ Μπάιντεν, ενώ ακολούθησαν χαιρετισμοί από τον αμερικανό πρόεδρο και τον έλληνα Πρωθυπουργό.

Η ομιλία στο Καπιτώλιο

Η σκυτάλη περνά σήμερα στις επαφές του Μητσοτάκη στο Καπιτώλιο και στην ομιλία του με «εθνικό και ιστορικό» στίγμα σύμφωνα με συνεργάτες του. Ο Μητσοτάκης θα έχει κατ’ ίδιαν επαφές με επικεφαλής και εκπροσώπους σημαντικών επιτροπών της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Παίρνει η Ελλάδα και F-35;

Η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα του μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς F-35 αποτέλεσε βασικό θέμα στις συζητήσεις με τον Τζον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, όπως κατέστησε σαφές ο Πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στη δεξίωση που παρέθεσε ο αμερικανός πρόεδρος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρόσθεσε ότι στόχος της χώρας μας είναι να έχει προμηθευθεί ένα σμήνος από τα αμερικανικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς έως το τέλος της δεκαετίας. Επισημαίνεται ότι από το πρόγραμμα των F-35 έχει αποβληθεί η Τουρκία, στρεφόμενη πλέον σε αναβαθμισμένα F-16, ενώ πράσινο φως για την ελληνική συμμετοχή άναψε τις προηγούμενες ημέρες και η κατασκευάστρια εταιρία Λόκχιντ – Μάρτιν.  «Ελπίζουμε να προσθέσουμε το εκπληκτικό αεροσκάφος F-35 στο οπλοστάσιό μας» είπε ο Πρωθυπουργός στην αντιφώνησή του.

 

«Καρφιά» στην Τουρκία

Παράλληλα, με φόντο το Ουκρανικό και τη ρωσική εισβολή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε να στείλει μηνύματα και στην Τουρκία: «Οποιαδήποτε παραβίαση εθνικής κυριαρχίας θα απαντηθεί» ανέφερε, προσθέτοντας ότι «οι χάρτες δεν χαράσσονται με τη βία». «Η συνάντησή μας έχει πολλές σημαντικές διαστάσεις και αναφορές. Οι νεο-ιμπεριαλιστικές φαντασιώσεις ανήκουν σε άλλες εποχές. Δεν πρέπει να πετύχουν, ώστε να στείλουν το μήνυμα και σε άλλους απολυταρχικούς ηγέτες ότι θα βρίσκουν απέναντί τους σθεναρή αντίσταση. Αυτό που προστατεύουμε είναι οι αξίες στα θεμέλια των φιλελεύθερων δημοκρατιών μας».

«Εχω ασχοληθεί με τα ελληνοαμερικανικά θέματα για πολλά χρόνια. Και δεν θυμάμαι περίοδο που τα πράγματα ήταν καλύτερα απ’ ό,τι είναι σήμερα. Αυτό οφείλεται στην κυβέρνησή σας σε μεγάλο βαθμό, πραγματικά το εννοώ» είχε σχολιάσει λίγο πριν ο Τζο Μπάιντεν.

Νωρίτερα, την ανάγκη η Ελλάδα και η Τουρκία να μείνουν μακριά από ανοιχτές αντιπαραθέσεις, χωρίς αναθεωρητικές απόψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, συμφωνώντας τελικά σε ένα πλαίσιο διαλόγου, όπως είχε συζητηθεί στην τελευταία συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη τον περασμένο Μάρτιο, είχε υπογραμμίσει ο Πρωθυπουργός στην εφ’ όλης συζήτησή του με τον αρθρογράφο της «Washington Post» Ντέιβιντ Ιγκνάσιους. Από την αίθουσα Gaston Hall του πανεπιστημίου Georgetown, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε ελπίδα για «ήρεμο καλοκαίρι». «Το τελευταίο που θέλει το ΝΑΤΟ είναι μια ανοιχτή ένταση μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας» διαμήνυσε, καταλήγοντας ότι δεν μπορεί ένα μέλος του ΝΑΤΟ να παραβιάζει τον εναέριο χώρο ενός άλλου μέλους. 

Οσα δεν έδειξαν οι κάμερες

«Μπαϊντενόπουλος»

Στη δεξίωση στον Λευκό Οίκο ο αμερικανός πρόεδρος αναζήτησε τις… ελληνικές ρίζες του. Χαριτολογώντας ανέφερε ότι του κόλλησαν το παρατσούκλι «Μπαϊντενόπουλος» από την εποχή που έπαιρνε το 92% των ψήφων της ελληνικής ομογένειας, όταν εκλεγόταν βουλευτής του Ντέλαγουερ. «Θα ήταν καλύτερα να σας λένε Μπαϊντενάκη!..» αστειεύτηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον δικό του χαιρετισμό. Ο Πρωθυπουργός προσήλθε στην αίθουσα της εκδήλωσης, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μαρέβα Γκραμπόφσκι, τις κόρες τους Δάφνη και Δανάη, με τις οποίες επισκέφθηκε νωρίτερα χθες το πρωί και τους χώρους του πανεπιστημίου Georgetown.

Η πρώτη αποστολή

Από την Ουάσιγκτον στη Θεσσαλονίκη θα βρεθεί ο Τζορτζ Τσούνης. Ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα θα έχει σύντομα τη δεύτερη «αποστολή» του από τη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του, καθώς θα μεταβεί στη Θεσσαλονίκη σε δέκα μέρες προκειμένου να δώσει το «παρών» σε διεθνές συνέδριο για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Ο Τσούνης είχε την ευκαιρία για μια πρώτη γνωριμία με έλληνες δημοσιογράφους στο προαύλιο του Georgetown University. Το κλίμα χαλαρό και ανεπίσημο με κουβέντες για την ελληνική καταγωγή του και τις πρώτες μέρες στο γραφείο του στην Αθήνα.

Το μάτι της Αγκυρας

Η Αγκυρα παρακολουθεί διεξοδικά την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και διαμαρτύρεται, παρασκηνιακώς και δημοσίως, για δηλώσεις στήριξης της Αθήνας από αμερικανικής πλευράς. Αλλά διπλωματικά έχει ήδη μπει σε κίνηση για να έχει από κοντά τη διοίκηση Μπάιντεν. Συνάντηση με την αμερικανίδα ομόλογό του, Γουέντι Σέρμαν, είχε χθες στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ο τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ, ο οποίος προετοιμάζει τη συνάντηση του ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον Αντονι Μπλίνκεν, μεθαύριο στη Νέα Υόρκη, μόλις μία ημέρα μετά την αναχώρηση του έλληνα Πρωθυπουργού.