Το γλυκό ψωμί, το τσουρέκι είναι κάτι συμβολικό, καθώς αντιπροσωπεύει την Ανάσταση του Χριστού. Το αλεύρι «ζωντανεύει» και μεταμορφώνεται σε ψωμί, συμβόλου της ζωής.
Η λέξη «τσουρέκι» προέρχεται από την τουρκική «corek», που αναφέρεται σε οποιοδήποτε ψωμί είναι φτιαγμένο με ζύμη που έχει μαγιά. Μάλιστα υπάρχουν και αλμυρά και γλυκά, ενώ υπάρχει μεγάλη ποικιλία σε σχήματα και μεγέθη ανάλογα πάντα με την περιοχή.
Οι Αρμένιοι, καθώς και οι άνθρωποι στο Αζερμπαϊτζάν, φτιάχνουν ένα “churek” που είναι ένα στρογγυλό επίπεδο ψωμί πασπαλισμένο με σουσάμι. Το όνομα “τσουρέκι” μάλλον υιοθετήθηκε από τους Έλληνες κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής, και έκτοτε ξεκίνησαν να φτιάχνουν τη δική τους εκδοχή ενός γλυκού ψωμιού φτιαγμένο με γάλα, βούτυρο και αβγά.
Μάλιστα παλιότερα τους έδιναν και διάφορα ονόματα. «Κοφίνια», «δοξάρια», «αυγούλες», «κουτσούνες», «κουζουνάκια», είναι μερικά από αυτά. Βέβαια το πιο γνωστό είναι η πλεξούδα, στην μία άκρη της οποίας τοποθετείται και ένα κόκκινο αυγό, το οποίο χρησίμευε στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων.
Το τσουρέκι είναι μόνο ένα από τα ποικίλα εορταστικά ψωμιά της ελληνικής παράδοσης, όμως ίσως είναι το πιο γνωστό. Εκτός από το τσουρέκι, υπάρχουν και άλλες ποικιλίες Πασχαλινού ψωμιού γνωστές ως “λαμπροκούλουρα” ή “λαμπρόψωμο” ή με άλλες ονομασίες ανάλογα με την τοπική παράδοση.
Το ψωμί αυτό είναι συμβολικό, γιατί αντιπροσωπεύει την ανάσταση του Χριστού, καθώς το αλεύρι ζωντανεύει και μεταμορφώνεται σε ψωμί. Συμβόλιζε τη “ζωή” και στην ειδωλολατρική παράδοση και μπορούμε να βρούμε απομεινάρια της ακόμη και σήμερα, σε παραδόσεις όπως της προσφοράς Πασχαλινού ψωμιού και κόκκινων αβγών στους τάφους αγαπημένων προσώπων κατά το Πάσχα.
Το σχήμα των Πασχαλινών ψωμιών ποικίλλει ανάλογα με τις τοπικές παραδόσεις. Το πιο γνωστό είναι φυσικά η πλεξούδα, με ή χωρίς κόκκινο αβγό. Οι πλεξούδες και οι κόμποι προέρχονται από τους ειδωλολατρικούς χρόνους ως σύμβολα για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων.
Εκτός όμως από το τσουρέκι η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα που βάφουμε κόκκινα τα αυγά. Σύμφωνα με την παράδοση τα αυγά είναι σύμβολο της γονιμότητας και της έναρξης ενός νέου κύκλου ζωής, γιατί συμβολίζουν το Αίμα του Χριστού. Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου. Τότε που ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του στους 12 Αποστόλους.
Μάλιστα υπάρχει και μία ακόμη εκδοχή που θέλει την Παναγία να προσέφερε ένα καλάθι με αυγά στους φρουρούς του Χριστού, παρακαλώντας τους να μην τον βασανίσουν.Τότε όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα.
Πάντως η παράδοση θέλει το πρώτο αυγό που βάφεται κόκκινο είναι της Παναγίας και δεν σπάζεται, αλλά φυλάγεται στο εικονοστάσι μέχρι το επόμενο Πάσχα.
