Τι ήταν η Eπανάσταση του 1821; Ποιες ομάδες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον ξεσηκωμό και ποιες προσωπικότητες αναδεικνύονται σήμερα οι σημαντικότερες στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας; Απαντήσεις στα επίμαχα και σε πολλά ερωτήματα ακόμα δίνει η έρευνα της Prorata που δημοσιεύει σήμερα η «Εφ.Συν.».
Αφορμή στέκεται η επέτειος 200 χρόνων από την εξέγερση των επαναστατημένων Ελλήνων με σκοπό την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους. Παράλληλα επιχειρείται η καταγραφή της άποψης της κοινής γνώμης για γεγονότα και πρόσωπα που σημάδεψαν τη μετέπειτα πορεία του έθνους, με τα στοιχεία που προκύπτουν να εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς δεν λείπουν οι συγκλίσεις αλλά και οι αποκλίνουσες προσλαμβάνουσες για όλα εκείνα που συνδιαμορφώνουν τη συλλογική μας ταυτότητα.
Πιο αναλυτικά, από τα δεδομένα που ξεχωρίζουν είναι ότι για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων η Επανάσταση του ’21 χαρακτηρίζεται εθνική (93%), κοινωνική (68%) και θρησκευτική με το ίδιο ακριβώς ποσοστό, ενώ η συμβολή των κλεφτών και αρματολών, των νησιωτών πλοιοκτητών και των διανοούμενων της εποχής θεωρείται θετική με ποσοστό από 90% και άνω. Δεν συμβαίνει το ίδιο για τον ρόλο των προεστών, όπου οι απόψεις είναι μοιρασμένες (45% θετικές, 45% αρνητικές), και της Εκκλησίας (68% θετικές, 30% αρνητικές).
Επίσης η ανάμιξη των ξένων δυνάμεων στα ελληνικά ζητήματα κατά την ελληνική επανάσταση αποτιμάται με θετικό πρόσημο για το 74%, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες ιστορικές συγκυρίες για τις οποίες τίθεται το ίδιο ερώτημα (εμφύλιος, δικτατορία, μεταπολίτευση, οικονομική κρίση του 2010 και μνημονιακά χρόνια) και οι απαντήσεις για τη στάση του ξένου παράγοντα είναι αρνητικές.
Σε σχέση με τις προσωπικότητες της περιόδου, ο αρχιστράτηγος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατατάσσεται με μεγάλη διαφορά στην κορυφή της λίστας και ακολουθούν οι Ανδρέας Μιαούλης, Ιωάννης Καποδίστριας και Γεώργιος Καραϊσκάκης. Τέλος, ειδική μνεία πρέπει να γίνει για την εκτίμηση του 60% που πιστεύει ότι είναι αληθινή η ιστορία του κρυφού σχολειού επί Τουρκοκρατίας όπου μοναχοί και κληρικοί δίδασκαν σε νεαρούς Ελληνες και Ελληνίδες (το 37% αρνείται την ύπαρξή του).
Το επόμενο κεφάλαιο της δημοσκόπησης διερευνά την εικόνα και τα συναισθήματα των πολιτών για ιστορικά ορόσημα του τόπου στη διάρκεια των επόμενων δύο αιώνων. Μεταξύ αυτών η καταστροφή της Σμύρνης όπου κυριαρχούν η λύπη και ο θυμός, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος με την υπερηφάνεια να αποτελεί το πλειοψηφικό αίσθημα για τους συμμετέχοντες, (όπως και στην αντίστοιχη ερώτηση για την εθνική αντίσταση).
Ντροπή νιώθουν οι ερωτηθέντες για τον εμφύλιο πόλεμο (47%), θυμό για τη δικτατορία (37%), θαυμασμό για την εξέγερση του Πολυτεχνείου (38%) και χαρά για την είσοδο στην Ε.Ε. (39%). Θυμός και λύπη είναι τα βασικά συναισθήματα με 20% αμφότερα για την κοινωνική έκρηξη των νέων μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου, ενώ ντροπή δηλώνει το 30% των πολιτών για τις ημέρες του δημοψηφίσματος το 2015. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι απαντήσεις παρουσιάζουν διακυμάνσεις ανάλογα με την πολιτική τοποθέτηση του κάθε συμμετέχοντα.
Στο τελευταίο μέρος η μέτρηση ζητά την άποψη περί προσώπων με επιρροή και ανεξίτηλη σφραγίδα στην πολιτική ζωή κατά την πρόσφατη ιστορία μας και τα αποτελέσματα είναι εξίσου εντυπωσιακά. Δημοφιλέστεροι χρίζονται οι Ιωάννης Καποδίστριας (95%), Ελευθέριος Βενιζέλος (84%), Χαρίλαος Τρικούπης (79%), ενώ εστιάζοντας στους ηγέτες της Μεταπολίτευσης ο Λεωνίδας Κύρκος και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ισοψηφούν με 61% σε θετικές γνώμες και ακολουθούν ο Ανδρέας Παπανδρέου με 55% και ο Χαρίλαος Φλωράκης με 52%. Περισσότερες αρνητικές (56%) έναντι θετικών κρίσεων (40%) συγκεντρώνει στον αντίποδα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
