Η νέα εποχή του Τραμπ και οι θετικές δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου για τον Ερντογάν δεν είναι επαρκείς για να αποδώσουν την πραγματική κατάσταση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει διατηρήσει μια ισορροπία ανάμεσα στη Δύση, τη Ρωσία και την Κίνα για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Η Τουρκία έχει εκμεταλλευτεί τη βοήθεια και των δύο πλευρών κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, ενισχύοντας τη στρατιωτική της επιρροή σε περιοχές όπως η Συρία, η Λιβύη, και η ανατολική Μεσόγειος, ενώ έχει επενδύσει στην εθνική της αμυντική βιομηχανία.
Όπως αναφέρει ο Paul Taylor στον Guardian, οι διεθνείς αναλυτές συχνά αναφέρονται στην έννοια της «εξισορροπητικής πράξης», ενώ οι Τούρκοι προτιμούν να μιλούν για «στρατηγική αυτονομία», δηλαδή την ικανότητα να προστατεύουν τα συμφέροντά τους χωρίς εξωτερική εξάρτηση.
Στη δεύτερη θητεία του Τραμπ, είναι ερωτηματικό αν ο Ερντογάν θα μπορέσει να συνεχίσει τα γεωπολιτικά του ακροβατικά και να αποκομίσει οφέλη. Αν και υπήρξαν διαφωνίες και παρεξηγήσεις που έχουν δημιουργήσει δυσπιστία μεταξύ των δύο χωρών, η σχέση παραμένει σε μια κατάσταση «σταθερής αστάθειας», σύμφωνα με τον Άαρον Στάιν.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, οι ΗΠΑ απέκλεισαν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F35 λόγω της αγοράς ρωσικών συστημάτων αεράμυνας. Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Ο Τραμπ είχε απειλήσει να καταστρέψει την τουρκική οικονομία εάν ο Ερντογάν επιτίθετο στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία, οι οποίες υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Παρά τις προκλήσεις, ο Ερντογάν ήταν από τους πρώτους ηγέτες που καλωσόρισαν τη νίκη του Τραμπ.
Ευκαιρίες και προκλήσεις για την Τουρκία
Η επιστροφή του Τραμπ προσφέρει ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για την Τουρκία. Η νέα κυβέρνηση μπορεί να είναι λιγότερο αυστηρή όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ενδέχεται να είναι πιο σκληρή σχετικά με τις σχέσεις με το Ισραήλ και τη Χαμάς.
Ο Ερντογάν δεν έχει επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο υπό την προεδρία του Μπάιντεν, ενώ οι σχέσεις παρέμειναν ψυχρές. Ωστόσο, η Τουρκία παραμένει στρατηγικής σημασίας χώρα, με επιρροή που εκτείνεται από την Κεντρική Ασία έως την Αφρική.
Αν και η Τουρκία αρνείται να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ΗΠΑ και η Τουρκία μπορεί να βρουν μια κοινή βάση για συνεργασία στη Συρία.
Αν και οι σχέσεις με την Ελλάδα φαίνεται να βελτιώνονται, η Άγκυρα εξακολουθεί να διατηρεί προσεκτική στάση απέναντι στους ισχυρούς γείτονές της.
Η υποστήριξη της Τουρκίας προς την Ουκρανία με την προμήθεια όπλων, όπως τα Bayraktar, δείχνει την επιθυμία της να διατηρήσει τη στρατηγική της θέση στην περιοχή.
Ερντογάν και Πούτιν
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Ερντογάν μπορεί να προσφέρει μεσολάβηση μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, αν και οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας είναι περίπλοκες. Η υποστήριξη του Ερντογάν στη Χαμάς μπορεί να προκαλέσει εντάσεις με μια φιλοϊσραηλινή κυβέρνηση Τραμπ.
Η Άγκυρα μπορεί να έχει διακόψει τις εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, αλλά οι εμπορικές συναλλαγές συνεχίζονται με άλλους τρόπους. Ο Ερντογάν φαίνεται να επιδιώκει να διατηρήσει τις σχέσεις του με το Ισραήλ, αν και η κατάσταση παραμένει τεταμένη.
Η πιθανότητα μιας σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ στη Συρία είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, καθώς οι δύο χώρες έχουν γίνει γείτονες σε μια περιοχή γεμάτη αβεβαιότητα.
