Η Ουκρανία βρίσκεται σε μια κρίσιμη κατάσταση και η Ευρώπη καλείται να απαντήσει στο ερώτημα αν μπορεί να σταθεί απέναντι στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, οι οποίες προετοιμάζονται για διαπραγματεύσεις σχετικά με την κατάληξη του πολέμου.
Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη είχε στηριχθεί στη βοήθεια των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία. Σήμερα, όμως, βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ισχυρό ηγέτη στον Λευκό Οίκο, τον Ντόναλντ Τραμπ, και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η ικανότητα της Ευρώπης να αντέξει απέναντι σε αυτή τη νέα πρόκληση εξαρτάται από τους οικονομικούς πόρους, την αποφασιστικότητα και την πολιτική ενότητα, σύμφωνα με το Reuters.
Η απάντηση στο ερώτημα αν η Ευρώπη μπορεί να σταθεί απέναντι στις ΗΠΑ και τη Ρωσία ταυτόχρονα δεν είναι εύκολη. Η Ευρώπη είναι διχασμένη και αδύναμη, αλλά αν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο Βασίλειο συνεργαστούν αποφασιστικά, ίσως καταφέρουν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.
Η ευάλωτη θέση της Ευρώπης έγινε προφανής την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Τραμπ επικοινώνησε με τον Πούτιν για να ξεκινήσει ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία, πριν καν μιλήσει με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν ρόλο για την Ευρώπη στις συνομιλίες που ξεκινούν άμεσα στη Σαουδική Αραβία.
Ο κίνδυνος είναι ότι ο Τραμπ θα καταλήξει σε μια συμφωνία που θα ισοδυναμεί με παράδοση του Κιέβου και θα την παρουσιάσει ως τετελεσμένο γεγονός.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, προειδοποίησε τους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι θα πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά τους, καθώς οι ΗΠΑ δεν την θεωρούν πλέον βασική τους προτεραιότητα.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Βανς, κατηγόρησε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για περιορισμό της ελευθερίας του λόγου και δίωξη πολιτικών της άκρας δεξιάς.
Επιπλέον, ο Τραμπ απείλησε με «αντισταθμιστικούς» δασμούς σε χώρες που επιβάλλουν υψηλότερους εμπορικούς φόρους από τις ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά την Ευρώπη.
Τα δύο πλάνα που είναι στο τραπέζι
Η κορυφαία προτεραιότητα της Ευρώπης θα πρέπει να είναι η αποτροπή μιας δυσμενούς συμφωνίας για την Ουκρανία. Αν και οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μικρές, η καλύτερη επιλογή της είναι να δεσμευτεί να παρέχει το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής βοήθειας που θα χρειαστεί το Κίεβο σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός – αλλά μόνο εφόσον οι ευρωπαϊκές χώρες και η Ουκρανία αποδεχτούν τη συμφωνία.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα:
- Οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν περιορισμένο στρατιωτικό προσωπικό και κάποιες, όπως η Πολωνία, επιθυμούν να διατηρήσουν τις δυνάμεις τους εντός συνόρων για την άμυνά τους κατά μιας πιθανής ρωσικής επίθεσης.
- Ο Πούτιν είναι πιθανό να απορρίψει κάθε τέτοια πρωτοβουλία, ενώ ο Τραμπ μπορεί να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του Ρώσου προέδρου.
Αν η Ευρώπη αποτύχει να σκληρύνει τη στάση του Τραμπ, θα χρειαστεί ένα εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση που εκείνος επιβάλει μια συμφωνία μη αποδεκτή από την Ουκρανία. Σε αυτή την περίπτωση, η λιγότερο κακή επιλογή της Ευρώπης θα ήταν να ενισχύσει τη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξή της στο Κίεβο.
Ωστόσο, και αυτό το σχέδιο έχει προβλήματα. Η Ευρώπη θα δυσκολευτεί να καλύψει το κενό αν η κυβέρνηση Τραμπ εγκαταλείψει την Ουκρανία, καθώς οι αμυντικές βιομηχανίες της δεν παράγουν οπλισμό με γρήγορο ρυθμό.
Επιπλέον, αν η Ευρώπη υπονομεύσει μια συμφωνία ανάμεσα σε Τραμπ και Πούτιν, ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επιτρέποντας στη Μόσχα να αναπληρώσει το πολεμικό της ταμείο.
Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ θα θελήσει να αποφύγει να φανεί ότι εγκαταλείπει την Ουκρανία, πράγμα που ίσως τον πιέσει να υιοθετήσει σκληρότερη στάση στις διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, η Ευρώπη δεν μπορεί να βασιστεί σε αυτό και χρειάζεται ένα εναλλακτικό σχέδιο.
Η τελευταία «εναλλακτική»
Αν αποτύχουν οι άλλες επιλογές, η Ευρώπη θα πρέπει να ενισχύσει τη στρατιωτική της αυτονομία, δημιουργώντας έναν ισχυρό ευρωπαϊκό πυλώνα του ΝΑΤΟ που θα αποτρέπει μια ρωσική επίθεση, ακόμη και χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ. Αυτό θα απαιτήσει τεράστιες δαπάνες.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ – που πλέον θεωρείται το ελάχιστο αναγκαίο – θα κοστίσει τουλάχιστον 2,1 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία.
Επιπλέον, η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει εσωτερικές διαιρέσεις και την άνοδο εθνικιστικών κομμάτων που αντιτίθενται στη μεγαλύτερη ενοποίηση. Παρ’ όλα αυτά, η πολιτική στάση του Τραμπ ίσως αποτελέσει το σοκ που χρειάζεται η Ευρώπη για να ενωθεί και να ενισχύσει την άμυνά της.
Η πρόκληση είναι τεράστια, αλλά η Ευρώπη δεν έχει πολλές επιλογές, εκτός αν αποφασίσει να ακολουθήσει τον Τραμπ και να πιέσει την Ουκρανία να υποταχθεί σε μια επώδυνη συμφωνία με τη Ρωσία.
