Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει εκφράσει εδώ και καιρό την επιθυμία του να καθιερώσει τη χώρα του ως περιφερειακό «κόμβο» φυσικού αερίου.
Η Τουρκία ξεκινά διπλωματικές ενέργειες για την επανέναρξη των ενεργειακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στοχεύοντας να γίνει βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου. Οι προηγούμενες συζητήσεις είχαν σταματήσει λόγω των εντάσεων με την Κύπρο, σύμφωνα με πληροφορίες από το Politico.
Όπως δήλωσε ο πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ, Φαρούκ Καϊμακτσί, η ενεργειακή συνεργασία θα είναι στο επίκεντρο της ατζέντας, στο πλαίσιο μιας προγραμματισμένης αναθέρμανσης των σχέσεων που θα περιλαμβάνει εμπορικές συνομιλίες και πολιτική συνεργασία για τις κρίσεις στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Αυτή η πρωτοβουλία έρχεται καθώς χώρες της ΕΕ, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, αναζητούν εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου μετά την λήξη της συμφωνίας μεταφοράς μέσω Ουκρανίας στις αρχές του έτους.
«Διαθέτουμε τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου», δήλωσε ο Καϊμακτσί. «Έχουμε 18 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν, και μπορούμε να το επεκτείνουμε συνδέοντάς το με αέριο από τη Μεσόγειο. Ο ρόλος μας και οι δυνατότητές μας είναι εκεί».
Παράλληλα, οι συνομιλίες για το εμπόριο ενέργειας μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ είχαν ανασταλεί το 2019, καθώς οι ηγέτες του μπλοκ δήλωσαν ότι δεν θα γίνουν συναντήσεις «προς το παρόν» λόγω των διαφορών μεταξύ Άγκυρας και Κύπρου σχετικά με τα δικαιώματα γεώτρησης φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι τουρκικές εταιρείες επιθυμούσαν να εξορύξουν ορυκτά καύσιμα εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων. Η Κύπρος και η Ελλάδα επιθυμούν επίσης να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους, αλλά έχουν αντιμετωπίσει την αντίθεση της Τουρκίας.
«Παρά τις δυνατότητές μας, ο ενεργειακός διάλογος ΕΕ-Τουρκίας έχει μπλοκαριστεί από το 2019. Το θεωρούμε χαμένη ευκαιρία», δήλωσε ο Καϊμακτσί. «Η Τουρκία είναι μία από τις κύριες ενεργειακές αρτηρίες – το αν θα τη χρησιμοποιήσει εξαρτάται από την ΕΕ».
Μόνο η Κύπρος παραμένει αντίθετη στην επανέναρξη του διαλόγου. «Μπορεί να μην χρειάζονται πολλή ενέργεια στην ηλιόλουστη Μεσόγειο», είπε ο πρεσβευτής, «αλλά τα περισσότερα κράτη μέλη λένε το αντίθετο. Έτσι, το θέμα θα συνεχιστεί».
Παιχνίδια εξουσίας
Εκτός από την μεταφορά αζέρικου φυσικού αερίου και την εξαγωγή των δικών της αποθεμάτων, η Τουρκία εισάγει καύσιμα από τη Ρωσία μέσω του αγωγού TurkStream. Μετά τη λήξη της συμφωνίας του Κρεμλίνου με την Ουκρανία, ο υποθαλάσσιος αυτός σύνδεσμος είναι η μόνη οδός για την αποστολή προμηθειών στην Ευρώπη.
Ο Ερντογάν επιδιώκει να μετατρέψει τη χώρα του σε περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου, ενσωματώνοντας εισαγωγές από γειτονικές χώρες και ενισχύοντας την εξόρυξη στα παράκτια ύδατά της.
«Με τη λήξη της συμφωνίας Ουκρανίας-Ρωσίας, το TurkStream αποκτά μεγαλύτερη σημασία», δήλωσε ο ενεργειακός αναλυτής του German Marshall Fund, Καντρί Ταστάβ. «Η τιμή του φυσικού αερίου είναι ακόμη θέμα για την ΕΕ και η τουρκική θέση γίνεται πιο ισχυρή».
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία ανησυχούν ότι θα υποστούν συνέπειες από την διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, παρά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι δεν υπάρχει πρόβλημα εφοδιασμού.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν απείλησε να μπλοκάρει την ανανέωση των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, αν το Κίεβο δεν συμφωνήσει στην επανέναρξη της διαδρομής.
«Δεν θα επεκτείνουμε τη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy. «Δεν θα τους επιτρέψουμε να κερδίσουν από το αίμα μας». Ωστόσο, το Κίεβο είναι ανοιχτό στην προοπτική μεταφοράς αζέρικου φυσικού αερίου μέσω των αγωγών του, εφόσον η Μόσχα δεν επωφεληθεί από αυτό.
