Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, μέσω του Έλον Μάσκ, να κλείσει την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (USAID), έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες. Οι 10.000 υπάλληλοι της υπηρεσίας μένουν σε αβεβαιότητα, ενώ η είδηση αυτή περνά σε δεύτερη μοίρα μπροστά στις μεγάλες αλλαγές που αναμένονται από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση.
Η USAID είναι ο μεγαλύτερος δωρητής ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως, με 72 δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας το 2023 για προγράμματα που αφορούν υγειονομική περίθαλψη, καθαρό νερό, θεραπείες για HIV/AIDS και άλλα. Το 2024, η υπηρεσία κάλυψε το 42% της ανθρωπιστικής βοήθειας που καταγράφεται από τον ΟΗΕ.
Ωστόσο, η USAID χρηματοδοτεί επίσης «ανεξάρτητα» Μέσα Ενημέρωσης και δημοσιογράφους σε χώρες όπως το Ιράν και την Ουκρανία. Οι «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» αναφέρουν ότι το 90% των ΜΜΕ στην Ουκρανία στηρίζεται σε χρηματοδότηση της USAID, ενώ και ρωσικά αντιπολιτευόμενα Μέσα περιλαμβάνονται στο payroll της υπηρεσίας.
Οι επιπτώσεις της απόφασης
Η απόφαση να παγώσει η χρηματοδότηση της USAID προκαλεί χάος στη δημοσιογραφία παγκοσμίως. Ο οργανισμός «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» προειδοποιεί ότι η υποστήριξη σε ανεξάρτητα Μέσα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφάνεια και τη Δημοκρατία. Η απόφαση του Τραμπ, που κατηγορεί την «βιομηχανία ξένης βοήθειας» για μη ευθυγράμμιση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ, ενδέχεται να δημιουργήσει κενά που θα εκμεταλλευτούν αυταρχικά καθεστώτα.
Η USAID έχει χρηματοδοτήσει εκπαίδευση και υποστήριξη 6.200 δημοσιογράφων και έχει στηρίξει 707 μη κρατικά ειδησεογραφικά πρακτορεία. Ο προϋπολογισμός του 2025 περιλάμβανε 268 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη ανεξάρτητων μέσων.
Διαφάνεια στις πηγές χρηματοδότησης
Υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με την «ανεξαρτησία» των ΜΜΕ που χρηματοδοτούνται από την USAID. Αν και αυτά μπορεί να είναι ανεξάρτητα από τις τοπικές κυβερνήσεις, η χρηματοδότησή τους από μια ξένη χώρα εγείρει ζητήματα διαφάνειας. Γιατί δεν αναφέρεται η πηγή χρηματοδότησης στις αναρτήσεις τους;
Η USAID έχει χαρακτηριστεί ως μηχανισμός αποσταθεροποίησης εχθρικών κυβερνήσεων και έχει συνδεθεί με την CIA. Ορισμένοι οργανισμοί, όπως οι RSF, αναδεικνύουν ένα δίκτυο ανεξάρτητων ΜΜΕ που κινδυνεύουν να κλείσουν.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η USAID έχει χρηματοδοτήσει οργανώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, που έλαβε 300.000 δολάρια για τη δημιουργία Κέντρου Προσομοιωμένων Συναλλαγών. Άλλες οργανώσεις που έχουν λάβει χρηματοδότηση περιλαμβάνουν το Better Days Greece και το Habibi.Works, που υποστηρίζουν πρόσφυγες και μετανάστες.
Η κριτική του Έλον Μάσκ
Ο Έλον Μάσκ χαρακτήρισε την USAID ως «εγκληματική οργάνωση» και ζήτησε να σταματήσει η λειτουργία της. Ο Τραμπ ζητάει τη μείωση της ανθρωπιστικής βοήθειας, προκαλώντας ανησυχία στις ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Αργία για το προσωπικό της USAID
Το προσωπικό της USAID θα τεθεί σε αργία παγκοσμίως, με μόνο ορισμένα κρίσιμα μέλη να εξαιρούνται. Η ανακοίνωση επισημαίνει ότι η υπηρεσία σχεδιάζει την επιστροφή των υπαλλήλων στις ΗΠΑ.
