Ειδήσεις έβγαλε η συνέντευξη Τύπου της Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Κύπρο, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση για μερική άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων από τις ΗΠΑ, το οποίο έφερε και οργισμένη αντίδραση από την Άγκυρα.
Η Τζούντιθ Γκάρμπερ επιχείρησε να χαμηλώσει τους τόνους, προσγειώνοντας, εμμέσως, όσους είδαν ηχηρό μήνυμα προς την Άγκυρα πίσω από την κίνηση αυτή.
Σαφώς η πρέσβειρα δεν θα μπορούσε να δηλώσει ανοιχτά πως η αμερικανική απόφαση σχετίζεται με την αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα μετά την διαμαρτυρία της Άγκυρας σε υψηλούς τόνους, όμως ανέφερε ότι η Τουρκία είχε ενημερωθεί για την κίνηση από το βράδυ της Τρίτης.
Όμως, η Αμερικανίδα διπλωμάτης έδειξε, εμμέσως πλην σαφώς, προς τη Λευκωσία ότι η άρση του εμπάργκο όπλων δεν έρχεται χωρίς… προαπαιτούμενα.
Σύμφωνα με την Τζ. Γκάρμπερ, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να κάνει περισσότερα για την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος στο νησί (κυρίως από τη Ρωσία), ενώ, περνώντας στο παρασύνθημα, δήλωσε ότι η Λευκωσία θα πρέπει να προβεί σε περαιτέρω βήματα για άρνηση ελλιμενισμού στη χώρα ρωσικών στρατιωτικών πλοίων, χαρακτηρίζοντας τη Ρωσία ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα για την ευρύτερη περιοχή.
Τέλος, η κα Γκάρμπερ ανέφερε ότι η απόφαση δεν αλλάζει τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και την επιθυμία αυτών για μια βιώσιμη λύση στο Κυπριακό στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και επανένωσης του νησιού.
Χαρακτήρισε, βέβαια, την Κύπρο ως σημαντικό εταίρο κλειδί, ενώ μίλησε εκτενώς για την ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή.
Σε ερώτηση αν υπάρχει αλλαγή στους ενεργειακούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ στην Κύπρο, μετά και τις πρόσφατες επαφές του Προέδρου Αναστασιάδη με τις εταιρείες Chevron και Noble, η κα Γκάρμπερ τόνισε: «Υπήρξε όντως μια μικρή καθυστέρηση λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. Αλλά είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι για την παρουσία της Exxon Mobil και της Chevron στην περιοχή. Αναγνωρίζουμε το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται τους υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ της».
Σε δεύτερη ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, σχετικά με το ενδεχόμενο παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, η κα Γκάρμπερ ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία και οι ΗΠΑ βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία, γεγονός το οποίο εντάσσεται σε γενικότερο πλαίσιο διμερών σχέσεων και όχι ως μέρος των τελευταίων εξελίξεων στην περιοχή.
Την είδηση για τη μερική άρση του αμερικανικού εμπάργκο χαιρέτισε χθες το βράδυ ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, εκτιμώντας πως πρόκειται για μια θετική εξέλιξη που ενισχύει περαιτέρω τη διμερή σχέση ασφάλειας μεταξύ της Κύπρου και των ΗΠΑ.
Όπως αναμενόταν, η είδηση προκάλεσε την ενόχληση της Τουρκίας με το υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής χώρας να δηλώνει πως σε «μια περίοδο που γίνονται προσπάθειες αποκλιμάκωσης, η απόφαση των ΗΠΑ δηλητηριάζει το ειρηνικό περιβάλλον» και απειλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες με αντίμετρα.
«Η απόφαση των ΗΠΑ αγνοεί την ισότητα και την ισορροπία μεταξύ των δύο λαών στο νησί. Είναι βέβαιο ότι θα πλήξει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος», σημειώνει και υπογραμμίζει πως «είναι ασύμβατη με το πνεύμα της συμμαχίας».
Δεν είναι τυχαία η χρονική συγκυρία που ανακοινώνεται η αμερικανική απόφαση, για άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο καθώς το εμπάργκο είχε επιβληθεί προ 33 ετών και συγκεκριμένα το 1987. Η άρση συμπεριλαμβάνεται στον νόμο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ που πέρασε από την Ολομέλεια της Γερουσίας, θα έχει ισχύ για έναν χρόνο και θα μπορεί να ανανεώνεται σε ετήσια βάση.
Σε μία πρώτη ανάγνωση το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε μήνυμα στην Άγκυρα -καθώς η τουρκική προκλητικότητα χτυπά «κόκκινο»- ότι επιδιώκει να ενισχύσει τη σταθερότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Την απόφαση ανακοίνωσε ο ίδιος ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, ο οποίος επικοινώνησε χθες τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον ενημέρωσε σχετικά.
Σε ανάρτησή του στον επίσημο λογαριασμό του στο Twitter, ο Νίκος Αναστασιάδης τονίζει: «Χαιρετίζω την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων σε ό,τι αφορά μη φονικούς εξοπλισμούς. Μια θετική εξέλιξη που ενισχύει περαιτέρω τη διμερή σχέση ασφάλειας μεταξύ της Κύπρου και των ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας με τον Μ. Πομπέο και οι δύο εκφράσαμε τις σοβαρές ανησυχίες μας για την ασταθή κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Τονίσαμε επίσης τη σημασία της μείωσης των εντάσεων στην περιοχή, λόγω της επιθετικής συμπεριφοράς της Τουρκίας.
Υπογράμμισα επίσης τις τουρκικές απειλές για το άνοιγμα της πόλης των Βαρωσίων και τις προσπάθειές μας να συνεχίσουμε τη διαπραγματευτική διαδικασία για το Κυπριακό».
Όπως ήταν φυσικό, η απόφαση των ΗΠΑ για μερική άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο προκάλεσε την ενόχληση της Τουρκίας.
Το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας τόνισε πως η απόφαση αυτή «δηλητηριάζει τις ελπίδες για ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι ασύμβατη με το πνεύμα της συμμαχίας».
Όπως υπογραμμίζει η ανακοίνωση: «Η απόφαση των ΗΠΑ για την άρση του εμπάργκο όπλων κατά της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης αγνοεί την ισότητα και την ισορροπία μεταξύ των δύο λαών στο νησί. Είναι βέβαιο ότι αυτή η απόφαση θα πλήξει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος».
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τόνισε ότι, σε μια περίοδο εν εξελίξει προσπαθειών για μείωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ΗΠΑ λαμβάνουν μια τέτοια απόφαση που είναι ασύμβατη με το πνεύμα της συμμαχίας.
«Αναμένουμε από τις ΗΠΑ να επανεξετάσουν την απόφασή τους και να υποστηρίξουν τις υπάρχουσες προσπάθειες για την επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή», συμπληρώνει η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, προειδοποιώντας πως σε διαφορετική περίπτωση «η Τουρκία, ως εγγυήτρια χώρα για την Κύπρο, θα λάβει αποφασιστικά τα απαραίτητα μέτρα για να εγγυηθεί την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων, σύμφωνα με τη νομική και ιστορική ευθύνη της».
Την ίδια ώρα, στην απόφαση των ΗΠΑ αναφέρθηκε η πρέσβης της χώρας στην Κύπρο, Τζούντιθ Γκάρμπερ.
«Είμαι τόσο περήφανη που βλέπω πως η σχέση ασφάλειας μεταξύ των ΗΠΑ και της Κυπριακής Δημοκρατίας εμβαθύνεται κατά τη διάρκεια της δικής μου θητείας. Προσβλέπω στη συνέχιση της συνεργασίας, που θα ανταποκρίνεται σε ζητήματα κοινής ανησυχίας, όπως είναι η μη διάδοση (σ.σ.: των πυρηνικών όπλων), το trafficking και οι τρομοκρατικές απειλές», αναφέρει στον επίσημο λογαριασμό της στο Twitter η κυρία Γκάρμπερ.
