Στη σημερινή παρέμβαση του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης υπενθύμισε πως τον περασμένο Ιούνιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε επαναλάβει την προσήλωσή του στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα και είχε καλέσει την Τουρκία να πράξει το ίδιο, σύμφωνα με γραπτή δήλωση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου Μάριου Πελεκάνου.
Ακολούθως, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε στα όσα επισυνέβησαν στην άτυπη τριμερή συνάντηση της Νέας Υόρκης στις 27 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια της οποίας συμφωνήθηκε ο διορισμός Ειδικού Απεσταλμένου του ΟΗΕ για το Κυπριακό, με στόχο να ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια, ούτως ώστε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήγησε πως, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, η τουρκική πλευρά – και παρά τα όσα είχαν συμφωνηθεί με τον τ/κ ηγέτη ενώπιον του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ – υπαναχώρησε, αρνούμενη τον διορισμό Ειδικού Απεσταλμένου, με στόχο την εδραίωση του υφιστάμενου αδιεξόδου.
Εν συνεχεία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετάφερε πως η στάση της Τουρκίας συνοδεύεται και με μία σειρά από νέων παραβιάσεων του Διεθνούς Δικαίου – και πάλι σε πλήρη περιφρόνηση των όσων το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την είχε καλέσει να πράξει – που όχι μόνο εμποδίζουν την προοπτική επανέναρξης ενός γόνιμου διαλόγου – αλλά επανακλιμακώνουν τις εντάσεις, κατά παράβαση των όσων είχε ζητήσει η ΕΕ από την Άγκυρα.
Πιο συγκεκριμένα:
(α) Στις 3 Οκτωβρίου, δύο τουρκικά πολεμικά πλοία εμπόδισαν το αδειοδοτημένο από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας ερευνητικό σκάφος «NAUTICAL GEO», που επιχειρούσε να διεξάγει έρευνες εντός της κυπριακής αποκλειστικής ζώνης, σε περιοχή που έχει οριοθετηθεί μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, 20 μόλις ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά της Κύπρου. Οι εργασίες του εν λόγω ερευνητικού σκάφους σχετίζονται με την κατασκευή του αγωγού EastMed, ένα σημαντικό έργο που εντάσσεται στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και χρηματοδοτείται από την ΕΕ.
(β) Στις 13 Οκτωβρίου, οι κατοχικές αρχές ξεκίνησαν μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής στη λεγόμενη «πιλοτική περιοχή» στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων. Στο σημείο αυτό, ο ΠτΔ υπενθύμισε πως ο μονομερής και παράνομος αποχαρακτηρισμός της «πιλοτικής περιοχής», από στρατιωτικής σε κατοικημένης είχε οδηγήσει στην ομόφωνη καταδίκη της Τουρκίας από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά και από την ΕΕ, οι οποίες ζήτησαν την άμεση των έκνομων ενεργειών της.
(γ) Στις 15 Οκτωβρίου, το κατοχικό καθεστώς προχώρησε στην παραχώρηση προς τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις, γης συνολικής έκτασης 145 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Ριζοκάρπασο, που αποτελεί ιδιοκτησία ε/κ προσφύγων, με προφανή στόχο την κατασκευή κάποιου είδους μεγάλης στρατιωτικής εγκατάστασης. Η κίνηση αυτή λαμβάνει χώρα σε συνδυασμό με την τουρκική βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, καθώς επίσης και με τους τουρκικούς σχεδιασμούς για κατασκευή άλλης ναυτικής βάσης στις κατεχόμενες περιοχές.
Ακολούθως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διερωτήθηκε πώς θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για πιθανή προσφορά θετικής ατζέντας προς την Τουρκία με αυτά τα δεδομένα και υπενθύμισε πως αναμένουμε και το σχετικό έγγραφο επιλογών για ενέργειες που δύναται να λάβει η ΕΕ σε σχέση με τις έκνομες τουρκικές ενέργειες στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.
Περαιτέρω, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε πως – πέραν των πιο πάνω υπαρξιακών απειλών – αντιμετωπίζουμε και υβριδικές απειλές από την Τουρκία στο ζήτημα του μεταναστευτικού, ενημερώνοντας πως μόνο το 2021 καταγράφηκαν περισσότερο από 6800 αιτήσεις ασύλου και από αυτές οι 6250 προήλθαν μέσω των κατεχομένων, με την Κύπρο να έχει τον μεγαλύτερο κατά κεφαλή ποσοστό αιτητών ασύλου στην ΕΕ.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επεσήμανε επίσης πως οι αυξημένες ροές οφείλονται κατά κύριο λόγο στην εργαλειοποίηση των μεταναστών από την Τουρκία και τη συστηματική και σκόπιμη προώθησή τους μέσω της Πράσινης Γραμμής στις ελεύθερες περιοχές, σε παραβίαση των υποχρεώσεων της που απορρέουν από τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016, στηλιτεύοντας την ίδια στιγμή το γεγονός πως η Τουρκία συνεχίζει την πολιτική εποικισμού των κατεχομένων και της αλλοίωσης της δημογραφικής σύνθεσης του νησιού.
Οι εταίροι της ΕΕ εξέφρασαν την πλήρη στήριξη και αλληλεγγύη τους προς την Κύπρο, τόσο σε σχέση με τις προσπάθειες επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας, όσο και τις πιέσεις που ασκούνται στη χώρα λόγω και των αυξημένων μεταναστευτικών ροών που εξακολουθούν .
Σε αυτό το πλαίσιο, στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υιοθετήθηκαν ρητές και σαφείς αναφορές στις οποίες, μεταξύ άλλων, για πρώτη φορά γίνεται ονομαστική αναφορά στην υποχρέωση της Τουρκίας να εφαρμόσει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016, συμπεριλαμβανόμενης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον, τονίζεται πως η ΕΕ δεν πρόκειται να αποδεχτεί την όποια απόπειρα από τρίτη χώρα να εργαλειοποιήσει μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς. Την ίδια ώρα καταδικάζονται όλες οι υβριδικές επιθέσεις στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και σημειώνεται πως η ΕΕ θα αντιδράσει αναλόγως.
