Ήταν 2 Δεκεμβρίου του 1949, όταν η γενική συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε να καθιερώσει την συγκεκριμένη ημέρα ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Δουλείας. Από τότε μέχρι και σήμερα, πολλά έχουν αλλάξει προς το καλύτερο, παρόλα αυτά, οι «σύγχρονοι σκλάβοι» είναι εδώ και υπάρχουν ανάμεσά μας.
Κάποιες από τις μορφές της δουλείας είναι η καταναγκαστική εργασία, η παιδική εργασία, το εμπόριο λευκής σαρκός (human trafficking) και η διακίνηση των λαθρομεταναστών. Την ώρα που παγκόσμιοι οργανισμοί και οργανώσεις προσπαθούν καθημερινά να σταματήσουν αυτά τα φαινόμενα και να ευαισθητοποιήσουν τις κοινωνίες, συχνά το έργο τους παρεμποδίζεται, είτε εξαιτίας των καθεστώτων που επικρατούν σε διάφορα κράτη, είτε εξαιτίας των μηχανισμών επιβίωσης που έχουν αναπτύξει τα συγκεκριμένα κυκλώματα.
Οι φτωχοί είναι πιθανότερο να γίνουν σύγχρονοι σκλάβοι
Καθώς οι συνθήκες φτώχιας μπορεί να περιόρισαν τις ποιοτικές επιλογές εργασίας, πολλοί άνθρωποι ψάχνοντας την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή, πέφτουν θύματα ανθρώπων που τους εκμεταλλεύονται. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, το 40,3 % του συνολικού πληθυσμού του πλανήτη έχει πέσει θύμα της «σύγχρονης σκλαβιάς». Όπως σημειώνει ο ΟΗΕ, τα θύματα είναι συχνά οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, δηλαδή οι άνθρωποι που υφίστανται τις υψηλότερες κοινωνικές διακρίσεις, γυναίκες, παιδιά, αυτόχθονες πληθυσμοί, άτομα αφρικανικής καταγωγής και άτομα με αναπηρία.
Η σύγχρονη δουλεία «ντύνεται» με τον μανδύα μιας κανονικής δουλειάς
Συχνά, η σύγχρονη δουλεία για όσους δεν τη ζουν, μπορεί να μοιάζει με μια κανονική δουλειά. Όμως η πραγματικότητα που ζουν αυτοί οι άνθρωποι διαφέρει κατά πολύ, καθώς μοιάζει με εφιάλτη: βία και απειλές σε καθημερινή βάση, αναγκαστική πορνεία, οικιακή δουλεία ή άλλη καταναγκαστική εργασία με λίγη ή καθόλου αμοιβή είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα των απάνθρωπων συνθηκών που βιώνουν οι σύγχρονοι σκλάβοι. Σε μερικούς από αυτούς στερείται κάθε έλεγχος του εαυτού, καθώς προσωπικά έγγραφα, όπως διαβατήρια τους αφαιρούνται από τους κακοποιητές τους, με την δικαιολογία πως θα πρέπει να τους εξοφλήσουν κάποια απλήρωτα χρέη.
Η σύγχρονη δουλεία είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιοπρέπειας. Αλλά συνδέεται επίσης τραγικά με την αειφόρο ανάπτυξη ή την έλλειψη αυτής. Πολλοί έχουν πέσει σε αυτήν την παγίδα προσπαθώντας να ξεφύγουν από τη φτώχεια – ή αναζητώντας μια ευκαιρία να βελτιώσουν τη ζωή τους και να στηρίξουν τις οικογένειές τους.
Η πανδημία έχει αυξήσει τις πιθανότητες να πέσει κανείς θύμα της σύγχρονης δουλείας
Εκατομμύρια παιδιά κινδυνεύουν να ωθηθούν στην παιδική εργασία ως αποτέλεσμα της κρίσης του COVID-19. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην πρώτη αύξηση της παιδικής εργασίας μετά από 20 χρόνια προόδου. Οι μετανάστες διατρέχουν επίσης κίνδυνο εκμετάλλευσης στις κοινότητες υποδοχής.
Το κόστος της καταναγκαστικής εργασίας δεν σταματάει εδώ. Οι συνέπειες της σύγχρονης δουλείας επηρεάζουν την οικονομία, καθώς επιφέρει πολλές κλιματικές αρνητικές επιπτώσεις. Με την καταναγκαστική εργασία, οι οικονομίες καταλήγουν να βασίζονται σε χαμηλόμισθους εργάτες, πράγμα καταστροφικό για την πραγματική οικονομία, ειδικά στην παρούσα εποχή. Κατά συνέπεια, οι κοινωνίες γίνονται και ταξικά πιο άνισες, με τους εργοδότες να βγάζουν τεράστια κέρδη από την μη καλά αμειβόμενη εργασία.
Άννα Σαϊνίδου
