Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική-Συμμαχία και πρώην Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παρέλαβε σήμερα μαζί με τον Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ από κοινού το Βραβείο Ειρήνης Βεστφαλίας 2020.
Η διεθνής επιτροπή του βραβείου τίμησε τους δυο ηγέτες για την «διπλωματική τους δεξιοτεχνία» με την Συμφωνία των Πρεσπών και τη συμβολή τους στην σταθερότητα.
«Ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ζόραφ Ζάεφ με τη συμφωνία των Πρεσπών, η οποία έλυσε μια διαμάχη δεκαετιών γύρω από την ονομασία, δημιούργησαν ένα έργο διπλωματικής δεξιοτεχνίας και συνέβαλαν καθοριστικά στη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής των Βαλκανίων» μετέφερε ο Ράινχαρντ Τζίνκαν, πρόεδρος της Οικονομικής Εταιρείας για τη Βεστφαλία-Λίπε (WWL), έναν από τους λόγους που ώθησε τη διεθνή κριτική επιτροπή να βραβεύσει με το Βραβείο Ειρήνης της Βεστφαλίας για το 2020 τους δύο ηγέτες.
Ακολουθεί η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα:
“Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την Οικονομική Ένωση της Βεστφαλίας και του Λίππε για αυτό το σημαντικό βραβείο Ειρήνης.
Ένα βραβείο που έχω την τιμή να μοιραστώ με τον Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας.
Και θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Λεττονίας για τα λόγια του.
Ιστορικά τα Βαλκάνια υπήρξαν ένα δύσκολο έδαφος για την προώθηση της ειρήνης.
Έχουμε δει τις ελπίδες πολλών γενεών να τυλίγονται στις φλόγες του πολέμου.
Και έχουμε δει τον εθνικισμό να καταστρέφει τα κλαδιά της ειρήνης και της ευημερίας όταν άρχιζαν να μεγαλώνουν.
Για αυτόν τον λόγο στόχος της Συμφωνίας των Πρεσπών ήταν να ριζώσει βαθειά στις συνειδήσεις των λαών μας και στις σχέσεις των χωρών μας.
Θέλαμε μια Συμφωνία που θα άντεχε και δεν θα κατέρρεε απέναντι στην πρώτη δυσκολία.
Μια Συμφωνία που δεν θα έλυνε μόνο τις διαφορές μας, αλλά θα μας έδενε σε μια νέα στρατηγική εταιρική σχέση για να αντιμετωπίσουμε μαζί προκλήσεις και να αξιοποιήσουμε μαζί ευκαιρίες.
Αυτό δεν ήταν έυκολο ειδικά σε μία περίοδο που και οι δύο χώρες μας, αντιμετώπιζαν οικονομικές κρίσεις και βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της χειρότερης προσφυγικής κρίσης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δεν ήταν εύκολο σε μία περίοδο εθνικής περιχαράκωσης που έφτασε μέχρι το Brexit.
Ή σε μια περίοδο που η ΕΕ είχε παγώσει τη διεύρυνση και ενδιαφερόταν για τα Βαλκάνια κυρίως για τον έλεγχο των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών.
Σε μία περίοδο που οι ΗΠΑ αποστασιωποιούνταν από την πολυμερή διπλωματία.
Kαι σε μία περίοδο που οι εθνικιστικές δυνάμεις ήταν ισχυρές.
Στις χώρες μας αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Αλλά οι λαοί της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας απέδειξαν ότι κοινά προβλήματα μπορούν να επιλυθούν ειρηνικά και στη βάση του διεθνού δικαίου.
Ακόμα και την πιο δύσκολη στιγμή.
Μπορούν να επιλυθούν αν κρατήσουμε ένα ανοιχτό μυαλό, έχουμε την απαραίτητη πολιτική βούληση και μιλάμε στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού.
Αποδείξαμε ότι η Ευρώπη μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την ειρήνη και τη σταθερότητα αντί να καθοδηγείται από τρίτους, να μεταθέτει συνεχώς την επίλυση διαφορών και να προβαίνει σε δηλώσεις που δεν σημαίνουν τίποτα για τις ζωές των πολιτών.
Σήμερα αυτό το μήνυμα είναι ακόμα πιο σημαντικό από ότι ήταν το 2018 και το 2019.
Η εμπειρία της παγκόσμιας πανδημικής κρίσης, καθώς και οι εξελίξεις που βλέπουμε στο Αφγανιστάν πρέπει να μας δίνουν ένα μάθημα:
Ότι δεν πρέπει να γυρίσουμε στα οικονομικά και γεωστρατηγικά μοντέλα των τελευταίων 40 χρόνων.
Πρέπει να είναι σαφές ότι υπό αυτές τις συνθήκες, η ΕΕ θα αποτύχει ως διεθνής δύναμη εάν δεν αποκτήσει μια ξεκάθαρη, αξιόπιστη, αποφασιστική φωνή υπέρ της ειρήνης.
Και ειρήνη σημαίνει επίλυση περιφερειακών διαφορών, προστασία του διεθνούς δικαίου και προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Όσον αφορά στις περιφερειακές διαφορές, η πιο ξεκάθαρη δοκιμασία είναι στην ίδια την Eυρώπη: τα Δυτικά Βαλκάνια, το Κυπριακό και η Ανατολική Μεσόγειος.
Η ΕΕ πρέπει να στηρίξει την Συμφωνία των Πρεσπών ενεργά.
Πρέπει να κάνει ο,τι χρειάζεται για να λάβουν χώρα οι Διακυβερνητικές Διασκέψεις για τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία και να υπάρξει πρόοδος στις συνομιλίες Βελιγραδίου-Πρίστινας.
Και η ΕΕ πρέπει να δώσει ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία ότι η μόνη δυνατή λύση για το Κυπριακό είναι η επανένωση του νησιού στη βάση των Αποφάσεων του ΟΗΕ.
Πρέπει να υπογραμμίσει ότι οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας θα βελτιωθούν μόνο εάν σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αλλά η ΕΕ πρέπει επίσης να εμπλακεί ενεργά με την επίλυση διαφορών στην ευρύτερη περιοχή.
Mαζί με τις ΗΠΑ πρέπει να πρωτοστατήσει στην καθιέρωση μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, που θα συμπεριλαμβάνει περιφερειακές δυνάμεις, καθώς και την Ρωσία και την Κίνα, ανάλογα με τη διένεξη.
Ειδικά στην περίπτωση του Αφγανιστάν η ΕΕ πρέπει να στηρίξει ένα τέτοιο πλαίσιο. Πρέπει, επίσης, να υποστηρίξει την φιλοξενία Αφγανών από γειτονικές προς το Αφγανιστάν χώρες, καθώς και να καθιερώσει ένα πρόγραμμα επανεγκατάστασης Αφγανών προσφύγων απευθείας από αυτές τις χώρες στην ΕΕ, με συγκεκριμένες ποσοστώσεις.
Όσον αφορά στην κοινωνική δικαιοσύνη, η ΕΕ πρέπει να κάνει και άλλα βήματα για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των αυξανόμενων ανισοτήτων.
Για παράδειγμα, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να αποδεχτεί την πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την άρση των πατεντών στα εμβόλια με σκοπό την ενίσχυση του εμβολιαστικού προγράμματος στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Και βέβαια είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ευρώπη να κάνει ακόμα μεγαλύτερα βήματα στη δίκαιη μετάβαση στην πράσινη ατζέντα κατά της κλιματικής κρίσης.
Σήμερα αποτελεί τιμή μας να μοιραζόμαστε αυτό το βραβείο με την οργάνωση “Plan for the Planet” που έχει φυτέψει εκατομμύρια δέντρα.
Όπως ξέρετε, μόνο φέτος 1,3 εκατομμύρια στρέμματα δάσους κάηκαν από φωτιές στην Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι,
Αιώνες αφότου υπεγράφησαν, τιμούμε τις Συνθήκες της Βεστφαλίας διότι καθιέρωσαν ένα νεό πλαίσιο διακρατικών σχέσεων στο οποίο οικοδομήθηκε η ειρήνη.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε ένα νέο ισορροπημένο διεθνές πλαίσιο που έχει στόχο την προώθηση της ειρήνης μέσω πρωτοβουλιών σε όλα τα επίπεδα που ανέφερα.
Iδίως μετά τις Γερμανικές και Γαλλικές εκλογές, ήρθε η ώρα η ΕΕ να πρωτοστατήσει σε αυτήν την κατεύθυνση.
Και είμαι πεπεισμένος ότι η Συμφωνία των Πρεσπών μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά σε αυτό το νέο και αναγκαίο πια, όραμα για την Ευρώπη και τον κόσμο.
Ως μοντέλο για την ειρηνική επίλυση διαφορών με προάσπιση των εθνικών συμφερόντων και οικοδόμηση εμπιστοσύνης και συνεργασίας, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές.»
Από την πλευρά του ο Ζόραν Ζάεφ, σημείωσε ότι «το ζήτημα των σχέσεων γειτονίας μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας ήταν ανοιχτό εδώ και τρεις δεκαετίες. Περάσαμε τρεις δεκαετίες αβεβαιότητας για το μέλλον μας. Τρεις δεκαετίες σοβαρής ανησυχίας για παρενέργειες. Τρεις δεκαετίες αποκλεισμένων προοπτικών που έχουν βασικό στρατηγικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας, την περιοχή και τις ευρωατλαντικές δομές. Το μέλλον ήταν μια καθοδηγητική ιδέα σε όλη τη διαδικασία. Και οι δύο πλευρές αποδέχθηκαν τον συμβιβασμό ως φιλία και φροντίδα για τα συμφέροντα του πολιτικού μας εταίρου από την άλλη πλευρά, καθώς και για τα δικά μας συμφέροντα,
Αυτή η φιλία, τόνισε ο Ζάεφ, ήταν σημαντική για τη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας στην οποία συζητούσαμε ανοιχτά όλα τα θέματα, ακόμη και όταν δεν φαινόταν να υπάρχει λύση.
«Κατά τη διάρκεια όλης της διαδικασίας, επιμείναμε ότι δεν μιλάμε για κόκκινες γραμμές. Είπαμε ο ένας στον άλλον ότι οι κόκκινες γραμμές ήταν περιοριστικές. Οι κόκκινες γραμμές σε βάζουν σε ένα κουτί. Είπαμε – δεν θα βάλουμε τη διαδικασία στο κουτί. Έτσι λειτουργούν οι φίλοι. Επικεντρωμένοι σε λύσεις. Χτίζοντας γέφυρες. Αυτή είναι η ουσία της Συμφωνίας των Πρεσπών – φιλία! Με αυτήν τη Συμφωνία, θέσαμε τέλος στη διαμάχη και τη μακροχρόνια διαφορά που σήκωσε τείχη, που επιδείνωσαν τις σχέσεις γειτονίας μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας», υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας.
Τόσο ο Τσίπρας όσο και εγώ, πρόσθεσε ο Ζάεφ, έχουμε πλήρη επίγνωση ότι θέσαμε σε κίνδυνο την πολιτική μας καριέρα.
«Αυτή η ισχυρή δέσμευση, η προθυμία να θυσιάσουμε τις δικές μας πολιτικές σταδιοδρομίες στο όνομα του μέλλοντος, μας συνέδεσε και μας οδήγησε στη διαδικασία. Όταν βλέπετε στην άλλη πλευρά του διαπραγματευτικού ατόμου ένα άτομο που είναι επικεντρωμένο στις λύσεις, ένα άτομο με το οποίο μοιράζεστε τις ίδιες πολιτικές αξίες, τότε έχετε όλα τα απαραίτητα συστατικά για μια φιλική σχέση και ατμόσφαιρα για να επιτύχετε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση το πρόβλημα. Το πιο σημαντικό, αυτό το είδος σύνδεσης παρακινεί, μετατρέπεται σε φιλία. Και οι δύο έχουμε χτίσει αυτή τη φιλία στα θεμέλια της νέας σχέσης μεταξύ των χωρών μας. Αυτό είναι το πολυτιμότερο όφελος», είπε ο Ζάεφ.
