Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αναστείλει τη λειτουργία της αμερικανικής οργάνωσης USAID έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις που προασπίζονται την ελευθερία του Τύπου, με πιο σημαντική αυτή των «Ρεπόρτερς Χωρίς Σύνορα».
Η οργάνωση επισήμανε ότι «το πάγωμα της εξωτερικής βοήθειας προκαλεί παγκόσμιο χάος στη δημοσιογραφία», αναφερόμενη στις συνέπειες του «λουκέτου» στην Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η USAID, γνωστή ως ο μεγαλύτερος δωρητής ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως, χρηματοδοτεί προγράμματα που αφορούν υπηρεσίες υγείας, πρόσβαση σε καθαρό νερό, θεραπείες για τον ιό HIV/AIDS, ενεργειακή ασφάλεια και καταπολέμηση της διαφθοράς. Το 2024, η υπηρεσία παρείχε το 42% της ανθρωπιστικής βοήθειας που καταγράφηκε από τον ΟΗΕ.
Ωστόσο, σύμφωνα με ένα ενημερωτικό δελτίο της USAID που πλέον δεν είναι διαθέσιμο, το 2023 ο οργανισμός χρηματοδότησε την εκπαίδευση και υποστήριξη 6.200 δημοσιογράφων, βοήθησε 707 μη κρατικά ειδησεογραφικά πρακτορεία και υποστήριξε 279 ΜΚΟ στον τομέα των Μέσων Ενημέρωσης.
Η ανεξαρτησία των ΜΜΕ τίθεται υπό αμφισβήτηση όταν αυτά λαμβάνουν χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την εξυπηρέτηση συμφερόντων των ΗΠΑ και του Πενταγώνου, ιδιαίτερα όταν πολλά από αυτά έχουν έδρα σε χώρες εχθρικές προς τις ΗΠΑ, όπως το Ιράν ή σε χώρες σε σύγκρουση με εχθρούς των ΗΠΑ, όπως η Ουκρανία.
ΡΧΣ: Παγκόσμιο χάος στη δημοσιογραφία
Οι «Ρεπόρτερς Χωρίς Σύνορα» αναφέρουν ότι το πάγωμα της χρηματοδότησης της αμερικανικής βοήθειας προκαλεί χάος σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιογραφίας και καλούν για διεθνή υποστήριξη και δέσμευση για τη βιωσιμότητα των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης.
Η USAID έχει αναστείλει δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων 268 εκατ. δολαρίων για την υποστήριξη ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης. Οι «Ρεπόρτερς Χωρίς Σύνορα» καταγγέλλουν αυτή την απόφαση, η οποία έχει δημιουργήσει αβεβαιότητα σε ΜΚΟ, ΜΜΕ και δημοσιογράφους που εκτελούν ζωτικής σημασίας έργο.
Η κατάσταση έχει προκαλέσει αναστάτωση στον οργανισμό USAID, με τον ιστότοπό της να είναι εκτός λειτουργίας και τους εργαζομένους να ενημερώνονται να παραμείνουν στα σπίτια τους. Δημοσιογραφικές οργανώσεις παγκοσμίως εκφράζουν ανησυχία για τις συνέπειες της αναστολής της χρηματοδότησης.
Τα προγράμματα της USAID υποστηρίζουν ανεξάρτητα Μέσα Ενημέρωσης σε περισσότερες από 30 χώρες, αλλά η πλήρης έκταση της ζημίας που έχει προκληθεί είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Πολλοί οργανισμοί διστάζουν να καταγγείλουν την κατάσταση από φόβο για την απώλεια χρηματοδότησης ή πολιτικές επιθέσεις.
Στην Ουκρανία, 9 στα 10 ΜΜΕ βασίζονται σε επιδοτήσεις από την USAID, με πολλά από αυτά να ανακοινώνουν ήδη την αναστολή των δραστηριοτήτων τους. Η αναστολή της χρηματοδότησης ενδέχεται να οδηγήσει σε αλλαγές στη συντακτική γραμμή και την ανεξαρτησία των Μέσων.
Η κατάσταση αυτή υπογραμμίζει τη χρηματοοικονομική αστάθεια του κλάδου, με πολλούς δημοσιογράφους να προειδοποιούν ότι οι συνέπειες του «παγώματος» της χρηματοδότησης θα μπορούσαν να φιμώσουν τις τελευταίες ελεύθερες φωνές και να δημιουργήσουν κενά που θα γεμίσουν οι κρατικές προπαγάνδες.
