Ενα πρωινό του 1993 ήταν η ημέρα που άλλαξε η ζωή του Στέπαν Βόκιτς, ενός συνταξιούχου θυρωρού που ζούσε σε ένα μικρό χωριό της Κροατίας και έβαλε μια ολόκληρη χώρα στη διαδικασία να παρακολουθεί μια ξεχωριστή ιστορία αγάπης. Πρόκειται για την ιστορία της Μαλένα και του Κλεπετάν. Όλα ξεκίνησαν εκείνο το πρωινό που ο Στέπαν βρήκε στον κήπο του σπιτιού του έναν θηλυκό πελαργό τραυματισμένο από τα σκάγια ενός ασυνείδητου κυνηγού. Ο συνταξιούχος θυρωρός χωρίς δεύτερη σκέψη πήρε υπό την προστασία του το τραυματισμένο πουλί με το πληγωμένο φτερό και το περιέθαλψε μέχρι να ξεπεράσει τον κίνδυνο. Το ονόμασε Μαλένα, το βοήθησε να φτιάξει την καλοκαιρινή φωλιά του δίπλα στην καμινάδα του σπιτιού, το τάιζε με ψάρια που αγόραζε από την αγορά του χωριού. Αλλά παρά τη φροντίδα του, η Μαλένα δεν μπορούσε να πετάξει και έμελλε να μείνει για πάντα στο μικρό Μπρόντσκι Βάρος της Κροατίας, που στα επόμενα χρόνια θα γινόταν ένα από τα γνωστότερα χωριά της χώρας. Στην αρχή του χειμώνα του 1993 και καθώς η Μαλένα δεν μπορούσε να ακολουθήσει τους υπόλοιπους πελαργούς στο μεγάλο τους ταξίδι στη Νότια Αφρική όπου και κάθε χρόνο ξεχειμωνιάζουν, ο Στέπαν της έφτιαξε και μια χειμωνιάτικη φωλιά μέσα στο γκαράζ του για να προφυλάσσεται από το κρύο και τα χιόνια. Όσο οι μέρες περνούσαν, ο Στέπαν και η Μαλένα έρχονταν όλο και πιο κοντά και όλο το χωριό μιλούσε πια για την ασυνήθιστη συντροφιά του ανθρώπου που έκανε καθημερινά τη βόλτα του στις όχθες του ποταμιού με τη Μαλένα να βηματίζει πλάι του.
Η αγάπη που άργησε δέκα χρόνια
«Η Μαλένα είναι όλη μου η ζωή» έλεγε ο Στέπαν στους δημοσιογράφους όταν η φιλία του με την Μαλένα άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστή. Αυτό που τον ανησυχούσε όμως ήταν η μοναξιά της Μαλένα, που τα επόμενα 10 χρόνια ζούσε με τη φροντίδα του ανθρώπου που την αγαπούσε αλλά χωρίς τη συντροφιά ενός αρσενικού πελαργού. Δέκα χρόνια που πέρασαν με τις καθημερινές τους βόλτες και τη ρουτίνα της αλλαγής από την καλοκαιρινή στη χειμερινή φωλιά. Μια ρουτίνα που ήρθε να σπάσει την άνοιξη του 2003, όταν ένας αρσενικός πελαργός επιστρέφοντας από τη μακρινή Αφρική κατέβηκε και προσγειώθηκε δίπλα στη φωλιά της Μαλένα. Ο Στέπαν, όπως ο ίδιος εξομολογήθηκε, παρακολούθησε με δάκρυα στα μάτια τη Μαλένα και τον επισκέπτη της να λυγίζουν τους λαιμούς τους και να ερωτοτροπούν τρυφερά στη στέγη του σπιτιού του. Ο Στέπαν ονόμασε τον αρσενικό πελαργό Κλεπετάν και εκείνη την ημέρα ξεκίνησε μια ξεχωριστή ιστορία αγάπης που έμελλε να συγκινήσει μια ολόκληρη χώρα. Από τη στιγμή της γνωριμίας τους δεν άργησε η ημέρα που μέσα στη φωλιά υπήρχαν τρεις νεοσσοί για τους οποίους ο Κλεπετάν φρόντιζε να βρίσκει την απαραίτητη τροφή. Ως το φθινόπωρο οι τρεις μικροί πελαργοί και ο πατέρας τους αποχαιρέτησαν τη Μαλένα και πέταξαν για την Αφρική ως την επόμενη άνοιξη που ο Κλεπετάν κάνοντας ένα ταξίδι 13.000 χιλιομέτρων επέστρεψε στο Μπρόντσκι Βάρος και στην φωλιά της αγαπημένης του Μαλένα που τον περίμενε για να ζευγαρώσουν και να φέρουν στον κόσμο κι άλλους μικρούς πελαργούς. Η ευχή του Στέπαν είχε γίνει πραγματικότητα και η Μαλένα του είχε βρει επιτέλους το ταίρι της ζωής της, που ποτέ δεν την ξεχνούσε και κάθε χρόνο επέστρεφε στη φωλιά τους.
Οι πελαργοί που άλλαξαν μια χώρα
Η ιστορία των δύο πελαργών δεν άργησε να βγει από Μπρόντσκι Βάρος και σύντομα ταξίδεψε σε όλη την Κροατία και έξω από αυτήν. Είναι η ιστορία για την οποία η συγγραφέας Κάγκι Κάριου στο βιβλίο της «Η ιστορία των ζώων με εμάς» λέει πως έκανε μια ολόκληρη χώρα να περιμένει κάθε άνοιξη τον ερχομό ενός πελαργού αυξάνοντας την ενσυναίσθηση και την ευαισθητοποίηση σε εθνικό επίπεδο για την προστασία ων αποδημητικών πτηνών. Και αυτό συνέβη όταν κάποια άνοιξη και για άγνωστο λόγο ο Κλεπετάν δεν επέστρεψε στην Κροατία και στη φωλιά της Μαλένα. Όπως είπε τότε ο Στέπαν στους δημοσιογράφους, η Μαλένα για δέκα ημέρες θρηνούσε αρνούμενη να φάει και να τον ακολουθήσει στις καθημερινές τους βόλτες. Κάποιος είχε τότε την ιδέα να τοποθετήσει μια web κάμερα απέναντι από τη στέγη του Στέπαν και μέσω Διαδικτύου να μπορούσε όποιος ήθελε να δει την πολυπόθητη επιστροφή του Κλεπετάν. Τo 2018, που ο αρσενικός πελαργός καθυστέρησε τρεις εβδομάδες να φτάσει στη φωλιά της Μαλένα, υπολογίζεται πως δύο εκατομμύρια ήταν οι θεατές που σε ζωντανή σύνδεση παρακολούθησαν το ερωτικό λίκνισμα των λαιμών του ζευγαριού και ολόκληρη η χώρα να πανηγυρίζει το γεγονός. Το τέλος της ξεχωριστής αυτής ιστορίας γράφτηκε τον χειμώνα του 2021, όταν ο Κλεπετάν γύρισε από την Αφρική και βρήκε τη φωλιά τους άδεια, και ήταν η σειρά του πια να θρηνήσει τον θάνατο της αγαπημένης του. Η Μαλένα και ο Κλεπετάν κατά τη διάρκεια της σχέσης τους είχαν φέρει στη ζωή 66 νεοσσούς, που κι αυτοί με τη σειρά τους μεταναστεύουν κάθε χρόνο στην Αφρική και επιστρέφουν την άνοιξη σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες για να φωλιάσουν, να ζευγαρώσουν και να γεννήσουν.
Μια φωλιά για τους πελαργούς
Όπως όλα τα αποδημητικά πουλιά, οι πελαργοί βρίσκονται αντιμέτωποι με ανθρωπογενείς κινδύνους, όπως οι ασυνείδητοι κυνηγοί, οι ηλεκτροπληξίες και η άθλια συμπεριφορά κάποιων ανθρώπων που καταστρέφουν τις φωλιές τους. Σύμφωνα με τον Δασικό Κώδικα, απαγορεύεται η από πρόθεση διατάραξη της ησυχίας των ειδών της άγριας πτηνοπανίδας, καθώς και η καταστροφή ή αφαίρεση των φωλιών τους. Μάλιστα, σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η μετακίνηση μιας φωλιάς πελαργού, όπως έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, θα πρέπει να εκδοθεί σχετική άδεια και η μετακίνηση να πραγματοποιηθεί σε σημείο πολύ κοντά στην αρχική θέση και σε συγκεκριμένη εποχή τους έτους, εκτός αναπαραγωγικής περιόδου. Οι πρώτες μέρες της άνοιξης δεν σηματοδοτούν μόνο την αναγέννηση της φύσης, αλλά και την επιστροφή των αποδημητικών πτηνών στις φωλιές τους μετά από ένα δύσκολο και πολλές φορές επικίνδυνο μεταναστευτικό ταξίδι. Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οι κάτοικοι πολλών περιοχών της χώρας απολαμβάνουν το μοναδικό θέαμα της επιστροφής των πελαργών κοντά στον τόπο όπου εκκολάφθηκαν αλλά και στις φωλιές που ζευγάρωσαν ή γεννήθηκαν. Είναι οι μέρες της άνοιξης που το βλέμμα των κατοίκων στις περιοχές αυτές είναι πάντα στραμμένο στον ουρανό για να καλωσορίσουν τις νέες αφίξεις των πελαργών. Μαζί τους και αυτοί, που προσφέρουν κάθε δυνατή βοήθεια ώστε να κάνουν τη διαμονή των πελαργών περισσότερο φιλόξενη και ασφαλή είτε προστατεύοντας τις φωλιές είτε για να τους προσφέρουν τον κατάλληλο χώρο για να χτίσουν νέες.
