[ad_1]
Το νομοσχέδιο για τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις φαλκιδεύει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της συνάθροισης. Το νομοσχέδιο είναι δομημένο στο σύνολό του με επίκεντρο την πρόβλεψη για την υποχρέωση γνωστοποίησης των συναθροίσεων στην Αστυνομία (αρ. 3).
Σύμφωνα με την πλειονότητα της ελληνικής συνταγματικής θεωρίας, η ελευθερία της συνάθροισης δεν είναι δυνατό να τεθεί σε καθεστώς προηγούμενης γνωστοποίησης.
Το Σύνταγμα του 1975 συνειδητά διαφοροποιήθηκε από τα δικτατορικά «Συντάγματα» του 1968 και του 1973 που προέβλεπαν προηγούμενη γνωστοποίηση των συναθροίσεων στην Αστυνομία. Ακόμα και το μέρος της θεωρίας που υποστηρίζει ότι η γνωστοποίηση αποτελεί μια θεμιτή προληπτική διατύπωση, επισημαίνει ότι η παράλειψή της δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα απαγόρευσης της συγκέντρωσης χωρίς να συντρέχουν οι περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 11 του Συντάγματος προϋποθέσεις.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το νομοσχέδιο βασίζεται στην έννοια της γνωστοποίησης για να διακρίνει τις συναθροίσεις σε γνωστοποιηθείσες και αυθόρμητες. Τούτο δεν είναι συμβατό με το ελληνικό Σύνταγμα, το οποίο διακρίνει μόνο ανάμεσα σε δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις και μη.
Η απαγόρευση μιας συνάθροισης μπορεί να επιβληθεί μόνο στις περιπτώσεις που αναφέρει το άρθρο 11 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον νομοθέτη να εξειδικεύσει τους όρους απαγόρευσης αλλά δεν επιτρέπει την επιβολή νέων λόγων απαγόρευσης.
Το αρ. 9 παρ. 1 του νομοσχεδίου όμως κάνει αυτό ακριβώς: ορίζει τη μη γνωστοποίηση ως λόγο διάλυσης της συγκέντρωσης. Με απλά λόγια, μια συνάθροιση μπορεί να είναι ειρηνική και άοπλη και να μην έχει απαγορευθεί για κάποιον από τους συνταγματικά προβλεπόμενους λόγους, αλλά να διαλυθεί επειδή δεν έχει γνωστοποιηθεί προσηκόντως στην Αστυνομία.
Αυτές οι προβλέψεις, που βασίζονται στην αυθαίρετη διάκριση των συναθροίσεων σε οργανωμένες και αυθόρμητες, είναι ασύμβατες και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το ΕΔΔΑ έχει κρίνει ως αδικαιολόγητη τη διάλυση αυθόρμητης συνάθροισης εξαιτίας της μη τήρησης των προβλεπόμενων διατυπώσεων (Bukta κατά Ουγγαρίας, 2007) και την επιβολή προστίμου για την αθέτηση υποχρέωσης έγκαιρης γνωστοποίησης μιας συνάθροισης αφού οι Αρχές την είχαν πληροφορηθεί (Kuznetsov κατά Ρωσίας, 2009).
Επίσης, προβληματική από συνταγματικής άποψης είναι και η πρόβλεψη ότι ο οργανωτής δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης ευθύνεται για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας τους από συμμετέχοντες σε αυτήν (αρ. 13 παρ. 4). Η συγκεκριμένη πρόβλεψη καθιερώνει αντικειμενική ευθύνη του οργανωτή, ο οποίος καθίσταται υπόλογος για κάθε είδους προβοκάτσια, και αφαιρεί τη σχετική ευθύνη από την Αστυνομία.
Συνολικά, το νομοσχέδιο απηχεί ιδεολογικά μια βαθιά συντηρητική θέση, σύμφωνα με την οποία η δημοκρατία περιορίζεται στην άσκηση του δικαιώματος ψήφου κάθε τέσσερα χρόνια για την ανάδειξη μιας κυβέρνησης που στο μεσοδιάστημα πρέπει να ασκεί ανενόχλητη το έργο της.
Οι δημόσιες συναθροίσεις, όμως, αποτελούν διαχρονικά έναν θεμελιώδη τρόπο έκφρασης μέσω του οποίου η δημοκρατία διατηρείται ζωντανή καθημερινά. Οπως έγραφε η Ρόζα Λούξεμπουργκ σε ένα απόσπασμα που επανειλημμένα έχουν επικαλεστεί όψιμοι υπερασπιστές του νομοσχεδίου, «Η ελευθερία νοείται πάντα σαν ελευθερία για κείνον που σκέφτεται διαφορετικά […] χωρίς απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους τους δημόσιους θεσμούς».
Πέρα από την ιδεολογία, βεβαίως, η κυβέρνηση διέπεται και από μάλλον πεζά κίνητρα που έχουν να κάνουν με την τρέχουσα πολιτική συγκυρία. Η νέα φάση όξυνσης της οικονομικής κρίσης αναμένεται να οδηγήσει στην κλιμάκωση των κοινωνικών αντιδράσεων.
Η έγνοια της κυβέρνησης για την προληπτική θωράκισή της από τις αντιστάσεις που θα εκδηλωθούν απέναντι στην πολιτική της συνιστά την ανομολόγητη ratio του νομοσχεδίου. Οι υπόλοιποι όμως έχουμε κάθε λόγο να μην αφήσουμε τη δημόσια ζωή να ξεψυχήσει στα ερείπια της «λίστας Πέτσα» και να βγούμε στους δρόμους για να αναπνεύσουμε ακολουθώντας την «παρωχημένη» πρακτική εκατομμυρίων διαδηλωτών στις ΗΠΑ.
* Διδάκτορας Νομικής ΑΠΘ, μέλος Δ.Σ. ΔΣΘ
[ad_2]
Πηγή : EFSYN
