Άρης Στυλιανού: «Αξίζει να αναζητούμε μια πολιτευόμενη φιλοσοφία και μια φιλοσοφημένη πολιτική»
«Πορεύομαι πάντα με πυξίδα τις αρχές μου για μια κοινωνία δικαιοσύνης και αλληλεγγύης, επιδιώκοντας να υπηρετώ την πολιτική της αλήθειας και την αλήθεια της πολιτικής».
Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, πρώην πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου. Ο Άρης Στυλιανού σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Fox24 μιλησε για το νέο του βιβλίο, μεσα από το οποίο επιχειρεί να ανακαλύψει τις “ρίζες” των θεωριών συνωμοσίας στις μέρες μας και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους όλο και περισσότεροι άνθρωποι υιοθετούν αυτού του είδους τη γνώση.
“Η δύναμη αυτών των θεωριών έγκειται στο ότι είναι αληθοφανείς και ικανοποιούν ανορθολογικά το πάθος για γνώση, χωρίς ωστόσο καθόλου να προσφέρουν μια επαρκή γνώση του πάθους” δήλωσε.
Αναφερόμενος στις εθνικές εκλογές του Μαϊου, ο κ. Στυλιανού υποστήριξε πως “Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, έχοντας πλέον και την εμπειρία από την προηγούμενη διακυβέρνηση, έχοντας επεξεργαστεί θέσεις για τα ζητήματα που αγγίζουν πραγματικά την κοινωνία, κάθε μέρα κερδίζει και περισσότερο την εμπιστοσύνη των πολιτών” .
Αναλυτικά η συνέντευξη:
◇ Κύριε Στυλιανού, περιγράψτε μας με λίγα λόγια το νέο σας βιβλίο με τίτλο «Γνώση και Πάθος στη νεότερη φιλοσοφία»…
Το βιβλίο αναφέρεται στη σχέση της γνώσης με το πάθος, στο πλαίσιο της νεότερης πολιτικής φιλοσοφίας. Εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους τίθενται τα ζητήματα της γνώσης και της εμπειρίας, της θεωρίας των παθών, της επιστήμης και της ιδεολογίας, του υποκειμένου και της πράξης. Μιλά για την ειδημοσύνη, την αυθεντία και τη σοφία, αλλά και για την αδαημοσύνη, την αμάθεια και την άγνοια, πάντα σε συσχέτιση με το πολιτικό στοιχείο.
Με τη βοήθεια στοχαστών και φιλοσόφων όπως ο Μακιαβέλλι, ο Πασκάλ, ο Χομπς, ο Ντεκάρτ, ο Σπινόζα και ο Λάιμπνιτς, επιχειρώ να εξηγήσω γιατί στην εποχή μας κερδίζουν έδαφος όλο και περισσότερο οι θεωρίες συνωμοσίας. Η δύναμη αυτών των θεωριών έγκειται στο ότι είναι αληθοφανείς και ικανοποιούν ανορθολογικά το πάθος για γνώση, χωρίς ωστόσο καθόλου να προσφέρουν μια επαρκή γνώση του πάθους.
Στις δύσκολες παρούσες συνθήκες είναι απαραίτητη η πολιτική επινόηση για την εύρεση μιας νέας ισορροπίας μεταξύ ορθολογικότητας, γνώσης, πάθους, εμπειρίας και πράξης. Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, τα πράγματα και τον κόσμο, νοηματοδοτώντας τη ζωή μας και ανοίγοντας μια προοπτική απελευθέρωσης και σωτηρίας των ανθρώπων.
◇ Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να λάβει ο αναγνώστης;
Το πρόβλημα της γνώσης έχει μια πολύ μεγάλη παράδοση στην ιστορία της σκέψης και της φιλοσοφίας. Στο βιβλίο αυτό προσπάθησα να δείξω ότι υπάρχουν διαφορετικά είδη γνώσης, ότι ακόμη και η εμπειρία αποτελεί μια μορφή γνώσης, ότι το συναίσθημα και το πάθος μπορούν και πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στη γνωσιακή διαδικασία, διότι αποτελούν απαραίτητο και αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ζωής.
Θα ήθελα ο αναγνώστης να λάβει ένα μήνυμα αισιοδοξίας. Η ιδεολογία είναι σημαντική για τη ζωή μας. Ο ιδεολογικός τρόπος πρόσληψης της πραγματικότητας έχει και υπέρ και κατά. Το βέβαιο είναι ότι δεν έχει τελειώσει ούτε η ιστορία ούτε οι ιδεολογίες. Έχει αλλάξει η εποχή, ασφαλώς, και δεν είμαστε πλέον στους καιρούς των «μεγάλων αφηγήσεων».
Ωστόσο, εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνο «επ’ άρτω», μόνο με επιστήμη και τεχνολογία. Χρειαζόμαστε απαραιτήτως ιδεώδη, ιδανικά, έμπνευση, τέχνη, φαντασία, επινόηση, ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, για μια αξιοβίωτη ζωή.
◇ Γιατί επιλέξατε αυτή τη θεματική και τι στάθηκε πηγή έμπνευσης για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου;
Ξεκίνησα από έναν πολιτικό προβληματισμό ως προς την άνοδο της ακροδεξιάς σε πολλές χώρες, ευρωπαϊκές και μη, την πετυχημένη μαύρη προπαγάνδα της altright και του τραμπισμού, την απειλητική επανεμφάνιση νεοφασιστικών ομάδων και ιδεών που δηλητηριάζουν ομάδες νέων ανθρώπων γύρω μας, και στη χώρα μας. Θέλησα να κατανοήσω την επιτυχία των διαφόρων θεωριών συνωμοσίας, ανατρέχοντας σε κείμενα της νεότερης φιλοσοφίας και εξετάζοντας τη σχέση της γνώσης με το πάθος.
Η δύναμη των θεωριών συνωμοσίας έγκειται στο ότι είναι αληθοφανείς, δηλαδή στο ότι πιθανώς θα μπορούσαν και να ισχύουν. Αντλούν τα επιχειρήματά τους από ιστορικά και πραγματολογικά δεδομένα, τα οποία όμως τα διαστρεβλώνουν και τα ερμηνεύουν κατά το δοκούν. Παρ’ όλο που κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει ότι οι θεωρίες συνωμοσίας δεν μπορεί να στέκουν, ωστόσο είναι δύσκολο να αποδειχθεί ο παραλογισμός τους, τουλάχιστον για τους οπαδούς τους. Εδώ ακριβώς χρειάζονται οι φιλόσοφοι, για να εξηγήσουν με πειστικότητα τα προφανή δεδομένα. Οι φιλόσοφοι λοιπόν μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμοι, αρκεί να δεχθούμε ότι όλοι οι άνθρωποι σκέφτονται, συνεπώς όλοι είναι ή έχουν τη δυνατότητα να γίνουν φιλόσοφοι.
◇ Πιστεύετε πως στις μέρες μας υπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ φιλοσοφίας και πολιτικής;
Ναι, ασφαλώς, υπάρχουν πολλά κοινά σημεία ανάμεσα στη φιλοσοφία και στην πολιτική. Άλλωστε, το αντικείμενο που διδάσκω στο Πανεπιστήμιο είναι η πολιτική φιλοσοφία, δηλαδή η φιλοσοφική ανάλυση όλων των παραμέτρων της πολιτικής ζωής. Μιλούμε για την έννοια του πολίτη, της πόλης και του κράτους, του πολιτεύματος, της δημοκρατίας ως θεωρίας και πράξης.
Γενικότερα, θα έλεγα πως η φιλοσοφία, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνομαι προσωπικά, μετά από σχεδόν 40 χρόνια σπουδών και ενασχόλησης, έχει άμεση συνάφεια με τις ζωές μας. Η φιλοσοφία είναι ένας τρόπος να διάγουμε τον βίο μας πιο στοχαστικά, πιο εύστοχα και πιο χαρούμενα. Έτσι, η φιλοσοφία και η πολιτική συνδέονται άρρηκτα, επειδή η μία επηρεάζει και συνοδεύει την άλλη. Κατά συνέπεια, και στη δική μας εποχή, στις μέρες μας, αξίζει να αναζητούμε και να επιδιώκουμε μια πολιτευόμενη φιλοσοφία και μια φιλοσοφημένη πολιτική.
◇ Ο ΣΥΡΙΖΑ σάς έχει συμπεριλάβει στα ψηφοδέλτιά του για τις εκλογές του Μαΐου. Τι πιστεύετε ότι ήταν αυτό που είδε το κόμμα στο πρόσωπό σας και αποφάσισε να σας εμπιστευτεί;
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με τίμησε με την τοποθέτησή μου στο ψηφοδέλτιο της περιφέρειας Α’ Θεσσαλονίκης. Η προσωπική μου πολιτική διαδρομή έχει ταυτιστεί με τον χώρο, όντας μέλος του Συνασπισμού από το 1988, ενώ ως μαθητής από τα δεκαπέντε μου χρόνια ήμουν στη νεολαία του Ρήγα Φεραίου. Στον επαγγελματικό μου χώρο, έχω εκπροσωπήσει τους συναδέλφους μου και έχω αποκτήσει πλούσια συνδικαλιστική εμπειρία, αλλά και διοικητική, έχοντας μεταξύ άλλων διατελέσει για 5 χρόνια Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
Στην προηγούμενη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας μού εμπιστεύτηκε τη διαχείριση ενός μεγάλου Οργανισμού-θεσμού της πόλης, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, μια αποστολή που στέφθηκε από επιτυχία, καθώς, υπό δύσκολες συνθήκες, το θέατρο άνοιξε σε όλους τους κατοίκους της πόλης με προσιτό εισιτήριο. Πιστεύω ότι στο πρόσωπό μου εκτιμήθηκε η ιδεολογική κατάρτιση και συνέπεια, η επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση, η συνδικαλιστική δράση και η διοικητική εμπειρία. Ελπίζω πως θα καταφέρω να ανταποκριθώ σε αυτήν την τιμή και ευθύνη που μου ανέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ και να εκπροσωπήσω τους συμπολίτες μου με επιτυχία.
◇ Τι χρειάζεται η Θεσσαλονίκη και ποιο είναι το δικό σας σχέδιο δράσης για την πόλη;
Μιλάμε για την Α’ Θεσσαλονίκης, μια πολυπληθή περιφέρεια, που συμπεριλαμβάνει πολλούς Δήμους και περιοχές με ποικίλα δημογραφικά χαρακτηριστικά και διαφορετικά μεγάλα προβλήματα. Αν και οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές σε κάθε Δήμο, μπορούμε να συνοψίσουμε την κατάσταση στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και στην έλλειψη προοπτικής για τον τόπο.
Ως προς το πρώτο, είναι γνωστά τα προβλήματα: η ποιότητα του αέρα, ειδικά στις δυτικές γειτονιές, η έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου, το κυκλοφοριακό είναι κάποια από τα σημαντικότερα προβλήματα. Αν και πολλά που πρέπει να γίνουν άπτονται των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα και την ευθύνη σημαντικών παρεμβάσεων: από τον τομέα της βιομηχανίας, μέχρι την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, την ολοκλήρωση της πονεμένης ιστορίας του ΜΕΤΡΟ, τη μεταφορά της ΔΕΘ από το κέντρο στα δυτικά, τα συχνότερα δρομολόγια του ΟΑΣΘ, που οφείλει να προσφέρει ποιοτικές δημόσιες συγκοινωνίες.
Το έλλειμμα προοπτικής της Θεσσαλονίκης είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών των τελευταίων δεκαετιών, όπου, μετά την αποβιομηχάνιση της δεκαετίας του ’80, δεν έγινε πραγματική στροφή και επένδυση στους τομείς στους οποίους η πόλη διέθετε συγκριτικό πλεονέκτημα. Αναφέρομαι στην ιστορία της, στη σύγχρονη πολιτισμική της παραγωγή και το πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό της, στους νέους της και ειδικά τους επιστήμονες, προίκα των Πανεπιστημίων μας. Έχοντας εργαστεί, θαρρώ με επιτυχία, σε αυτούς τους τομείς, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, θα δώσω τον καλύτερό μου εαυτό για να πάψουμε πια να αποχαιρετάμε τα παιδιά μας στα αεροδρόμια της μετανάστευσης.
◇ Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι Θεσσαλονικείς για εσάς; Δώστε μας τρεις ισχυρούς λόγους για να σας εμπιστευτούν…
Είμαι γέννημα θρέμμα της πόλης. Έζησα σχεδόν όλη μου τη ζωή στη Θεσσαλονίκη, αν εξαιρέσουμε 5 χρόνια σπουδών στο εξωτερικό, στη Γαλλία. Επέστρεψα από τις σπουδές μου για να εργαστώ εδώ, γιατί δεν μπορούσα να την αποχωριστώ και επειδή ήθελα να συμβάλω στην αναγέννησή της. Λατρεύω τις βόλτες στην παραλία μας, μπορεί να με συναντήσει κανείς καθημερινά στο Πανεπιστήμιο ή σε βιβλιοπωλεία, σε ποικίλες πολιτιστικές και πολιτικές δράσεις, αλλά και στο γήπεδο της Τούμπας.
Είμαι «των γραμμάτων», που έλεγαν οι παλιότεροι, αλλά και της πράξης. Έχω πλούσια διαχειριστική εμπειρία, την οποία πάντα προσπαθώ να υποστηρίζω και με τη θεωρητική μου γνώση. Αυτό σκοπεύω να κάνω και στο Κοινοβούλιο.
Δεν εγκαταλείπω ποτέ τους αγώνες ή τους συμπολίτες μου. Πορεύομαι πάντα με πυξίδα τις αρχές μου για μια κοινωνία δικαιοσύνης και αλληλεγγύης, επιδιώκοντας να υπηρετώ την πολιτική της αλήθειας και την αλήθεια της πολιτικής.
◇ Τι πρέπει να αναλογιστεί ο κόσμος πριν πάει στις κάλπες και τι απαντάτε σε όσους εκφράζουν δυσπιστία προς τον ΣΥΡΙΖΑ;
Κάθε εκλογική αναμέτρηση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τα δικά της διακυβεύματα. Η τετραετής διακυβέρνηση Μητσοτάκη αποτέλεσε μια μεγάλη οπισθοδρόμηση σε όλα τα πεδία. Οι κοινωνικές ανισότητες εντάθηκαν, η ακρίβεια και η κερδοσκοπία χτύπησαν κόκκινο, τα δικαιώματα κάθε μορφής συρρικνώθηκαν, ο δημόσιος τομέας αποδιαρθρώθηκε, η υγεία κατέρρευσε, η παιδεία στενάζει, η διαφθορά και η εγκληματικότητα καλπάζουν, ενώ η καταστολή με κάθε αφορμή έχει γίνει ο κανόνας.
Είναι προφανή τα διλήμματα αυτών των εκλογών και τα έθεσε πρόσφατα και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ: Δικαιοσύνη ή αδικία, εντιμότητα ή διαφθορά, αλήθεια ή συγκάλυψη, Πρόοδος ή Μητσοτάκης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, έχοντας πλέον και την εμπειρία από την προηγούμενη διακυβέρνηση, έχοντας επεξεργαστεί θέσεις για τα ζητήματα που αγγίζουν πραγματικά την κοινωνία, κάθε μέρα κερδίζει και περισσότερο την εμπιστοσύνη των πολιτών. Κάθε μέρα μάς φέρνει πιο κοντά στη νίκη της 21ης Μαΐου και στην προοδευτική κυβέρνηση για την πατρίδα μας.
