Η τρέχουσα συγκυρία μας αναγκάζει να τιμήσουμε από μακριά, δυστυχώς ατομικά, τους μεγάλους αγώνες της εργατικής τάξης. Προφανώς αυτό αφαιρεί από τη φετινή Πρωτομαγιά τον ίδιο τον πυρήνα της ιστορικής αυτής ημέρας, το αίσθημα της συλλογικότητας και του κοινωνικού χαρακτήρα της διεκδίκησης.
Ας προσπαθήσουμε να υποκαταστήσουμε αυτή την απουσία με μια επεξεργασία των δομικών αλλαγών που συντελούνται και με την αναζήτηση της εφαρμογής του νοήματος της Πρωτομαγιάς στα τρέχοντα. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία, τα κείμενα που γράφονται για τέτοια ιστορικά γεγονότα, περιορίζονται στην καταγραφή και χάνουν εκείνη την προωθητική ενέργεια που οφείλουμε απέναντι στους αγώνες της εργατικής τάξης διαχρονικά, ώστε η σκέψη μας και οι διεκδικήσεις μας να παραμένουν επίκαιρες και να αντιπροσωπεύουν τις κοινωνικές ανάγκες.
Η πανδημία και το εκτεταμένο pause του καπιταλισμού αποτελούν τον καταλύτη διεργασιών που σε κανονικές συνθήκες θα εξελίσσονταν πιο αργά. Εξελίξεις που αγγίζουν την καθημερινότητά των ανθρώπων (μαθήματα μέσω διαδικτύου), τη θέση χωρών στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας (επάρκεια σε καταρτισμένο προσωπικό, ποιότητα υποδομών πληροφορικής και ίντερνετ) και προφανώς την αγορά εργασίας.
Η υγειονομική κρίση και η συνεπακόλουθη ύφεση επιταχύνουν τη διαδικασία αναδιαμόρφωσης των σχέσεων εργασίας και δημιουργίας νέων υποδειγμάτων. Πρόκειται για διαδικασία η οποία εξελίσσεται εδώ και αρκετά χρόνια σε πιο προηγμένους καπιταλισμούς από τον ελληνικό, η οποία όμως αργά ή γρηγορότερα λόγω της πανδημίας θα επηρεάσει και την ελληνική αγορά εργασίας.
Η τηλεργασία και η αυτοματοποίηση της παραγωγής αποτελούν προκλήσεις για τη διεθνή οικονομία με δυσεπίλυτους μικροοικονομικούς και μακροοικονομικούς γρίφους, που εκτείνονται σε ένα μεγάλο εύρος της οικονομικής ζωής όπως την ξέραμε και η ανάλυσή τους υπερβαίνει τις λίγες παραγράφους αυτού του κειμένου.
Με αφορμή την Απεργία της Πρωτομαγιάς, ωστόσο, μπορούμε και πρέπει να ξεκινήσουμε μια συζήτηση γύρω από τη μεταμόρφωση της εργασιακής ζωής και τα νέα αιτήματα που θα διαμορφωθούν από αυτή τη νέου τύπου εργατική τάξη. Αυτό αποτελεί χρέος όλων των ανθρώπων που πιστεύουν στα εργατικά δικαιώματα και στη χειραφέτηση των εργαζομένων από κάθε είδους εκβιασμούς.
Πρώτα, απαιτείται μια εκτενής ανάλυση της φύσης των μεταβολών και των αναγκών που θα δημιουργηθούν στον κόσμο της εργασίας. Τότε μόνο θα μπορέσουν να προκύψουν οι απαντήσεις στα επίκαιρα ερωτήματα που θέτουν οι ανάγκες των εργαζομένων στη δεδομένη συγκυρία.
Είναι προφανές πως η τηλεργασία μεταφέρει το βάρος από το χώρο εργασίας, στον προσωπικό χώρο του εργαζομένου. Αυτό συνεπάγεται αρκετές αλλαγές (σε επίπεδο ψυχολογίας, τρόπου ζωής κλπ), αλλά κυρίως σημαίνει τη μεταφορά ενός μέρους του κόστους παραγωγής από την επιχείρηση, στον εργαζόμενο. Ερωτήματα όπως «ποιος πληρώνει το ίντερνετ», «ποιος πληρώνει τον εξοπλισμό» κλπ, γίνονται περισσότερο επιτακτικά όταν συζητάμε για την ελληνική αγορά εργασίας, που όλοι ξέρουμε πως λειτουργεί.
Ένα ακόμα ζητούμενο είναι το πως ο εργαζόμενος θα διασφαλίσει πως δεν θα είναι για πάντα φυλακισμένος στο σπίτι του, αναγκαζόμενος να υποκύπτει στην προτροπή «έλα, τι σου είναι να ανοίξεις για πέντε λεπτά τον υπολογιστή» εκτός ωραρίου. Εδώ, πολλοί θα έλεγαν ότι αυτά έχουν τελειώσει, πλέον δεν υπάρχει ωράριο και όλοι ακολουθούν αυτό το νέο μοντέλο. Το είχε πει άλλωστε και ο σημερινός Πρωθυπουργός, το ωράριο 9:00 – 17:00, πέθανε.
Για αυτό ακριβώς χρειάζονται απαντήσεις στα σύγχρονα ερωτήματα, γιατί το ότι ανατρέπεται η προηγούμενη κατάσταση και η επόμενη ίσως αργήσει να διαμορφωθεί, δε σημαίνει πως θα αφήσουμε τους εργαζομένους να ζήσουν την εποχή των εργασιακών τεράτων, δουλεύοντας απλήρωτοι για όσες ώρες «χρειαστεί», κλεισμένοι στα σπίτια τους, εκχωρώντας και τον ελεύθερο χρόνο τους στις επιχειρήσεις.
Η εργασία από μακριά είναι μια συνθήκη που τώρα διαμορφώνεται και για το λόγο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θετικά, σε ουδέτερα ή και σε αρνητικά αποτελέσματα. Σίγουρα μπορεί να εργαλειοποιηθεί ώστε να γίνει μοχλός μιας ακόμα μεταφοράς ισχύος από την πλευρά της εργασίας, στην πλευρά του κεφαλαίου.
Ο μόχθος, ο κόπος, το αίμα και οι αγώνες των εργατών, οι νίκες και τα κεκτημένα που τιμούμε την Πρωτομαγιά αποδεικνύουν πως διαρκώς απαιτούνται επίκαιρες απαντήσεις στις ανάγκες των ανθρώπων που δεν έχουν ισχύ. Η διαμόρφωση νέων μεθόδων παραγωγής μπορεί να επιτείνει την κοινωνική ανισότητα, ιδιαίτερα αν αφήσουμε τις απαντήσεις να τις δώσει η άλλη πλευρά.
Το εθιμοτυπικό σκέλος και η μνήμη των ιστορικών αγώνων είναι το εύκολο κομμάτι, ακόμα και σε εποχές όπως η σημερινή που επιχειρείται να αναθεωρηθεί η μνήμη. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό, είναι η υπενθύμιση πως δεν υπάρχουν τελικές νίκες, αλλά ούτε και διαχρονικές λύσεις.
Ο νέος τρόπος παραγωγής συνεπάγεται και νέα εργασιακή συνείδηση, διαφορετική διάρθρωση των σχέσεων μεταξύ των εργαζομένων, συνεπώς και άλλους τρόπους διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους. Απαιτεί πρωτίστως συνειδητοποίηση της κατάστασης, ανάγνωση των αναγκών και απαντήσεις, ώστε να αποφύγουμε μια ακόμα μεταφορά ισχύος και πλούτου από τα κάτω προς τα πάνω.
Τη φετινή ιδιόμορφη Πρωτομαγιά, που δε μοιάζει με αυτά που έχουμε συνηθίσει, ας φυτέψουμε ένα γαρύφαλλο, που θα ανθίσει στο μέλλον και θα διαμορφώσει έναν δίκαιο κόσμο, όπου ο εργαζόμενος δεν θα είναι και εκβιαζόμενος.
#menoumespeedy
