“Ω, ξένε ανήγγειλε στους Λακεδαιμόνιους πως, υπακούοντας στους νόμους τους, εδώ αναπαυόμαστε.»
Σιμωνίδης ο Κείος.
Θα ήθελα να ζητήσω προκαταβολικά συγνώμη για δύο λόγους. Πρώτα απ’ όλα για την μετάφραση. Δεν είμαι φιλόλογος και τα αρχαία ποτέ δεν ήταν το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο. Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί σήμερα θα ήθελα να ευλογήσω τα γένια μου.
Θα το κάνω μιλώντας για εκείνους που σε μεγάλο βαθμό θεωρώ δικούς μου ανθρώπους, τους συναδέλφους γιατρούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, τους εντατικολόγους, τους παθολόγους, τους καρδιολόγους, τους γενικούς γιατρούς, όλους εκείνους που δουλεύουν στα ΤΕΠ, τα ειδικά τμήματα για την πανδημία, τις ΜΕΘ.
Ξέρετε, όλους εκείνους που τρέχουν προς τα περιστατικά που όλοι οι υπόλοιποι τρέχουμε μακριά τους.
Δεν θα τους παρομοιάσω με τους Σπαρτιάτες που κρατάνε Θερμοπύλες. Μπορεί να είναι, αλλά δεν θέλω να τραβήξω την προσοχή πάνω σε αυτό. Άλλος είναι ο σκοπός μου.
Πριν από αρκετές ημέρες βλέποντας ένα βίντεο σχετικά με την πανδημία στην Ιταλία, ρώτησαν έναν γιατρό ντυμένο με την γνωστή σε όλους μας στολή -που μέχρι πριν λίγο καιρό βλέπαμε μόνο στα έργα επιστημονικής φαντασίας και τα ντοκιμαντέρ- τι τον εξέπληξε στην πανδημία και όλο το χάος που υπάρχει τον τελευταίο καιρό.
«Οι συνάδελφοι.» Απάντησε. «Δίνουν την θέση τους στην εντατική σε συναδέλφους πιο νέους και με λιγότερα νοσήματα.» Και σαν η φωνή του να έσπασε λίγο. Ίσως να μου φάνηκε, ίσως να έκανα λάθος. Μάλλον δεν έκανα.
Με επηρέασε, αλλά όπως πολλά πράγματα με μεγάλη εξειδίκευση δεν μπορείς να καταλάβεις την βαρύτητα των φράσεων αν δεν γνωρίζεις καλά το αντικείμενο. Αλτρουιστικό, σύμφωνοι, κάτι που κάποιος μπορεί να περιμένει από έναν ειδικό σε θέματα υγείας, να θυσιαστεί για τον συνάνθρωπο και τον συνάδελφό του. Κάτι όμως έλειπε.
Μέρες πέρασαν και κάποια στιγμή η σκηνή αυτή ξαναγύρισε στο μυαλό μου. Ίσως να είχα ηρεμήσει ή ίσως να είχα ανάγκη να ‘ωριμάσει’ η σκέψη μέσα μου για να καταλάβω γιατί με απασχολούσε μια σκηνή που κράτησε κάποια δευτερόλεπτα.
Η σκέψη ήρθε σιγά-σιγά καθώς προσπαθούσα να δω το γεγονός λίγο πιο ψυχρά και υπολογιστικά, καθώς προσπαθούσα να καταλάβω πως σκέφτονταν ο γιατρός που προτίμησε να πάρει ο συνάδελφος την θέση στην εντατική. Στις μονάδες εντατικής θεραπείας οι γιατροί έχουν αλγόριθμους. Πολλοί εντατικολόγοι όταν τους ρωτάνε αν κάνουν επιλογή των ασθενών με Covid-19, ποιος θα διασωληνωθεί και ποιος όχι, απαντάνε πως αυτή είναι η δουλειά τους, αυτό κάνουν πάντα. Εκτιμούν -σύμφωνα με τις γνώσεις, την εμπειρία τους και την διεθνή βιβλιογραφία- κατά πόσο κάποιος συνάνθρωπός μας θα ωφεληθεί ή όχι από μια νοσηλεία στην εντατική. Και όσο σκληρό και αν ακούγεται κάποιοι ασθενείς δεν θα ωφεληθούν καθόλου και ούτε πρόκειται να αλλάξει την πορεία τους ένα κρεβάτι εντατικής.
Και εδώ είναι που άρχισα να καταλαβαίνω γιατί η φωνή του ιταλού γιατρού έσπασε. Γιατί καταλάβαινε εκείνη την στιγμή πως οι συνάδελφοί του, ‘έτρεχαν’ τον ίδιο αλγόριθμο στο μυαλό τους, έκαναν τους ίδιους υπολογισμούς. Μπορεί να μην τους έφτανε το οξυγόνο για να πάρουν ανάσα, αλλά όσο μπορούσαν το έκαναν. Και έβλεπαν τα ποσοστά τους. Δεν ξέρω τι ακριβώς χρειάζεται για να μπορέσεις να παραδεχθείς πως έχεις μόλις 10% επιβίωσης, ενώ ο συνάδελφός σου έχει 50%. Δεν είναι εύκολο να σκεφτείς πως αν πάρεις εσύ την θέση στην μονάδα, κατά πάσα πιθανότητα σε μερικές ημέρες θα είστε και οι δύο νεκροί, ενώ αν την πάρει ο άλλος υπάρχουν 50-50 πιθανότητες να μείνει ζωντανός ο ένας από τους δυο. Εκείνος. Δεν μπορώ να φανταστώ πόση δύναμη και προσπάθεια χρειάζεται να πάρεις μια τέτοια απόφαση. Χρειάζεται όμως κάποιος να αναλάβει την ευθύνη, να πάρει την απόφαση και να κουβαλήσει το βάρος. Να τρέξει τον αλγόριθμο στο κεφάλι του και να δώσει σε εκείνους που έχουν περισσότερες πιθανότητες να ωφεληθούν πραγματικά.
Όταν έφτασα σε αυτό το σημείο κατάλαβα το πόσο σημαντικό ήταν αυτό που είπε ο εντατικολόγος που έδινε την θέση σε κρεβάτι στην μονάδα εντατικής θεραπείας.
«Τον συνάδελφο, διασωληνώστε τον συνάδελφο.»
Έτρεχε στο κεφάλι του τον αλγόριθμο και έπαιρνε την απόφαση.
‘Υπακούοντας στους νόμους τους’.
Μπορεί ο καθένας μας να το έκανε, μπορεί να χρειάζεται μόνο να εκπαιδευτείς και να βρεθείς στην κατάλληλη θέση για να το κάνεις.
Μπορεί. Αλλά αυτοί βρίσκονται στην θέση να πρέπει να κάνουν την επιλογή και όπως ο ιταλός συνάδελφος, την κάνουν. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει πως θα πετάξουν το δικό τους 10% στα σκουπίδια.
Έχουν όλο τον σεβασμό μας
Νώντας Βασιλικός
MD Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπεύτης
Επιμελητής Ψυχιατρική Κλινική Ενηλίκων Γ.Ν. “Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ”
#menoumespeedy
