Δήμος Νεάπολης-Συκεών: «Η κυβέρνηση να πάρει πίσω το σχέδιο νόμου για τον εκλογικό νόμο…»

 

♦ «Το πρόβλημα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνο ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των δημοτικών συμβούλων» τονίζει στην εμπεριστατωμένη εισήγησή του ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών Σίμος Δανιηλίδης, τονίζοντας την ανάγκη για μια «ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση και μια γενναία και τολμηρή μεταρρύθμιση» ♦ Τεκμηριωμένες προτάσεις για αλλαγές στο σχέδιο νόμου

«Το εκλογικό σύστημα που προτείνεται βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση (…) και ο προτεινόμενος εκλογικός νόμος περιέχει πολλές προβληματικές ρυθμίσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές», καθώς το σχέδιο νόμου «προωθεί αλλαγές αποκλειστικά στο σύστημα εκλογής των δημοτικών Αρχών και δεν ανοίγει κανένα ζήτημα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα», κι «αυτό είναι λάθος», επισημαίνει ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών. Και αντιπρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ, Σίμος Δανιηλίδης, παρεμβαίνοντας στις διαδικασίες της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου για την «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών αρχών».

Όπως υπογραμμίζει στην ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη εισήγησή του ο Σίμος Δανιηλίδης, η οποία κατατέθηκε και στη χθεσινή συνεδρίαση της ΠΕΔ-ΚΜ, συμβάλλοντας έτσι στο διάλογο για την ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, «η χώρα μας χρειάζεται σήμερα μία ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση και η επόμενη μεταρρύθμιση πρέπει να είναι γενναία και τολμηρή».

«Ο προτεινόμενος εκλογικός νόμος περιέχει πολλές προβληματικές ρυθμίσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Σήμερα το πρόβλημα της Αυτοδιοίκησης δεν είναι μόνο ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των δημοτικών συμβούλων. Το πρόβλημα είναι η κατάργηση αρμοδιοτήτων και η μη μεταφορά νέων, είναι ο περιορισμός των χρηματοδοτήσεων και η άσκηση αρμοδιοτήτων χωρίς τη ταυτόχρονη μεταφορά πόρων, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, είναι το θεσμικό πλαίσιο της θέσης των αιρετών, το χειρότερο στην Ε.Ε., είναι η υποστελέχωση και η αφαίμαξη του προσωπικού των δήμων», τονίζει μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης, προτείνοντας μια σειρά αλλαγών στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου.

 

Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αναλυτικά η εισήγηση του δημάρχου Σίμου Δανιηλίδη για το σχέδιο νόμου «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών αρχών» έχει ως εξής:

«Το 2010 με το ν.3852, τον Καλλικράτη, η Αυτοδιοίκηση κέρδιζε έναν αγώνα ετών για την αποκέντρωση και τη θεσμική της ενίσχυση με νέες αρμοδιότητες. Ήταν ο καρπός μιας μεγάλης προσπάθειας με σκοπό την ισχυροποίηση των δήμων και των περιφερειών.

»Βέβαια οι αλλαγές του ‘‘Καλλικράτη’’ θα μπορούσαν να είναι βαθύτερες και τολμηρότερες. Θα έπρεπε να δίνουν μεγαλύτερο εύρος αρμοδιοτήτων και να θεσμοθετούν επιτέλους την οικονομική αυτοδυναμία των δήμων.

»Ο ΣΥΡΙΖΑ με μία αντιαυτοδιοικητική πολιτική με κρατικιστικές και συντηρητικές επιλογές, καθήλωσε την Αυτοδιοίκηση με μοναδικό σκοπό τη συρρίκνωση και την απορύθμιση της. Το εγχείρημα του ‘‘Κλεισθένη’’, με το μανδύα της απλής αναλογικής, αποσκοπούσε στην ακυβερνησία και την ανάδειξη των μειοψηφιών ως ρυθμιστικό παράγοντα στη διοίκηση των δήμων. 

»Μετά τις δημοτικές εκλογές του 2019 ζήσαμε στην Αυτοδιοίκηση ευτράπελα και δραματικές συνθήκες λειτουργίας και άσκησης της τοπικής εξουσίας. Χρειάστηκαν οι νομοθετικές παρεμβάσεις του 2019 και 2020 ώστε να διασφαλιστούν στοιχειώδεις συνθήκες κυβερνησιμότητας των δήμων, που σε κάθε περίπτωση δεν συνιστούν θεσμικές αλλαγές.

»Στο μεταξύ και αυτή και η προηγούμενη κυβέρνηση εξήγγειλαν τη διαβούλευση για τη νέα μεταρρύθμιση του κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Σήμερα παρουσιάζεται η πρόταση της κυβέρνησης για το νέο εκλογικό σύστημα ανάδειξης δημοτικών Αρχών (ή καλύτερα επανέρχεται το εκλογικό σύστημα που ίσχυε το 2006 με ορισμένες διαφοροποιήσεις).

 

«Διεκδικούμε μια νέα μεταρρύθμιση…»

»Το σχέδιο νόμου προωθεί αλλαγές αποκλειστικά στο σύστημα εκλογής των δημοτικών Αρχών και δεν ανοίγει κανένα ζήτημα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα. Κατά τη γνώμη μας αυτό είναι λάθος.

»Σήμερα η χώρα μας χρειάζεται μία ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση στην κατεύθυνση:

• της αποκέντρωσης με τη  μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων από το Κεντρικό Κράτος προς την Αυτοδιοίκηση,
• της προώθησης της οικονομικής αυτοδυναμίας των ΟΤΑ στο πλαίσιο της φορολογικής αποκέντρωσης,
• της ενίσχυσης της καταστατικής θέσης των αιρετών,
• της θέσπισης ενός εκλογικού συστήματος που κατοχυρώνει τη δημοκρατική διαδικασία, διασφαλίζει την κυβερνησιμότητα και ενισχύει τη λαϊκή συμμετοχή.

»Χρειάζεται μια μεταρρύθμιση η οποία θα δίνει μία νέα ταυτότητα στην Αυτοδιοίκηση, θα σηματοδοτεί τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό και θα κατοχυρώνει πλέον τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις της ΕΧΤΑ.

»Σήμερα, ακόμη και υπό το καθεστώς της δημοσιονομικής παρακολούθησης της χώρας, η Αυτοδιοίκηση πρέπει να κερδίσει τον χαμένο χρόνο. Οφείλει να γίνει λειτουργικότερη και παραγωγικότερη. Η ελληνική Αυτοδιοίκηση μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια σε έναν σύνθετο ρόλο, κοινωνικό και αναπτυξιακό, σε τοπικό επίπεδο. Εξάλλου αυτή είναι και η τάση πανευρωπαϊκά.  

»Για να συμβεί αυτό η επόμενη μεταρρύθμιση πρέπει να είναι γενναία και τολμηρή. Οι αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τοπικής Αυτονομίας, πρέπει να αποτελέσουν τις αρχές αυτής της νέας μεταρρύθμισης.

»Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται μια δέσμη διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που πρώτα από όλα θα εξυπηρετούν τη στρατηγική μιας νέας οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με προτεραιότητα στον πολίτη.  

»Η αυτονομία της πολιτικής, η διαφάνεια, η εξυπηρέτηση του πολίτη, η τοπική ανάπτυξη, η κοινωνική συνοχή, η υγεία, η κοινωνική πρόνοια είναι -ενδεικτικά- τομείς που θα επηρεαστούν θετικά και καθοριστικά από ένα σύγχρονο και παραγωγικό σύστημα δημόσιας διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.

»Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αναδειχθούν οι δυνατότητες που έχουν οι δήμοι να ασκούν πολιτικές που αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των πολιτών.

»Να κατοχυρωθεί θεσμικά ο ρόλος της ελληνικής Αυτοδιοίκησης σε τομείς κρίσιμους και σημαντικούς για την κοινωνική συνοχή, την τοπική ανάπτυξη και ευημερία.

»Σήμερα το πρόβλημα της Αυτοδιοίκησης δεν είναι μόνο ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των δημοτικών συμβούλων.  

»Το πρόβλημα είναι η κατάργηση αρμοδιοτήτων και η μη μεταφορά νέων. Είναι ο περιορισμός των χρηματοδοτήσεων και η άσκηση αρμοδιοτήτων χωρίς τη ταυτόχρονη μεταφορά πόρων, όπως επιτάσσει το σύνταγμα. Είναι το θεσμικό πλαίσιο της θέσης των αιρετών, το χειρότερο στην Ε.Ε. Είναι η υποστελέχωση και η αφαίμαξη του προσωπικού των δήμων.

»Θέλουμε μια Αυτοδιοίκηση θεσμικά ισχυρή, οικονομικά αυτοδύναμη, σύγχρονη και ευρωπαϊκή, με ρόλο στην τοπική ανάπτυξη και συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες.

 

Οι βασικές αρχές μιας ολοκληρωμένης μεταρρυθμιστικής

πολιτικής για την Αυτοδιοίκηση

• Απόλυτος σεβασμός στις αρχές της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τοπικής Αυτονομίας. Η ΕΧΤΑ να αποτελεί τον οδηγό για τη θεσμική εξέλιξη της ελληνικής Αυτοδιοίκησης και την προσαρμογή της στη φυσιογνωμία, την οργάνωση και λειτουργία των ευρωπαϊκών τοπικών αρχών.
• Επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων όλων των επιπέδων διοίκησης, κατάργηση όλων των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων των υπουργείων και ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο του αρθρου102 του Συντάγματος.
• Θεσμική ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης με νέες αποκλειστικές αρμοδιότητες και τους αντίστοιχους πόρους όπως ενδεικτικά στην κοινωνική φροντίδα και πρόνοια, την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, το περιβάλλον, τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, την εκπαίδευση και προσχολική αγωγή, την τοπική ανάπτυξη, την απασχόληση, την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, κ.λπ. Η υγειονομική κρίση έδειξε για ακόμη μία φορά πως η Αυτοδιοίκηση έχει τεράστιες δυνατότητες άσκησης ολοκληρωμένων πολιτικών σε πολλούς τομείς.
• Διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου οικονομικής αυτοδυναμίας των ΟΤΑ με την κατοχύρωση της απόδοσης των θεσμοθετημένων πόρων από το κράτος, με αποκέντρωση φόρων, με τη θέσπιση αρμοδιότητας στους ΟΤΑ για καθιέρωση τοπικής φορολογίας και τον προσδιορισμό των προϋποθέσεων αυτής, χωρίς την επιπλέον επιβάρυνση των πολιτών. Κατοχύρωση του ρόλου των δήμων στη διαμόρφωση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων και εργαλείων, τομεακά και τοπικά.
• Διαμόρφωση ενός πλαισίου σταθερής ενίσχυσης και υποστήριξης των ορεινών και νησιωτικών δήμων με την κατοχύρωση των αρχών της «νησιωτικότητας και ορεινότητας» σε κάθε θεσμική παρέμβαση και μεταρρύθμιση. Αλλαγή στον ισχύοντα θεσμό της μητροπολιτικής διακυβέρνησης η οποία πρέπει να συγκροτηθεί στη βάση ευρωπαϊκών λειτουργικών προτύπων με προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα.
• Εδραίωση της διοικητικής αυτοτέλειας της Αυτοδιοίκησης με την άρση κάθε νομοθετικής διάταξης η οποία διαμόρφωσε τα τελευταία χρόνια ένα συγκεντρωτικό και αυταρχικό σύστημα έλεγχου των λειτουργιών των δήμων.
• Άρση όλων των αντισυνταγματικών διατάξεων που επιβάλλουν στους δήμους μια απαράδεκτη επιτροπεία. Επιστροφή όλων των παρακρατημένων πόρων, επαναφορά πόρων που καταργήθηκαν, κατάργηση του νόμου για τη μεταφορά και διαχείριση των χρηματικών διαθεσίμων μέσω ειδικών λογαριασμών της Τ.τ.Ε.,
• Άρση της πολυνομίας. Εξορθολογισμός του θεσμικού πλαισίου του ελέγχου νομιμότητας καθώς και της δικαιοδοσίας των ελεγκτικών Αρχών και διαμόρφωση ενός νέου συστήματος προληπτικού, κατασταλτικού και εσωτερικού έλεγχου.
• Στελέχωση των δήμων με προσωπικό αυξημένων προσόντων.
• Αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών με ρυθμίσεις που θα συνιστούν τομή και θα αναδιαμορφώνουν ένα απαρχαιωμένο σύστημα σε ένα δίκαιο, ελκυστικό, σύγχρονο και ευρωπαϊκό θεσμικό περιβάλλον.
• Θεσμοθέτηση ενός δημοκρατικού εκλογικού συστήματος στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης το δυνατόν νομιμοποίησης της δημοτικής αρχής, τη γνήσιας εκπροσώπησης των πολιτών και της ενίσχυσης της λαϊκής συμμετοχής.

 

«Να μην βάζουνε το κάρο μπροστά από το άλογο…»

»Οι δημοτικές εκλογές θα γίνουν το 2023. Υπάρχει, δηλαδή, πολύς χρόνος για να προχωρήσει η κυβέρνηση σε αλλαγές στον τρόπο εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών Αρχών.

Σε αυτόν τον χρόνο η κυβέρνηση πρέπει να επεξεργαστεί και να διαβουλευτεί ένα ολοκληρωμένο μεταρρυθμιστικό σχέδιο που θα περιέχει θεσμικές αλλαγές στους εξής τομείς:

• Διοικητικό σύστημα-αναδιοργάνωση τους κράτους και της δημόσιας διοίκησης,
• Αποκέντρωση και αρμοδιότητες,
• Οικονομική αυτοδυναμία της Αυτοδιοίκησης,
• Καταστατική θέση των αιρετών,
• Σύστημα διοίκησης, λειτουργίας και εποπτείας των δήμων,
• Στελέχωση και κινητικότητα του προσωπικού,
• Εκλογικό σύστημα.

»Τα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης έχουν συζητήσει για όλα αυτά τα θέματα και έχουν λάβει σχετικές αποφάσεις. Είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι για έναν ουσιαστικό και αποδοτικό διάλογο.

»Το εκλογικό σύστημα που προτείνεται βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση. Είναι πάγια θέση μας η άρση των εκλογικών διατάξεων του ‘‘Κλεισθένη’’, που οδήγησαν σε απορύθμιση την Αυτοδιοίκηση, και η θέσπιση ενός εκλογικού συστήματος που διαμορφώνει ισχυρές και δημοκρατικά νομιμοποιημένες δημοτικές Αρχές και ενισχύει τη λαϊκή συμμετοχή.

»Ο προτεινόμενος εκλογικός νόμος περιέχει πολλές προβληματικές ρυθμίσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές.

 

► Ποσοστό εκλογής

»Η εκλογή δημάρχου με ποσοστό 43% στερεί την ισχυρή δημοκρατική νομιμοποίηση που δίνει το ποσοστό του 50%+1. Το επιχείρημα πως με 43% εκλέγονται κυβερνήσεις γιατί όχι και δήμαρχοι, δεν ευσταθεί αφού τα συστήματα διακυβέρνησης και νομοθέτησης ενός κράτους και ενός δήμου είναι τελείως διαφορετικά.

»Σε κάθε περίπτωση επιμονής της κυβέρνησης στο ποσοστό αυτό, θα πρέπει για λόγους πολιτικής ηθικής και στοιχειώδους δημοκρατικής νομιμοποίησης να θεσπιστεί η διαφορά του 5% τουλάχιστον ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο συνδυασμό. 

 

► Όριο εκλογής συνδυασμών

»Το όριο του 3% δεν προσφέρει τίποτα, αντίθετα στερεί τη δυνατότητα εκπροσώπησης υπαρκτών σχημάτων με απήχηση στην τοπική κοινωνία. Ούτως ή άλλως η κατανομή των εδρών (3/5 και 2/5) και ο τρόπος αυτής με την ύπαρξη εκλογικού μέτρου, δύσκολα επιτρέπουν την εκπροσώπηση σε συνδυασμούς με πολύ μικρά ποσοστά.

 

► Αριθμός μελών των δημοτικών συμβουλίων

»Η μείωση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων είναι μία αρνητική επιλογή αφού περιορίζει αισθητά τη συμμετοχή και την εκπροσώπηση των πολιτών. Επιπλέον, δυσκολεύει πολύ την ανανέωση των δημοτικών συμβουλίων με την εκλογή νέων συμβούλων αφού οι παλιοί εκλεγμένοι δημοτικοί σύμβουλοι έχουν ένα αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα.

»Η μείωση του αριθμού των συμβούλων δυσχεραίνει τη λειτουργία των διοικήσεων και των συνδυασμών της αντιπολίτευσης κυρίως σε ότι αφορά στη στελέχωση των διοικήσεων των Ν.Π. και των δεκάδων Επιτροπών που προβλέπονται στη νομοθεσία. Θα υπάρχουν δημοτικοί σύμβουλοι που θα συμμετέχουν σε 2 ή 3 Ν.Π. και σε πολλές Επιτροπές χωρίς ωστόσο να μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους.

»Για παράδειγμα σε ένα δήμο που έχει τρία ΝΠΔΔ, μία Κοινωφελή Επιχείρηση και μία ΔΕΥΑ μαζί με τις θέσεις του προεδρείου του Δ.Σ., έξι αντιδημάρχων και των μελών της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Οικονομικής Επιτροπής  μπορεί να υπάρχουν έως και 82 θέσεις που πρέπει να καταλάβουν οι αιρετοί, χωρίς να υπολογίζονται οι διάφορες Επιτροπές που ορίζονται από τη νομοθεσία.

 

► Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων

»Η κατάργηση εκλογής συμβουλίων Δημοτικής Κοινότητας στις Κοινότητες-έδρες των δήμων, στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής και του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης (Α΄ Εκλογική Περιφέρεια) δημιουργεί δήμους δύο ταχυτήτων και αναστέλλει τις δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών στα κοινά.

»Σήμερα τα Συμβούλια αυτά αποτελούν έναν χρήσιμο χώρο στον οποίο δοκιμάζουν τις δυνατότητες τους νέοι άνθρωποι με διάθεση προσφοράς. Αποτελούν ‘‘φυτώρια’’ νέων δημοτικών συμβούλων. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της λειτουργίας τους, αναπτύσσονται εκατοντάδες κοινωνικές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και άλλες δράσεις με απήχηση και κοινωνική αποδοχή. 

»Τα Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων πρέπει και μπορούν να έχουν ρόλο και αρμοδιότητες τοπικού χαρακτήρα στα δύο μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας. 

 

► Χρόνος δήλωσης συνδυασμών

»Η δήλωση του συνδυασμού το αργότερο έως την 30η Ιουνίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών, δηλαδή 3,5 μήνες πριν την ημέρα των εκλογών (τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου) είναι αρνητική. Διαμορφώνει μία πολύ μεγάλη προεκλογική περίοδο, ουσιαστικά πέραν των 4-5 μηνών, γεγονός που δεν συνεισφέρει στην εύρυθμη λειτουργία των δήμων, αυξάνει τις οικονομικές υποχρεώσεις των συνδυασμών, δημιουργεί πολιτικές και κοινωνικές πολώσεις. Είναι βέβαιο πως από την άνοιξη κάθε εκλογικής χρονιάς το ενδιαφέρον θα είναι στραμμένο στις εκλογές και όχι στην λειτουργία του δήμου. Επίσης είναι βέβαιον πως μια τόσο μεγάλη χρονική απόσταση από την ημέρα των εκλογών θα δημιουργήσει ανυπέρβλητες δυσκολίες στην εξεύρεση υποψηφίων από τους συνδυασμούς.

»Η ημερομηνία της 31^ης Αυγούστου (45 ήμερες πριν τις εκλογές) ίσως ήταν ιδανική για την άρση όλων των παραπάνω ζητημάτων.

 

»Με αυτές τις σκέψεις επιχειρώ να περιγράψω τα απαιτούμενα μιας μεταρρύθμισης στην Αυτοδιοίκηση, με στόχο να γίνει σύγχρονη, αποτελεσματική και ευρωπαϊκή.

Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει πίσω το σχέδιο νόμου που αφορά μόνο το εκλογικό σύστημα, να προχωρήσει σε ένα ουσιαστικό διάλογο και να καταθέσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη μεταρρύθμιση στο κράτος και την Αυτοδιοίκηση».