Κείμενο: Μαρία Γερμαντζίδου
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ζωής μας, καθώς οι πληροφορίες που μας έρχονται απο αυτά είναι άπειρες και πλέον το κινητό έχει γίνει η προέκταση του χεριού μας χάρη σε αυτά.
H online ζώνη έχει εισχωρήσει σε τέτοιο βαθμό στην οffline, με αποτέλεσμα τα όρια μεταξύ της σύνδεσης στο διαδίκτυο και της πραγματικής ζωής να βρίσκονται πάνω σε μία λεπτή κλωστή. Ιδίως οι έφηβοι χρησιμοποιούν τα social media σε καθημερινή βάση και επηρεάζονται άμεσα από αυτά, δημιουργώντας τάσεις και πρότυπα.
Σύμφωνα με τους N. Christakis, N. και J. Fowler, στο βιβλίο τους “Connected: The Surprising Power of Our Social Networks and How They Shape Our Lives — How Your Friends Affect Everything You Feel, Think, and Do”, τα social media προβάλουν διαρκώς πρότυπα που έχουν έντονο αντίκτυπο στο εφηβικό κοινό το οποίο τα ακολουθεί απλά και μόνο επειδή τυγχάνουν ευρείας αποδοχής από τους συνομηλίκους τους.
Το αποτέλεσμα είναι να ασκείται κοινωνική πίεση στον έφηβο προκειμένου να τα ακολουθήσει. Εκείνος ασχέτως αν είναι ή δεν είναι της αρέσκειας του, ορίζει τον εαυτό του μέσα από τους άλλους και όχι με βάση την επιθυμία και την προσωπικότητά του. Φυσικά δεν επηρεάζεται μόνο αυτή η ηλικιακή ομάδα. Αλλά πόσο άκακα είναι τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Η ανάγκη να μοιραστούμε τις πληροφορίες μας
Η απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση είναι «αρκετά». Σύμφωνα με αναλυτές και ανθρωπολόγους η ανάγκη για το «share» προέρχεται από το συναίσθημα του ανικανοποίητου. Πολλοί άνθρωποι θα επιθυμούσαν μία διαφορετική ζωή και για αυτό καταφεύγουν στον online κόσμο.
Τα likes και τα comments προσδίδουν ικανοποίηση και ότι οι άλλοι δείχνουν την αρέσκειά τους προς το πρόσωπό μας. Είναι λογικό ιδίως εν μέσω πανδημίας, το έχουμε όλοι ανάγκη. Αλλά δυστυχώς πολλοί βρίσκονται μονίμως πάνω από την οθόνη του κινητού τους, ακόμη κι αν βρίσκονται με άλλα άτομα. Όμως όταν βρίσκεται κάποιος με παρέα και στρέφει την προσοχή του στο κινητό, υπάρχει πρόβλημα.
Εκτός από αυτό, πόσοι από εμάς διαβάζουμε τους όρους χρήσης πριν δημιουργήσουμε κάποιον online λογαριασμό; Σχεδόν κανένας. Να ξέρετε πως αν διαγράψετε κάτι, δε θα σβηστεί ποτέ. Ο αλγόριθμος έχει τέτοιον τρόπο λειτουργίας, που η βάση δεδομένων δεν εξαφανίζει τίποτα. Μπορεί να μην είναι ορατό στους διαδικτυακούς μας φίλους, αλλά η διαγραμμένη πληροφορία δε θα πάψει να υπάρχει. Έτσι κι αλλιώς συμφωνήσαμε με τους όρους χρήσης της εκάστοτε πλατφόρμας.
Αντικατοπτρίζει τον πραγματικό κόσμο;
Φυσικά και όχι. Στο Instagram υπάρχουν εκατοντάδες influencers που έχουν υπέροχες φωτογραφίες. Καλλίγραμμο κορμί, καθαρό δέρμα, τέλεια ζυγωματικά…Αλλά δεν είναι αυτή η πραγματικότητα. Κάποιοι influencers βγήκαν δημόσια και παραδέχτηκαν πως λ.χ. το καθαρό δέρμα δεν υπάρχει, καθώς οι φωτογραφίες υπόκεινται επεξεργασία.
Όπως η Ολλανδή Ριάν Μέιγερ, η Danae Mercer που ζει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Rianne Meijer από το Άμστερνταμ. Έδειξαν πως οι ραγάδες και η κυτταρίτιδα στο σώμα είναι κάτι το φυσιολογικό. Όσο καλή διατροφή και γυμναστική να κάνει κάποιος.
Κίνδυνος εξαπάτησης
Πόσες φορές είδατε μία διαφήμιση που παρουσιάζεται το τέλειο προϊόν; Αρκετές φορές. Στην τελική το παραγγέλνεις και μένεις άφωνος από τη διαφορά μεταξύ ψηφιακής και πραγματικής εικόνας. Γι’ αυτό πρέπει να γίνει έρευνα αγοράς του συγκεκριμένου προϊόντος. Πως; Αναζητώντας το σε ποικίλα ηλεκτρονικά καταστήματα. Επιπροσθέτως χρειάζεται μεγάλη προσοχή στις πλατφόρμες γνωριμιών.
Η εικόνα που υπάρχει στο προφίλ μπορεί να κρύβει μία εντελώς διαφορετική φυσιογνωμία. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που εκβίασαν κόσμο για απόσπαση χρημάτων, ερωτικών περιπτύξεων κλπ. Εάν κάποιος θέλει να γνωρίσει κάποιον online, καλό είναι να χρησιμοποιήσει εφαρμογές που αναγκαστικά ζητούν επαλήθευση προσώπου. Φυσικά και μπορεί το σύστημα να ξεγελαστεί, αλλά εξακολουθεί να είναι πιο ασφαλές.
Πως θα πάρουμε τον έλεγχο στα χέρια μας;
Η απάντηση είναι απλή. Αγαπάμε τον εαυτό μας. Είναι ωραίο να μοιραζόμαστε πληροφορίες και φωτογραφίες με τους διαδικτυακούς μας φίλους, αλλά με μέτρο. Δεν είναι ανάγκη να λέμε τι κάνουμε μέσα στη μέρα μας. Υπάρχει και μία φράση που λέει «όσα λιγότερα ξέρει ο περίγυρος, τόσο πιο πολύ θα διαρκέσει η ευτυχία μας» και όντως ισχύει.
Ένας άλλος τρόπος είναι η διασταύρωση πληροφοριών. Όπως προαναφέρθηκε, πρέπει να κάνουμε έρευνα πριν αποκτήσουμε κάτι. Είτε πρόκειται για προϊόν είτε για να κάνουμε download κάποιο app. Πέραν της εξαπάτησης, σκεφτείτε πως ενδέχεται να υπάρχουν και ιοί που μπορεί να πάρουν τις πληροφορίες μας. Μεγάλη προσοχή, όσο κι αν βαριόμαστε, πρέπει να δώσουμε στους όρους χρήσης μίας εφαρμογής. Όπως το Instagram και το Facebook, έχουν δικαίωμα να κρατήσουν τις φωτογραφίες μας και να τις χρησιμοποιήσουν, όχι φυσικά για κάτι παράνομο. Είναι ένα ηλεκτρονικό συμβόλαιο.
Τέλος, ελαττώστε τη χρήση τους. Το να κατηγορούμε τα social media για εθισμό ή για πηγή κινδύνου είναι το πιο εύκολο. Είναι σα να λέμε πως τα γλυκά ευθύνονται για το σάκχαρο. Δεν είμαστε άβουλα όντα, αντιθέτως εμείς οι ίδιοι έχουμε τον έλεγχο για την εξέλιξη της ζωής μας. Ακόμη και για εθνικά ζητήματα. Δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις οικονομικές απαιτήσεις του κράτους; Μπορούμε, σταδιακά, να δημιουργήσουμε πλάνο για μετανάστευση στο εξωτερικό. Το ίδιο ισχύει και για αυτό το απλό πράγμα. Να μεταναστεύσουμε στην πραγματική ζωή.
