Αν κάτω από μια φωτογραφία μας στο Instagram εντοπίσουμε 20 θετικά σχόλια κι ένα μονάχα αρνητικό, μαντέψτε ποιο θα χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη μας και ποιο θα σκεφτόμαστε για όλη την υπόλοιπη μέρα εμμονικά, σε βαθμό κακουργηματικό για την αυτοπεποίθησή μας.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως όλοι βιώσαμε κάποια στιγμή στη ζωή μας παρόμοιες εμπειρίες, είτε στο εργασιακό μας περιβάλλον, είτε στα social media, είτε στις διαπροσωπικές σχέσεις μέσω παραινέσεων που λαμβάνουμε από φίλους, συντρόφους, οικογένεια. Η αρνητική κριτική, ακόμα κι όταν δεν παίρνει τη μορφή hate speech, μας πονάει. Γιατί όμως;
Ένα αρχέγονο αίσθημα επιβίωσης
Μια φορά κι έναν καιρό, όταν ζούσαμε ακόμα ως κυνηγοί τροφοσυλλέκτες, το αρνητικό feedback σχετικά με τις λανθασμένες μας κινήσεις ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για την ίδια μας την επιβίωση.
Προσπαθώντας να αποφύγουμε λοιπόν τις παγίδες που στήνει η φύση εναντίον μας λόγω δικών μας στραβοπατημάτων, μπαίναμε αυτόματα σε μια κατάσταση συναγερμού διαρκείας, ώστε οι επικίνδυνες συμπεριφορές μας να μην επαναληφθούν στο άμεσο μέλλον, ενώ ταυτόχρονα οι αισθήσεις μας οξύνονταν ώστε να εντοπίσουμε επιπλέον σφάλματα που δε μας είχαν γίνει ακόμα αντιληπτά.
Ωστόσο, χιλιετίες εξέλιξης μετά, οι κοινωνίες που έχουμε κατασκευάσει καθιστούν μια τέτοιου είδους μακροχρόνια επιφυλακή πρακτικά μη παραγωγική, καθώς ενεργοποιείται από κάθε ασήμαντη αφορμή που της δίνει το σχετικό έναυσμα. Αποτέλεσμα αυτού είναι το κομμάτι αυτό της εγκεφαλικής μας λειτουργίας να καταλήγει όχι απλά άχρηστο, αλλά συχνά και βλαβερό για την κοινωνική και προσωπική μας πρόοδο.
Αν πάρουμε μάλιστα το παράδειγμα της εξέλιξης στο εργασιακό περιβάλλον, εκεί οι έρευνες μας δείχνουν πως η αρνητική κριτική είναι τροχοπέδη στην ανέλιξή μας σε ανώτερες θέσεις, καθώς τα θετικά σχόλια είναι αυτά που μας βοηθάνε να κρατηθούμε σε εγρήγορση, να παραμείνουμε προσηλωμένοι στους στόχους μας και να καλλιεργήσουμε τη δημιουργικότητά μας.
Δεδομένου λοιπόν πως ο άνθρωπος χρειάζεται περίπου τρεις φορές περισσότερα θετικά σχόλια απ’ ότι αρνητικά για να διατηρήσει την καλή του διάθεση, και σε περίπτωση που βρισκόμαστε σε χώρο που αναδύει τοξικότητα ως προς το κομμάτια αυτό, οφείλουμε να βρούμε μηχανισμούς αντιμετώπισης που θα κάνουν την κατάσταση πιο υποφερτή και θα μας προστατέψουν από την -μη παραγωγική- αρνητικότητα:
Γράψε τα αρνητικά σχόλια σ’ ένα κομμάτι χαρτί και βοήθησε τον εγκέφαλο σου να εντοπίσει τα μοτίβα που τον βάζουν σε κατάσταση συναγερμού, πριν προλάβει η κατάσταση να χρονίσει.
Δημιούργησε επίτηδες συνθήκες που να επιτρέπουν στο σύστημα επιβράβευσης σου να ξυπνήσει. Ακόμα και το να ακούσεις ένα απλό «ευχαριστώ» επειδή έφτιαξες καφέ για έναν συνάδελφο σου, μπορεί να σε επαναφέρει γρηγορότερα στην πραγματικότητα μετά από μια κακή κριτική.
Παραδέξου τα λάθη σου χωρίς δικαιολογίες. Είναι πολύ, πολύ λυτρωτικό και σου επιτρέπει να αφήσεις το περιστατικό πίσω σου με μεγαλύτερη ευκολία.
Μην αναλώνεσαι ούτε για ένα λεπτό σε κακόβουλα σχόλια στο διαδίκτυο, εάν η δουλειά σου δημοσιεύεται με κάποιο τρόπο στα κοινωνικά δίκτυα.
Ντορίνα Παπαγεωργίου
