Η Youhem, κάτοικος του Όστιν στο Τέξας, δηλώνει ψηφιακός νομάς, πνευματική θεραπεύτρια και υπέρμαχος του μινιμαλισμού, της ευεξίας, και της βιωσιμότητας. Διαθέτει κανάλι στο YouTube, ονόματι Heal your living, που, μαζί με το προσωπικό της blog, μας συστήνουν στο σπαρτιατικό σχεδόν lifestyle της που βασίζεται στη μηδενική σπατάλη (το λεγόμενο zero waste) και στον ακραίο μινιμαλισμό.

Μένει μαζί με τη γάτα της καθώς και την, επίσης μινιμαλίστρια, αδερφή της σ’ ένα διαμέρισμα ιαπωνικού στυλ χωρίς καθόλου έπιπλα, έχοντας αντικαταστήσει μέχρι και το κρεβάτι της με μια υφασμάτινη αιώρα. Η γκαρνταρόμπα της απαρτίζεται από 15 μόλις τεμάχια ρουχισμού, η διατροφή της αποτελείται κυρίως από φρούτα και κάποια ωμά λαχανικά, ενώ έχει ξεφορτωθεί οτιδήποτε μπορεί να βλάψει το περιβάλλον, από πλαστικό και πολυεστέρα έως και αναλώσιμα προϊόντα – όπως το χαρτί υγείας.

Η Youhem τονίζει πολλές φορές μέσα στα βίντεο της πως στην απόφαση να γίνει μινιμαλίστρια συνέβαλλε ένα σύνδρομο που ονομάζεται sensory processing sensitivity, το οποίο συνοπτικά της δημιουργούσε μια έντονη ευαισθησία απέναντι στους υλικούς και μη περισπασμούς. Ο καπιταλιστικός τρόπος ζωής και το πρότερο καταναλωτικό μοντέλο που ακολουθούσε, επιδείνωναν την κατάστασή, δημιουργώντας της σοβαρές κρίσεις άγχους σε καθημερινή βάση.

«Πριν στραφώ στον ακραίο μινιμαλισμό είχα περίπου 80 ζευγάρια παπούτσια, αλλά δεν εστίαζα σε αυτά που είχαν πραγματικά σημασία»

Πλέον προσπαθεί να σπαταλάει χρήματα και ενέργεια σε μη υλικά αγαθά που της φέρνουν πραγματική ευεξία, όπως τα ταξίδια, η κηπουρική και οι δραστηριότητες με τα αγαπημένα της πρόσωπα. Παραμένει ωστόσο ευγνώμων για τα ελάχιστα αντικείμενα που διαθέτει και μιλάει γι’ αυτά με αγάπη, σαν να έχουνε ψυχή.

Μας δείχνει πως για όλα όσα θεωρούμε αναντικατάστατα μπορούν να υπάρξουν εναλλακτικές, αρκεί να δαπανήσουμε χρόνο στην οργάνωση. Καλεί το κοινό της να είναι υπομονετικό και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του εαυτού του, ενώ υπογραμμίζει συνεχώς πως η προώθηση του lifestyle της δε γίνεται σε καμιά περίπτωση σε διδακτικό τόνο. Επιθυμεί απλώς να μοιραστεί το ταξίδι και την εξέλιξη της και να βοηθήσει όσους αποζητούν έμπνευση.

Μινιμαλισμός ελληνικής καταγωγής

Αν η μορφή αυτή ακραίου μινιμαλισμού μας φαίνεται ακατόρθωτη και ιδιαίτερα σκληρή στην εφαρμογή, η Ελληνίδα YouTuber και make up artist Κλαίρη Δημοπούλου προτείνει μια πιο ήπια εκδοχή μινιμαλιστικής ρουτίνας, που δύναται να εμπνεύσει τους λιγότερο μυημένους.

Η Κλαίρη μας δείχνει μέσα από το περιεχόμενο του καναλιού της ότι σημασία δεν έχει το πόσα αντικείμενα διαθέτει κανείς αλλά η αξία που αυτά τα αντικείμενα προσδίδουν στην καθημερινότητα του καθενός. Υπογραμμίζει δε, πως η διοχέτευση χρηματικών πόρων σε μια δραστηριότητα που αγαπάς δικαιολογεί μέχρι και μαξιμαλιστικές συμπεριφορές, καθώς είναι η χρηστικότητα και όχι η ποσότητα που καθιστά τα υλικά αγαθά σημαντικά στη ζωή μας.

Εκείνη για παράδειγμα λατρεύει το μακιγιάζ. Διαθέτει μια ικανοποιητική συλλογή, που δε διακρίνεται από υπερβολές αλλά δε στερείται και του κάτι παραπάνω. Έχει επίσης στην κατοχή της κάποια ελάχιστα πολυτελή τεμάχια ρουχισμού, που σύμφωνα με τα λεγόμενα της την κάνουν να νιώθει όμορφα σε μια ιδιαίτερη περίσταση.

Μένει ωστόσο σε ένα διαμέρισμα στο Λονδίνο, στο εσωτερικό του οποίου επικρατεί το λευκό χρώμα, με ελάχιστη έως ανύπαρκτη διακόσμηση και αντικείμενα κυρίως χρηστικής αξίας.

Η Κλαίρη έχει επεκτείνει τον τρόπο ζωής της και στην ψηφιακή της δραστηριότητα, καθώς ο υπερβολικός θόρυβος στα social media και ο συσσωρευμένος όγκος πληροφοριών στις ηλεκτρονικές συσκευές αποτελούν σημαντικό περισπασμό για εκείνη. Είναι μια πτυχή της καθημερινότητας που μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα στρεσογόνα για τους περισσότερους από μας, αν και ελάχιστη προσπάθεια καταβάλουμε για τη βελτίωση της.

Δηλώνει πως δε μπορεί να ταυτιστεί προσωπικά με τον ακραίο μινιμαλισμό, καθώς θα ένιωθε πως η ζωή της θα αποκτούσε περιορισμούς, και βασικός της στόχος δεν είναι αυτός αλλά η ψυχική και σωματική ευημερία που της προσφέρει η απλότητα. Δε θα στερούταν ποτέ όμως κάτι που θα θεωρούσε ότι θα την κάνει χαρούμενη.

Κατά πόσο είναι εφικτός ένας τέτοιος τρόπος ζωής;

Η Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες όπως η Ιαπωνία και η Σουηδία, είναι κατά βάση μια χώρα μαξιμαλισμού, κάτι που επεκτείνεται σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας. Από την τάση να κάνουμε τα σπίτια μας «ζεστά» προσθέτοντας ολοένα και περισσότερη διακόσμηση μέχρι τα πλουσιοπάροχα τραπέζια μας, ο μινιμαλισμός περιορίζεται στην αρχιτεκτονική των Κυκλαδίτικων νησιών – η οποία έχει αποτελέσει έμπνευση για διακοσμητές σε παγκόσμιο βεληνεκές.

Προφανώς αυτή η συμπεριφορά οφείλεται σε κοινωνικούς λόγους, καθώς για μια κατά βάση φτωχή χώρα όπως η Ελλάδα, η αφθονία θεωρείται ακόμα δείγμα πολυτέλειας και πλούτου, την ίδια στιγμή που σε άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου ισχύει το ακριβώς αντίθετο.

Με τον ίδιο τρόπο που η παχυσαρκία είναι πλέον η ασθένεια των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων, η βαριά διακόσμηση και η συλλογή περιττών αντικειμένων αποτελεί μια προσπάθεια ένταξης στην ελληνική μπουρζουαζία.

Το less is more ωστόσο μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή φυσικής ευεξίας, καθώς και μέσο εξοικονόμησης χρόνου και ενέργειας. Λιγότερα αντικείμενα σημαίνει μικρότερη δαπάνη χρόνου στις δουλειές του σπιτιού, άπλετος οικιακός χώρος και λιγότεροι περισπασμοί, άρα μεγαλύτερη παραγωγικότητα.

Τελευταίο και σημαντικότατο επιχείρημα υπέρ του μινιμαλισμού δε θα μπορούσε να είναι άλλο από το χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα. Λιγότερες αγορές και λιγότερα αντικείμενα σημαίνουν λιγότερα απορρίμματα. Μάλιστα ο μινιμαλισμός μας οδηγεί συνήθως σε περιορισμένες και ταυτόχρονα ποιοτικότερες αγορές, κάτι που συνήθως μεταφράζεται, παραδείγματος χάριν, σε χρήση οργανικών υφασμάτων και στην αποφυγή του -φθηνού και λιγότερου ποιοτικού- πλαστικού.

Ο μινιμαλισμός σαν τάση δεν είναι κάτι καινούριο, τουλάχιστον σαν διακοσμητική άποψη, αλλά τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να κερδίζει έδαφος σε πολλαπλά επίπεδα, καθώς τα υπερκαταναλωτικά πρότυπα φαίνεται να έχουν κουράσει τους ανθρώπους και να επιβαρύνουν παρά να ενισχύουν τον ψυχικό τους κόσμο.

Μια δοκιμή για απλούστευση του τρόπου ζωής μας δεν χρειάζεται να γίνει βίαια και απότομα για να είναι αποτελεσματική. Ακόμα και οι πιο μικρές επιλογές που αποτελούν στροφή προς το μινιμαλισμό είναι ικανές να αποδώσουν σε μεγάλο βαθμό και να κάνουν τη ζωή μας λιγότερο αγχωτική και τις αγορές μας κάτι παραπάνω από απλά καταναλωτικά ξεσπάσματα για να καλύψουμε συναισθηματικά κενά.

Ντορίνα Παπαγεωργίου