«Άνθρωποι πυροβολούν στο σοκάκι εδώ. Υπέροχα. Καλώς ήλθατε στο Λούτον», είπε ο καλλιτέχνης Ντομίνικ Άλαν ένα απόγευμα καθώς προσπέρασε δύο χρήστες ναρκωτικών στην κεντρική συνοικία της πόλης.

Το Λούτον, περίπου 30 μίλια βόρεια του Λονδίνου, κάποτε ήταν φημισμένο για τη βιομηχανία καπέλων του. Δυστυχώς, αυτά τα εργοστάσια εξαιτίας της κρίσης, έχουν κλείσει εδώ και πολύ καιρό. Οι σημερινές πιο εξέχουσες επιχειρήσεις της, ένα εργοστάσιο αυτοκινήτων και ένα αεροδρόμιο, έχουν πληγεί εξαιτίας της πανδημίας του κοροναϊού. Το 2004, το Λούτον, ψηφίστηκε ως το χειρότερο μέρος που μπορεί να ζήσει κανείς στη Βρετανία, σύμφωνα με μια μη επιστημονική μεν, αλλά πολύ δημοφιλή έρευνα δε.

Η ανάγκη για οικονομική στέγαση

Μία πόλη σαν το Λούτον, αποτελεί σημείο συγκέντρωσης των καλλιτεχνών της σύγχρονης τέχνης, καθώς τα απρόσιτα ενοίκια σε συνδυασμό με τις ελάχιστες επαγγελματικές ευκαιρίες τους ανάγκασαν να φύγουν από το Λονδίνο.

Η αλήθεια είναι πως πάντα η Βρετανική πρωτεύουσα ήταν μία πολύ ακριβή πόλη για να ζήσει κανείς. Σήμερα, με την πανδημία να έχει επηρεάσει όλους τους τομείς, δεν είναι λίγοι οι κάτοικοι που επιλέγουν να μετακομίσουν σε κάποια μικρότερη πόλη της Αγγλίας, γεγονός που έχει προκαλέσει την αύξηση της αξίας των ακινήτων ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές. Ακόμη, ένας ακόμη παράγοντας που έχει κάνει τους κατοίκους του Λονδίνου να επανεκτιμήσουν τις προτεραιότητες στέγασης, είναι η τηλεργασία. Και όπως πολλοί υπάλληλοι γραφείου, οι σύγχρονοι καλλιτέχνες όπως ο κ. Allan – που δημιουργεί την τέχνη υπό το μυστηριώδες “Dominic from Luton” – διαπιστώνουν πως δεν χρειάζεται πλέον να κατοικούν σε μια μεγάλη πόλη για να δημιουργήσουν. Οι εναλλακτικές λύσεις στέγασης έχουν την τιμητική τους.

Μία νέα εποχή για την τέχνη

Ο κ. Allan δεν εκπροσωπείται από μια γκαλερί του Λονδίνου, αλλά ο ιστότοπός του τον έχει βοηθήσει να προσελκύσει προμήθειες που χρηματοδοτούνται από το κοινό. Είναι επίσης ανάμεσα στις πολλές χιλιάδες καλλιτέχνες που έχουν πουλήσει το έργο τους στο διαδίκτυο μέσω του Instagram.

«Σχεδόν όλα μπορούν να επιτευχθούν στο Διαδίκτυο», είπε. «Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένας φορητός υπολογιστής και ένα αξιοπρεπές smartphone», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Allan

Το 2016, ο κ. Allan επέστρεψε από το Λονδίνο για έξι μήνες στο προαστιακό σπίτι των γονιών του στο Λούτον, μετατρέποντάς το σε χώρο δημιουργίας, αλλά και παραγωγικής συνομιλίας μεταξύ καλλιτεχνών. Ένα μινιμαλιστικό γλυπτό από τον βραβευμένο καλλιτέχνη Turner Martin Creed (φτιαγμένο από τούβλα που επέλεξε η μητέρα του κ. Allan) στέκεται ακόμα στον πλακόστρωτο μπροστινό κήπο, δίπλα σε μερικά στολίδια.

Ο κ. Allan λοιπόν, που τώρα μοιράζει το χρόνο του στο Λονδίνο και στο Λούτον, είπε ότι πρόσφατα προσπαθούσε να νοικιάσει ένα στούντιο στην πόλη, αλλά δεν μπορούσε να αντέξει το μηνιαίο ενοίκιο περίπου 900$, για ένα χώρο σε ένα ανακαινισμένο εργοστάσιο.

Σε όλο τον κόσμο, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί εξαιτίας του ιού, έχουν σταματήσει τις διεθνείς εκθέσεις και τις εκδηλώσεις.

Τα έσοδα που μπορούσαν να έχουν οι καλλιτέχνες από εμπορικές γκαλερί και πλειστηριασμούς σε μεγάλες πόλεις έχουν μειωθεί.

«Στο Λονδίνο, ανησυχείς πολύ για την πληρωμή του ενοικίου σου, δεν μπορείς να το αντέξεις οικονομικά», δήλωσε η Sophie Barber, 24χρονη ζωγράφος, σε μια συνέντευξη στον χώρο-στούντιο που νοικιάζει για 560£ το μήνα σε μια βιομηχανική περιοχή στην άκρη της παραθαλάσσιας πόλης Hastings, 70 μίλια νοτιοανατολικά του Λονδίνου. Τα αινιγματικά έργα της ίδιας, πωλούνται σταθερά σε ιδιώτες συλλέκτες μέσω της εκπροσώπου της με έδρα το Λονδίνο, Laura Bartlett, για 8.000£ έως 16.000£.

Οι καλλιτέχνες μετακομίζουν για να επιβιώσουν καλλιτεχνικά και οικονομικά

Αυτή η καλλιτεχνική αναγκαιότητα, προσέλκυσε πολλούς Λονδρέζους ενώ οι μέσες τιμές κατοικιών στην πόλη έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 30 τοις εκατό από το 2015. «Όλοι θέλουν να πουλήσουν εδώ», είπε η κα Μόρις, αναφέροντας ως παράδειγμα ένα σπίτι στο κέντρο του Χέιστινγκς με τιμή 350.000£. Επισήμανε μια κοντινή τοιχογραφία από τον τοπικό καλλιτέχνη του δρόμου Drew Copus που εμφανίστηκε στο υλικό μάρκετινγκ του κτηματομεσίτη. Ωστόσο, ο ίδιος ο καλλιτέχνης είναι άστεγος. Ο κ. Copus είπε σε μια συνέντευξή του ότι δεν μπόρεσε να αντέξει την τρέχουσα μηνιαία τιμή ενοικίου 550£ για ένα διαμέρισμα ενός δωματίου στο Hastings. «Συνήθιζαν να είναι 400£ », είπε, προσθέτοντας ότι είχε προηγουμένως εργαστεί με μερική απασχόληση ως μάγειρας για να συμπληρώσει το εισόδημά του, αλλά αυτό μειώθηκε λόγω της πανδημίας.

Σκέφτεται τώρα να μετακομίσει στο Καρλάιλ στα βορειοδυτικά της Αγγλίας. «Είναι πολύ φθηνότερο», είπε, αν και πρόσθεσε: «Αλλά στο τέλος θα εξαντλήσουμε αυτά τα μέρη. Και μετά που μετακομίζεις;».

Ο David Bowie, ο οποίος ήταν για μικρό χρονικό διάστημα φοιτητής τέχνης στο Croydon, είπε σε συνέντευξη του 1999 στο Q Magazine, ότι ο τόπος  που ζούσε «αντιπροσώπευε ό,τι δεν ήθελα στη ζωή μου, ό,τι ήθελα να ξεφύγω».

Ωστόσο, η παρατεταμένη φήμη του Croydon επιτρέπει τουλάχιστον σε νέους καλλιτέχνες να ενοικιάσουν φθηνά στούντιο στα περίχωρα του Λονδίνου. Υποστηριζόμενη από μια νέα πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από το Δημαρχείο με την ονομασία “Conditions”, 27 τέτοιοι χώροι προσφέρονται για 138£ έως 230£ το μήνα σε ένα αναπαλαιωμένο εργοστάσιο ποδηλάτων και κτίριο γραφείων. Η Katie Sheppard, ένας από τους καλλιτέχνες που έχουν τη βάση τους στο συγκρότημα, δημιουργεί ψηφιακά κεντημένα πορτρέτα με βάση selfies ανθρώπων. Ένας άλλος καλλιτέχνης, ο Felix Riemann, κάνει ηχητικά γλυπτά για παραστάσεις. Το Conditions ιδρύθηκε το 2018 από τον καλλιτέχνη David Panos και τον καλλιτέχνη και εκπαιδευτικό Matthew Noel-Tod. Για τους ιδρυτές, το όνομα Conditions συνοψίζει το ήθος της επιχείρησης και ελπίζουν να «δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις» για τη δημιουργικότητα «αλλά όχι να την επιβάλουν», όπως είπε ο κ. Panos, προσθέτοντας πωε «Η παραγωγή τέχνης αυξήθηκε με τη χρηματοδότηση αιτήσεων και επιμελητών».

Παρόμοιες συνθήκες επικρατούν στο Turf Projects, έναν άλλο χώρο στο Croydon, με έδρα το εμπορικό κέντρο της δεκαετίας του 1970, όπου τα στούντιο κοστίζουν 120 £ το μήνα.

«Είναι καλό να βρίσκεσαι σε ένα εμπορικό κέντρο. Μπορείς να συναντήσεις πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους», είπε ο Becky Atherton, ένας από τους ιδρυτές του έργου. «Το όραμά μας είναι ένας κόσμος τέχνης που δεν κυνηγά την κοινωνία αλλά είναι συνυφασμένος με αυτήν». Αυτό το όραμα μιας προσβάσιμης, τοπικής γσκηνής τέχνης είναι πολύ διαφορετικό από το ελίτ τσίρκο εκθέσεων blockbuster, δημοπρασιών, εκθέσεων που γίνονται σε πόλεις – κέντρα τα τελευταία χρόνια.

Η πανδημία έρχεται για να αλλάξει τα δεδομένα στην τέχνη

Με τις πολυτελείς γκαλερί του Μανχάταν και του Mayfair, η πανδημία και το Διαδίκτυο θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν ένα νέο πνεύμα περιφερειοποίησης και νέα είδη τέχνης. Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια σίγουρα η τέχνη θα εξελιχθεί. Αλλά σίγουρα, δεν μπορεί να γίνει στα μέρη που συνήθιζε ο κόσμος να επισκέπτεται για να δει τέχνη.

Πήγη: nytimes.com
Eπιμέλεια: Άννα Σαϊνίδου