Φανταστείτε για λίγο έναν κόσμο όπου δε θα σας δίδασκε κανείς τι είναι ο Καναδάς κι η Αφρική. Όπου θα μαθαίνατε πως το φεγγάρι είναι ο δορυφόρος της γης στα 15 σας έτη. Όπου δε θα γνωρίζατε τι γεύση έχουν οι φράουλες, και όπου η διδαχή των μαθηματικών στα σχολεία θα γινόταν μέσω προβλημάτων με διατυπώσεις του τύπου: ένας Κορεάτης σκοτώνει τρεις Αμερικάνους κι ένας δεύτερος άλλους πέντε· πόσους Αμερικάνους σκοτώσαμε συνολικά;

Ο νους σας δε χρειάζεται να ανατρέξει σε ουργοελικές δυστοπίες, καθώς υπάρχουν άνθρωποι σ’ ένα μέρος του πλανήτη που γεννιούνται και πεθαίνουν μέσα σε μια ακριβώς τέτοια οφθαλμαπάτη. Για όσους δε μαντέψατε ακόμα για ποια χώρα μιλάμε, καλώς ήρθατε στη Βόρεια Κορέα.

Η Yeonmi Park, 27 ετών και ακτιβίστρια ανθρώπινων δικαιωμάτων για τη Βόρεια Κορέα, κατάφερε να αποδράσει από τη σκοτεινή αυτή χώρα στα 13 της έτη μαζί με τη μητέρα της. Αν και γεννημένη στη μεσαία τάξη, η ζωή εκείνης και της οικογένειάς της πέρασε μέσα σε μια μέρα στην ανέχεια όταν ο πατέρας της συλλήφθηκε και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων.

«Στη Βόρεια Κορέα οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για τίποτα άλλο πέρα από την επιβίωση. Ζούσαμε εγώ και η αδερφή μου για έναν ολόκληρο μήνα με ένα σακί ρύζι. Πλενόμασταν στα ποτάμια· όταν ήρθα για πρώτη φορά στην Αμερική δεν γνώριζα τι είναι το ντουζ και το χαρτί υγείας. Μάλιστα επειδή μέναμε κοντά στα σύνορα με την Κίνα, αναρωτιόμασταν γιατί το χωριό στην άλλη όχθη του ποταμού ήταν τόσο φωτεινό, καθώς στην Κορέα ο ηλεκτρισμός ήταν πολυτέλειά.»

Αν και η μαμά της της έλεγε να μη ψιθυρίζει γιατί «θα την ακούσουν τα πουλιά», εκείνη μια μέρα στα 13 της το έκανε.

«Μαμά, πρέπει να φύγουμε για την Κίνα».

Αναζητώντας τα φώτα της Κίνας

«Το πρώτο πράγμα που είδα με το που διασχίσαμε τα κινέζικα σύνορα, ήταν ο βιασμός της μητέρας μου. Μου είπαν πως για να παραμείνουμε στην Κίνα πρέπει να μας πουλήσουν στο δουλεμπόριο. Δέχτηκα. Το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν πόσο πολύ πεινάω.» εξομολογείται.

Μετά από κάποια δύσκολα χρόνια όπου εκείνη και η μητέρα της πέρασαν από πολλά χέρια -με κάποιους να τις ταΐζουν καλά και άλλους όχι-, η Yeonmi παίρνει τη μεγάλη απόφαση· διασχίζει την Μογγολία και την έρημο Γκόμπιτ, και φτάνει στη Νότια Κορέα.

«Εκεί είδα για πρώτη φορά τι σημαίνει ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα. Είδα εικόνες καθημερινές που όμως μου έκαναν τόση εντύπωση. Ανθρώπους να κρατάνε κινητά στο χέρι, γυναίκες να φοράνε σκουλαρίκια και μίνι φούστες, να έχουν τα μαλλιά τους πιασμένα. Έμαθα τι είναι το σύμπαν, το φεγγάρι και η Αφρική. Παρόλο που τότε είχα τις γνώσεις ενός 7χρονου, μετατράπηκα σε μηχανή μάθησης».

Το ταξίδι της αυτό έλαβε τέλος με την είσοδο της στην (για εκείνη) γη της επαγγελίας· την Αμερική.

Με δάκρυα στα μάτια δηλώνει πως ο Κίμ Γιονγκ Ούν στις Η.Π.Α αντιμετωπίζεται γελοιογραφικά, σαν καρικατούρα, αλλά για εκείνη τίποτα το αστείο δε κρύβεται πίσω από τη φωτογραφία του αδίστακτου δικτάτορα, που κρατάει 25 και πλέον εκατομμύρια ανθρώπων υπό τον ζυγό μιας 24ωρης, αισχρής προπαγάνδας.

«Η φωνή της Βόρειας Κορέας»: το κανάλι της Yeonmi απαντάει στις ερωτήσεις μας

Η Yeonmi παρόλο που έφυγε από τη χώρα ανεπιστρεπτί, δεν εγκατέλειψε ούτε στιγμή τον αγώνα στο όνομα των συμπατριωτών της που βρίσκονται ακόμα στο σκοτάδι -κυριολεκτικό και μεταφορικό. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια η δράση της έχει αποκτήσει χαρακτήρα πιο εκλαϊκευμένο, μέσω του καναλιού που διατηρεί στο YouTube, ονόματι «Voice of North Korea», το οποίο αναλαμβάνει να μας παρουσιάσει τις λεπτομέρειες εκείνες που συνθέτουν την καθημερινή ζωή στη Βόρεια Κορέα.

1.

Η Yeonmi σε συνέντευξή της στο «Women in the World», δήλωσε πως η πρώτη φορά που σκέφτηκε να εγκαταλείψει τη χώρα ήταν όταν της δόθηκε παράνομα το DVD της ταινίας Τιτανικός, η οποία ξετύλιξε μπροστά στα μάτια της έναν πρωτόγνωρο κόσμο ανθρωπιάς, συμπόνιας και αλληλεγγύης.

Στη Βόρεια Κορέα, τα αφηγήματα σχετικά με τον ρομαντισμό, την ερωτική αγάπη, το σεξ και τον γάμο, είναι είτε ανύπαρκτα είτε κομμένα και ραμμένα στα μέτρα του καθεστώτος. «Τίποτα και κανείς δεν ασχολείται με θέματα που αφορούν τους ίδιους τους ανθρώπους. Όλα περιτριγυρίζονται γύρω από το καθεστώς και πως αυτό θα συντηρηθεί. Δεν υπάρχει κάτι άλλο».

Στο συγκεκριμένο βίντεο μας εξηγεί ωστόσο κάποιες πτυχές της ρομαντικής κουλτούρας της χώρας – όταν και όπου είναι αυτή εφικτή – και κάνει λόγο για τον «πρώτο της έρωτα» που σηματοδότησε τη μοναδική περίοδο της ζωή της όπου αισθάνθηκε ανθρώπινη ζεστασιά και φως.

2.

Εγερτήριο στις πέντε ή έξι το πρωί. Χειρονακτική εργασία στην κοινότητα. Πρωινό, περπάτημα σαράντα λεπτών μέχρι το σχολείο, όπου μαθαίνουν για την ιστορία των μεγάλων δικτατόρων και το πόσο καλύτερη είναι η Βόρεια Κορέα από τη Νότια. Επιστροφή στις πέντε, βραδινό, κι αν είναι χειμώνας, κατευθείαν ύπνος διότι ο ηλεκτρισμός είναι περιορισμένος και τα κεριά ακριβά.

Στη Βόρεια Κορέα, μας εξηγεί η Yeonmi, δεν υπάρχει ατομικισμός. Τα πάντα γίνονται συλλογικά, πρέπει συνεχώς να αποδεικνύεις ότι προσφέρεις στην κοινότητα όπου και ανήκεις. Τα σπίτια που διαθέτουν ηλεκτρικό ρεύμα έχουν ένα ραδιόφωνο που παραμένει αναμμένο επί 24ώρου βάσεως, παίζοντας μονίμως προπαγανδιστικά τραγούδια, ύμνους, και ανακοινώσεις της διοίκησης.

Το μοναδικό πλησιέστερο σε χόμπι, ήταν όταν τα παιδία έψαχναν τα σαββατοκύριακα πόρτα-πόρτα τους φίλους τους για να πάνε στο βουνό και να βρουν λαχανικά για τα κουνέλια του σπιτιού – αφού κρατούσαν πρώτα τη μισή τροφή για τον εαυτό τους.

3.

Η διακίνηση κάποιων αντικειμένων, που στον Δυτικό κόσμο είναι πιο διαδεδομένα κι από το αλάτι, στη Βόρεια Κορέα μπορεί να σημαίνει φυλάκιση. Μεταξύ αυτών βρίσκονται τα προφυλακτικά, οι σερβιέτες, τα ταμπόν, και οι βαφές μαλλιών. Η Yeonmi παραθέτει στο βίντεο της μια σχετική λίστα, μιλώντας παράλληλα για τις εναλλακτικές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι προκειμένου να καλύψουν τις – κάποιες φορές – αναγκαίες αυτές πτυχές της καθημερινής τους ζωής.

Αυτοί που υποφέρουν πιο πολύ

Οι βορειοκορεάτες, με προσδόκιμο ζωής τα 60 έτη, καθώς βρίσκονται οι περισσότεροι σε συνεχές καθεστώς πείνας, και υπό τον φόβο μήπως με το παραμικρό στραβοπάτημα κηρυχθούν αντιφρονούντες, είναι ένας δυστυχισμένος, ανελεύθερος λαός που δε γνωρίζει καν τι σημαίνει η έννοια «ανθρώπινο δικαίωμα».

Ο Δυτικός Κόσμος μπορεί να διασκεδάζει με τις γελοίες παρελάσεις τους, να γελάει με τον ομαδικό δημόσιο σπαραγμό όταν πεθαίνει ένας ηγέτης τους και να τροφοδοτεί την pop κουλτούρα των κοινωνικών δικτύων με memes της λογικής «Κιμ, πάτα το κουμπί«, ωστόσο η Yeonmi έχει δίκιο· πίσω από τη γελοιοποίηση της κατάστασης, κρύβεται ο χειρότερος  εφιάλτης εκείνων που το έχουν στ’αλήθεια βιώσει, μια κοινωνία υπό το άγρυπνο βλέμμα ένος Μεγάλου Αδερφού, που μάλιστα τυχαίνει να είναι ο δικτάτορας μιας εκ των μεγαλυτέρων πυρηνικών δυνάμεων του πλανήτη.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ιστοσελίδας για την ενοποίηση της Κορέας, από το 1998 μέχρι και σήμερα έχουν ζητήσει άσυλο στη Νότια Κορέα περί τους 33.700 βορειοκορεάτες, οι οποίοι συνήθως περνάνε πρώτα τα σύνορα της Κίνας με κίνδυνο να τους στείλουν πίσω ως παράνομους μετανάστες πριν προλάβουν να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους.

Μεταξύ των υπολοίπων στοιχείων:

• To 72% των συνολικών φυγάδων είναι γυναίκες

• Οι περισσότεροι όταν καταφέρουν να φύγουν από τη Βόρεια Κορέα, είναι μεταξύ 30 και 39 ετών

• Η συντριπτική πλειοψηφία (περίπου οι μισοί) βρισκόταν υπό καθεστώς ανεργίας όταν εγκατέλειψε τη χώρα, με δεύτερη κατηγορία να είναι αυτή των εργατών

• Μόνο το 6,3% των φυγάδων μένουν ή παραμένουν άνεργοι μετά την άφιξη τους στη Νότια Κορέα

Τα στατιστικά στοιχεία ειλικρινά δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσουν. Το πλέον αναμενόμενο είναι πως οι άντρες και δη υψηλόβαθμοι, που ανήκουν σε πλούσιες κάστες, έχουν έστω μια οριακά ανεκτή ζωή ώστε να μην αξίζει να τη ρισκάρουν προκειμένου να δουν κι εκείνοι «τα φώτα» των γειτονικών χωρών.

Εκείνοι ωστόσο που «το μόνο που μπορούν να σκεφτούν είναι το πόσο πεινάνε», και βρίσκονται στην ίδια θέση που κάποτε υπήρξε η Yeonmi, όταν τα ζυγίζουν καταλήγουν στο θλιβερό συμπέρασμα πως η ζωή τους ως έχειν δεν αξίζει και πολλά, τουλάχιστον όχι περισσότερα από το όραμα ενός καλύτερου μέλλοντος που τους περιμένει στην – εξίσου εχθρική – απέναντι όχθη.

Μεταξύ του φόβου του θανάτου και μιας χαραμάδας ελπίδας, κερδίζει η δεύτερη.

Μεταξύ της λογικής και του φωτός, πάλι κερδίζει το δεύτερο.

Έως ότου κάποια στιγμή να μην υπάρχει πια ανάγκη επιλογής.

Ντορίνα Παπαγεωργίου