Γρήγοροι ρυθμοί ζωής, αυξημένο στρες και καθόλου χρόνος για ξεκούραση. Απ’ την άλλη, ασταθή ωράρια και ψυχολογική πίεση. Όλα τα παραπάνω είναι επόμενο να επηρεάζουν τις διατροφικές μας συνήθειες: Burger αργά τη νύχτα, επειδή δεν έχεις δύναμη να μαγειρέψεις ούτε μια μακαρονάδα. Επίθεση στην μερέντα στις 3.00 το πρωί. Πατατάκια για να μην αγχώνεσαι. Αυτές τις ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες δεν τις αποκτά κανείς από τη μία μέρα στην άλλη. Και φυσικά δεν είναι αποκομμένες από την γενικότερη ψυχολογική και συναισθηματική μας υγεία και ευφορία.

Το “συναισθηματικό φαγητό” είναι ένας όρος γνωστός σε πολλούς από εμάς, καθώς η ίδια η επιστήμη υποστηρίζει την ύπαρξη του. Με άλλα λόγια, εάν θεωρούμε ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν την διατήρηση της ισορροπίας μας και της ευημερίας μας, όταν τρώμε συναισθηματικά, προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε για τον εαυτό μας την συναισθηματική ισορροπία που χρειάζεται. Και αυτό μπορεί να γίνει είτε συνειδητά, είτε ασυνείδητα.

Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν τρώμε;

Το έντερο παράγει το 90% της σεροτονίνης μας καθώς και το 50% των επιπέδων της ντοπαμίνης. Η σεροτονίνη είναι μια χημική ουσία του οργανισμού μας, η οποία όταν βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα μας κάνει να αισθανόμαστε χαρούμενοι. Η τρυπτοφάνη είναι ένα αμινοξύ, το οποίο σχετίζεται με την σεροτονίνη και εισέρχεται στο σώμα μας μέσω της διατροφής ενώ συνήθως βρίσκεται σε τρόφιμα όπως οι ξηροί καρποί, το τυρί και το κόκκινο κρέας. Η ντοπαμίνη απ’ την άλλη, είναι ο νευροδιαβιβαστής που ουσιαστικά μας ενεργοποιεί και μας δίνει κίνητρο για να είμαστε δραστήριοι μέσα στην ημέρα μας.

Είναι πολλές οι φορές που είτε συνειδητά, είτε ασυνείδητα προσπαθούμε να “γεμίσουμε” συναισθηματικά μέσω της σχέσης μας με το φαγητό, καθώς είναι ο μόνος τομέας της ζωής μας που έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Στο χέρι μας είναι τι θα φάμε και τι όχι.

Η μελέτη του Daniel Goldman για τη συναισθηματική νοημοσύνη μας δίνει τα τέσσερα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να χτιστούν αρμονικές σχέσεις:

• Αυτογνωσία: Να γνωρίζουμε τι νιώθουμε και γιατί το νιώθουμε, πράγμα που σημαίνει πως χρησιμοποιούμε τη διαίσθηση μας και ξέρουμε να λαμβάνουμε “σωστές” για εμάς αποφάσεις, οι οποίες εκφράζουν το προσωπικό μας σύστημα αξιών.
• Διαχείριση των συναισθημάτων μας: Ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι κάτι πολύ σημαντικό για την ζωή μας, καθώς υπάρχουν φορές που νιώθουμε ότι μας πνίγουν. Όταν μπορούμε να τα διαχειριστούμε λοιπόν μπορούμε να μάθουμε πράγματα για τον εαυτό μας από αυτά, χωρίς να μας “ρουφούν”.
• Κοινωνική ευαισθητοποίηση: Οι άνθρωποι με αναπτυγμένη την ενσυναίσθηση, είναι και αυτοί που μπορούν να καταλαβαίνουν τους γύρω τους και τα συναισθήματα τους, μαθαίνοντας έτσι να τα σέβονται.
• Διαχείριση σχέσεων: Ένας άνθρωπος που συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, μπορεί να αναπτύσσει τις πιο αρμονικές και ισορροπημένες σχέσεις.

Όταν έχουμε χαμηλά επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης, έχουμε την τάση να λαμβάνουμε αποφάσεις υποκινούμενοι είτε από το συναίσθημα, είτε από μοτίβα συμπεριφοράς που έχουμε συνηθίσει. Όταν ο εγκέφαλος δρα συναισθηματικά, παίρνει μια “ανταμοιβή”, ένα αίσθημα ευχαρίστησης που σχετίζεται με την απελευθέρωση της ντοπαμίνης. Η ανταμοιβή είναι η λαχτάρα και ο εθισμός στα τρόφιμα.

Η κατανάλωση δεν λύνει ποτέ το πρόβλημα. Το μόνο που κάνει είναι να προσφέρει μια παροδική αίσθηση χαράς, και στη συνέχεια, μας κάνει να νιώθουμε πολύ χειρότερα. Το “συναισθηματικό φαγητό” μοιάζει με κάθε άλλο εθισμό: Ανακουφίζεσαι για λίγο, αλλά δεν έχεις καταφέρει να λύσεις κανένα πρόβλημα σου.

Η σχέση μας με τα τρόφιμα συχνά αντικατοπτρίζει τα προβλήματα που βιώνουμε σε άλλους τομείς της ζωής μας. Όταν πιεζόμαστε είτε επαγγελματικά και οικονομικά είτε στην προσωπική μας ζωή, συχνά νιώθουμε πως υστερούμε ή πως δεν αναγνωρίζεται η αξία μας. Στις περιπτώσεις αυτές λοιπόν, ψάχνουμε μανιωδώς ντοπαμίνη, την οποία μας την προσφέρουν απλόχερα τα τρόφιμα.

Όταν καταναλώνουμε τρόφιμα που περιέχουν υψηλά επίπεδα σακχάρου (σοκολάτες, σνακ κτλπ) η ντοπαμίνη αυξάνεται πάρα πολύ, όμως εξαντλείται γρήγορα. Ωστόσο, όταν επιλέγουμε να τρώμε υγιεινά γεύματα, διπλασιάζουμε την απελευθέρωση  της ντοπαμίνης τόσο μέσω της συνειδητής απόφασης να φάμε ένα υγιές γεύμα όσο και το αίσθημα χαράς που προσφέρει το ίδιο το φαγητό.

Μερικά tips για να κρατήσετε την ντοπαμίνη σε σταθερά επίπεδα:

• Ενισχύστε τη διατροφή σας με τρόφιμα γεμάτα ντοπαμίνη. Γάλα, γιαούρτι, λάχανο, ωμά φρούτα και ξηρούς καρπούς. Ακόμη, έξι  τρόφιμα που συμβάλουν στην αύξηση των επιπέδων ντοπαμίνης είναι οι μπανάνες, η μαύρη σοκολάτα, τα μήλα, τα παντζάρια και οι πράσινες σαλάτες.
• Πάρτε έναν υπνάκο 10 λεπτών. Σύμφωνα με έρευνες, τα 10 λεπτά είναι η καλύτερη διάρκεια.
• Κάντε εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους δραστηριότητες. Όταν τελειώσετε την εργασία σας στον υπολογιστή διαβάζοντας αλγόριθμους, επισκεφθείτε μια γκαλερί τέχνης. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλετε στο να ενδυναμώσετε και τις δύο πλευρές του εγκεφάλου σας και να αισθανθείτε παραγωγικοί με διάφορους τρόπους.
• Μετακινηθείτε το μεσημέρι. Ακόμα και 20 λεπτά περπάτημα, μπορεί να φέρει πολύ θετικά αποτελέσματα.

Τα παραπάνω μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιώσετε το EQ σας, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζετε την υγεία σας.

Ακόμη μερικά tips για να ενεργοποιήσετε τη ντοπαμίνη σας:

• Καταγράψτε μικρά επιτεύγματα. Μια λίστα υποχρεώσεων (ή μια «ψηφιακή λίστα») ενισχύει τον τρόπο με τον οποίο πετυχαίνετε τους στόχους σας. Καθώς νιώθετε τον εαυτό σας να σημειώνει μεγαλύτερη πρόοδο, θα νιώσετε τις μεγαλύτερες επιδράσεις της ντοπαμίνης.
• Μοιραστείτε τα αποτελέσματα με την ομάδα σας. Η επικοινωνία σχετικά με τα αποτελέσματά σας (είτε είναι θετικά είτε αρνητικά) σημαίνει ότι άλλοι θα αναγνωρίσουν την εργασία σας, με αποτέλεσμα πιο θετικά σχόλια. Ο έπαινος και η αναγνώριση του έργου σας από τους συναδέλφων σας μπορούν επίσης να αυξήσουν τη ντοπαμίνη σας.
• Να κάνετε διαλείμματα από την εργασία σας. Το να παραμένετε πλήρως επικεντρωμένοι σε μία εργασία τη φορά, θα σας αναγκάσει να καθίσετε και να κάνετε τη δουλειά. Όσο περισσότερο το κάνετε αυτό, τόσο περισσότερο θα βλέπετε θετικά σχόλια (μέσω της εργασίας σας), που θα αυξήσει τη ντοπαμίνη σας.
• Εστιάστε στο πόσο υπέροχα θα νιώσετε όταν ολοκληρωθεί το έργο σας. Μια μελέτη από καθηγητές του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν διαπίστωσε ότι η εστίαση στο αποτέλεσμα, παρακίνησε τους ανθρώπους να ολοκληρώσουν τη δουλειά τους.

Πηγή: kingstowncollege.ie

Επιμέλεια: Άννα Σαϊνίδου